Referat: gospodarcza rola bałtyku i jego ekologia. najlepiej na 3 str,i proszę o podanie źródła.

Bałtycki region, termin używany w odniesieniu do Morza Bałtyckiego oraz leżących nad nim obszarów lądowych, powiązanych z nim geograficznie, gospodarczo i politycznie. Już w odległej przeszłości północne wybrzeża Morza Bałtyckiego były zamieszkiwane przez Lapończyków, którzy następnie zaczęli być wypierani przez inne ludy. W III tysiącleciu p.n.e. na terenie obecnej Estonii i Łotwy, nieco później także Finlandii, pojawiły się plemiona ugrofińskie. Zamieszkujący wschodnie wybrzeża Bałtyku Ugrofinowie stopniowo zostali wyparci przez Bałtów. W I tysiącleciu p.n.e. na obszarze Skandynawii pojawiły się ludy germańskie, spychając Lapończyków ku północy. W początkach n.e. Goci i Burgundowie przeprawili się przez Morze Bałtyckie i wylądowali na jego południowym wybrzeżu, przemieszczając się w następnych wiekach na południe, ku Morzu Czarnemu. Po ich odejściu (a być może i wcześniej, kwestia ta bowiem nadal pozostaje sporna), na opuszczonych przez nich terenach pojawiły się ludy słowiańskie. W wyniku tych wędrówek, nad Bałtykiem usadowiły się ostatecznie 4 grupy etniczno-językowe: Ugrofinowie (Finowie, Estończycy, Liwowie oraz kilka mniejszych narodowości), Bałtowie (Łotysze, Litwini i do XIII w. Prusowie), Słowianie (Polacy, Połabianie, później także Rosjanie) oraz Germanie (Niemcy, Duńczycy i Szwedzi). Historia regionu bałtyckiego była nierozerwalnie związana z rolą jaką w handlu międzynarodowym pełniło Morze Bałtyckie. Na jego wybrzeżach wyrastały bowiem na przestrzeni wieków liczne metropolie handlowe (m.in.: Haithabu, Kopenhaga, Visby, Sztokholm, Ryga, Gdańsk, Wolin, Szczecin, Lubeka, Kilonia), których znaczenie wzrastało w miarę tworzenia faktorii w głębi lądu (np. Nowogród, Toruń i in.). Handel w regionie bałtyckim zapoczątkował ekspansję Waregów na Ruś, dał impuls łupieżczym i odkrywczym wyprawom wikingów wokół Europy, przyczynił się wreszcie do powstania potężnego związku miast - Hanzy, która XIII-XV w. zdominowała wymianę handlową w basenie Morza Bałtyckiego. Kluczowym punktem w regionie bałtyckim były cieśniny duńskie, zwłaszcza Sund (we władaniu Danii aż do 1658), panowanie nad którymi przez długi czas sytuowało Danię na pozycji mocarstwa bałtyckiego. Również unia kalmarska zawarta 1397 przez państwa skandynawskie, wśród których państwem wiodącym była Dania, dodatkowo umacniała jej pozycję w całym regionie bałtyckim. Ważne miejsce w dziejach regionu bałtyckiego zajmowały również kwestie inflanckie. Na początku XIII w., w ramach niemieckiej kolonizacji Wschodu, niemieccy rycerze i zakonnicy opanowali (przy współdziałaniu Danii) tereny obecnej Łotwy i Estonii. 1238 większa część Inflant weszła w skład państwa krzyżackiego i pozostała we władaniu Krzyżaków do XVI w. XII-XIII w. Łotwa była penetrowana przez Rusinów, którzy wyparci zostali następnie przez Niemców, toczących XIII-XV w. wojny ze Szwedami o panowanie nad terytorium obecnej Finlandii i Karelii oraz dostęp do Zatoki Fińskiej. Klęski, a następnie likwidacja państw zakonnych w XV-XVI w. wyłoniły nową potęgę nad Bałtykiem - państwo polsko-litewskie, w którego posiadaniu znalazła się od 1561 znaczna część Inflant, Kurlandia i Semigalia zaś stały się lennem Polski i Litwy. W XVI w. Inflanty zostały zaatakowane przez Rosję, współdziałającą od 1568 z Danią przeciw Rzeczypospolitej i Szwecji. Północna wojna siedmioletnia 1563-1570 pozostawiła jednak sprawę Inflant nierozstrzygniętą. Po raz kolejny Rosja zaatakowała Inflanty 1655-1656 w czasie wojny ze Szwecją. Na początku XVII w. Szwecja podjęła walkę o Dominium Maris Baltici, czyli uczynienie Morza Bałtyckiego swym wewnętrznym jeziorem. Choć nie udało się jej tego dokonać, 1617-1625 Szwedzi odebrali Rzeczypospolitej większą część Inflant, a przejściowo także dwukrotnie (1626-1635 i 1655-1660) niemal całe Prusy Królewskie. Szwecja, która w rywalizacji o panowanie nad Bałtykiem zdobyła w XVII w. zdecydowaną przewagę, podejmowała również nieudane próby podboju Rzeczypospolitej (1655-1660) oraz Danii (1657-1658). Klęski poniesione przez nią w XVIII w., m.in. w wojnie północnej (1700-1721) oraz kolejnych wojnach z Rosją, w których ta ostatnia stopniowo zajęła Inflanty i część Finlandii (tzw. Ingrię), przesądziły o opanowaniu całego południowego wybrzeża Bałtyku przez Rosję (1809 przyłączyła całą Finlandię). Równocześnie w regionie bałtyckim wzrastało także znaczenie państwa pruskiego, które po zajęciu 1772 polskiego Pomorza (Pomorze Zachodnie, od 1637 należące do Szwecji, stopniowo 1675-1814 także przeszło pod panowanie Prus), a 1793 również Gdańska, stało się hegemonem na południowym wybrzeżu Morza Bałtyckiego. 1864 Prusy pokonały Danię, rozciągając swe panowanie na Szlezwik-Holsztyn. Dopiero jednak zjednoczone Niemcy stworzyły pod koniec XIX w. naprawdę liczącą się na Morzu Bałtyckim flotę. W XIX w. znaczenie handlowe Bałtyku spadło. Zmianę sytuacji przyniósł dopiero wybuch I wojny światowej i zawarcie kończącego ją wersalskiego traktatu pokojowego 1919, a także rewolucja październikowa, w wyniku których powstały w regionie bałtyckim niepodległe państwa: Polska, Litwa, Łotwa, Estonia i Finlandia, a także utworzono Wolne Miasto Gdańsk. Prusy Wschodnie zaś zostały oddzielone od reszty Niemiec. W ręku Rosji pozostały tylko - Piotrogród (obecnie Petersburg) i Kronsztad. Podczas II wojny światowej przejściowo pretendentem do panowania nad wybrzeżami Morza Bałtyckiego stały się hitlerowskie Niemcy (1939 wcieliły Wolne Miasto Gdańsk i podbiły Polskę, od 1940 okupowały Danię, Finlandia zaś stała się 1941 ich sojusznikiem). ZSRR podjął wprawdzie w początkach wojny próbę poszerzenia swych wpływów nad Bałtykiem, zajmując w VI 1940 3 kraje bałtyckie (Litwę, Łotwę i Estonię), nie zdołał jednak zlikwidować niepodległej Finlandii (tzw. wojna zimowa 1939-1940). Dopiero klęska Niemiec ponownie przyniosła ZSRR szeroki dostęp do Morza Bałtyckiego (wcielenie 3 krajów bałtyckich i zajęcie północnej części Prus Wschodnich, a także objęcie orbitą wpływów wybrzeża - od Zalewu Wiślanego po Świnoujście - należącego do Polski). Ludność niemiecka, zamieszkująca południowe i wschodnie prowincje nadbałtyckie, została z nich wysiedlona. Do strefy dominacji radzieckiej w regionie bałtyckim należała również NRD. Równocześnie jednak przystąpienie Danii (1949) i RFN (1955) do NATO doprowadziło ostatecznie do stworzenia sytuacji, w której region bałtycki został przecięty granicą pomiędzy dwoma blokami państw: blokiem sowieckim oraz grupą państw tworzących Radę Nordycką, co wpłynęło niekorzystnie na więzi gospodarcze w skali całego regionu. Pojawiające się po 1970 działania ogólnoregionalne dotyczyły spraw ekologicznych (konwencje 1972 i 1973 obejmowały działania na rzecz ratowania zagrożonego środowiska naturalnego Morza Bałtyckiego). Współpraca polityczna i gospodarcza państw regionu bałtyckiego nabrała nowego charakteru po rozpadzie 1989-1991 systemu komunistycznego i samego ZSRR oraz po zjednoczeniu Niemiec, owocując ożywieniem kontaktów dyplomatycznych (m.in. konferencje w Ronneby 1990 i Kopenhadze 1992), a także gospodarczych, mających znaczenie zwłaszcza dla państw postkomunistycznych. Obecnie wśród krajów regionu bałtyckiego wyraźnie występuje dążenie do integracji z innymi państwami Europy, nie zaś chęć stworzenia odrębnej wspólnoty o charakterze regionalnym. Część krajów bałtyckich (Polska, Dania, Niemcy) jest już członkiem NATO, 3 dalsze (Litwa, Łotwa i Estonia) aspirują do uzyskania członkostwa. Do UE, obok Niemiec i Danii, od 1995 należą także Szwecja i Finlandia. Polska oraz 3 kraje bałtyckie znajdują się na liście kandydatów przygotowujących się do wejścia do niej. Wydaje się, że w obecnej chwili nie ma trudnych do rozwiązania kwestii (poza ogromnymi problemami ekologicznymi), stanowiących zagrożenie dla pokoju czy współpracy państw regionu bałtyckiego.