proszę o referat na tamat: Sód i jego związki

                    Na Sód należy do głównej rodziny litowców-I grupa w układzie okresowym. W budowie atomu, każdy litowiec rozpoczyna zabudowę nowej powłoki elektronowej ( konfiguracja elektronowa sodu: 2 elektrony na pierwszym poziomie energetycznym, 8 na drugim i 1 na trzecim poziomie). Ma na niej jeden elektron, który łatwo się odłącza w reakcjach chemicznych. Atom sodu przekształca się więc w jednododatnie jony. Pierwiastek ten jest zatem metalem jednowartościowym, występuje na stopniu utleniania +1. Jest elektrododatnim, jednym z  najaktywniejszym chemicznie metalem. Ma właściwości redukujące. Jest pierwiastkiem o właściwościach zasadowych (metal). Na świeżym przekroju ma srebrzysty, lśniący połysk metaliczny. Szybko jednak traci ten połysk, ulegając korozyjnemu działaniu tlenu i wilgoci. Sód jest bardzo miękki, bez trudu można kroić go nożem. Przechowuje się go w nafcie, oleju parafinowym lub w atmosferze gazu obojętnego. Nazwa polska Sód Nazwa łacińska Natrium Symbol Na Liczba atomowa 11 Masa atomowa 22,989770 Wartościowość +1 Grupa I Okres 3 Stan skupienia metal, ciało stałe Kolor srebrzysto-biały Konfiguracja elektronowa [Ne]3s1               Podobnie jak inne metale sód ma budowę krystaliczną. W węzłach jego sieci krystalicznej znajdują się jony Na+, pomiędzy którymi porusza się chmura wolnych elektronów. Siłą utrzymującą sieć jest wzajemne przyciąganie się jej przeciwnie naładowanych elementów. Dane fizyczne Gęstość 0,968 g/cm3 Objętość atomowa 23,78 cm3/mol Temperatura topnienia 97,72 °C Temperatura wrzenia 883 °C Ciepło topnienia 2,60 kJ/mol Ciepło parowania 97,7 kJ/mol Przewodność cieplna 140 W/m*°K Powinowactwo elektronowe 52,8 kJ/mol Energia jonizacji I 495,8 kJ/mol Energia jonizacji II 4562 kJ/mol Energia jonizacji III 6910,3 kJ/mol Przewodność elektryczna 4,7 m*W*10-8 Elektroujemność(wg Allred Rochowa) 1,01   Elektroujemność (wg Paulinga) 0,93               Budowa atomu sodu Odległość miedzy atomowa 371,6 pm Promień atomowy 180 pm Promień kowalencyjny 154 pm Promień van der Waalsa 227 pm Promień jonowy 95(+1) pm Powłoki elektronowe 2 8 1     Izotopy nie promieniotwórcze izotop masa atomowa zawartość % 23Na 22,9897677 100 Izotopy promieniotwórcze   izotop masa atomowa T(1/2) 21Na 20,997655 22,48 s 22Na 21,994437 2,605 r 24Na 23,9909633 14,96 h 25Na 24,989954 59,3 s 26Na 25,99259 1,07 s Sód reaguje gwałtownie z wodą z wydzieleniem wodoru i utworzeniem mocnej zasady, będącej wodnym roztworem wodorotlenku sodowego (2Na+2H2O=2NaOH+H2) -tej reakcji towarzyszy często zapłon lub wybuch. W temperaturze pokojowej reaguje z tlenem (Na2O), fluorowcami (NaX np. NaCl), kwasami (sole), fluorowodorem (NaF), siarką (Na2S). Silnie ogrzany łączy się z wodorem (tworząc wodorotlenek sodu NaH), amoniakiem (NaNH2) i węglem (Na2C2). Spalany w powietrzu tworzy głównie nadtlenek sodowy Na2O2.Sód rozpuszcza się bardzo gwałtownie w kwasach z utworzeniem odpowiednich soli i wydzieleniem wodoru. Naturalny pierwiastek zawiera tylko jeden trwały izotop 23Na.         Najczęściej spotykane pierwiastki na Ziemi i w ciele ludzkim Nazwa i symbol Liczba atomowa %skorupy ziemskiej %atmosfery ziemskiej Ppm w morzu % ciała ludzkiego Funkcja w organizmie Wodór H 1 0,14 ślady ­­— 9,5 Donor elektronów, składnik wody Węgiel C 6 0,03 0,03 — 18,5 Podstawa budowy cząsteczek organicznych Azot N 7 ślady 78,1 — 3,3 Składnik wszystkich kwasów nukleinowych i białek Tlen O 8 46,6 20,95 — 65,0 Potrzebny do oddychania komórkowego, składnik wody Fluor F 9 0,07 ­­— 0,003 ślady ————————————— Sód Na 11 2,8 — 10,556 0,2 Ważny w działaniu układu nerwowego Magnez Mg 12 2,1 — 1272 0,1 Składnik wielu enzymów-nośników energii Związki sodu znane były od najdawniejszych czasów. W postaci metalicznej sód został otrzymany przez HUMPHREY’A DAVY’EGO w 1807r. w Anglii, drogą elektrolizy stopionego NaOH. Niezależnie od Davy’ego metaliczny sód otrzymali w tym samym roku L.J. Gay-Lussac i L.J. Thenard przez redukcję NaOH opiłkami żelaza. Początkowo nowemu pierwiastkowi nadano nazwę „sod” ( nie „sód”). Czyrniański w II wydaniu (1866) swojego podręcznika „Chemii nieorganicznej” nazwę „sod” zmienił na „sód”. Nazwa ta została zatwierdzone przez Krakowską Akademię Umiejętności. Twórca naukowej nomenklatury i symboliki chemicznej Brzelius nadał sodowi nazwę Natrium oraz symbol Na. Sód zajmuje 6 miejsce pod względem rozpowszechnienia w zewnętrznych strefach Ziemi (2,76%wag.). Jeden atom sodu przypada na 44 atomy innych pierwiastków. Wśród licznych związków sodu występujących w przyrodzie najważniejszym stanowi m.in. sól kamienna(halit) NaCl – znajduje się przede wszystkim w wodzie morskiej i oceanicznej (przeciętnie 2,8%) oraz w olbrzymich pokładach w wielu miejscach kuli ziemskiej (Stassfut NRD, Kałusz, Ural, Alaska, Kalifornia, Nowy Meksyk, USA, Hiszpania), w Polsce w Inowrocławiu i Wieliczce. Sól kuchenna, NaCl, jest jednym z wielu związków o budowie krystalicznej. Z innych minerałów należy wymienić: saletrę sodową (chilijską) NaNO3 (Egipt, Afryka Wsch.), sodę krystaliczną Na2CO2*10H20, tenardyt Na2SO4, mirabilit (sól glauberska) Na2SO4*10H2O, kriolit Na3AlF6, boraks Na2B4O7 *10H2O. w przyrodzie soda występuje w dużych ilościach w wodzie niektórych jezior Ameryki Północnej, Afryki Wschodniej i Azji Środkowej. Soda stanowi bardzo ważny produkt dla wielu gałęzi przemysłu chemicznego, co powoduje, że jej produkcja jest jednym z najważniejszych procesów technologicznych. Sole sodu są konieczne dla organizmów zwierzęcych. Wszystkie sole sodu z wyjątkiem antymonianu sodowego i octanu uranylowo-sodowego są rozpuszczalne w wodzie. Polska jest największym eksporterem sody na świecie. Dzienna produkcja trzech fabryk w Janikowie, Mątwach i Krakowie wynosi 2000t. Sód wraz z innymi metalami wchodzi w skład naturalnych krzemianów i glinokrzemianów (np. skalenie, nefelin) oraz wód morskich. Minerałem służącym do otrzymania sodu są: sól kuchenna NaCl, saletra sodowa NaNO3 oraz związki sodu. Otrzymuje się go przez elektrolizę lub redukcję za pomocą węgla, ołowiu lub żelaza. Do uzyskania sodu służą dwa procesy elektrochemiczne. W procesie Castnera używa się elektrolitu z roztopionej sody kaustycznej ogrzanego do temperatury 300○C. Do elektrolitu dodaje się saletry sodowej oraz chlorku sodu. Pierwotnie te doświadczenia były wykonywane w lufach strzelb. W nowym sposobie Downsa przeprowadzanym przy 600○C elektrolitem jest roztopiony chlorek sodu z dodatkiem chlorku wapnia. Elektrolizę dokonuje się w wannie wyłożonej płytkami ceramicznymi i pokrytej blachą stalową. Grafitowa anoda umieszczona jest wewnątrz katody cylindrycznej wykonanej ze stali lub miedzi. Anodę od katody oddziela siarka. Otrzymywanie sodu w laboratorium nie opłaca się i przeprowadzane jest w wyjątkowych sytuacjach. Sód stosowany jest w syntezach organicznych jako silny reduktor oraz jako katalizator polimeryzacji np. przy produkcji kauczuku. Ciekły sód znalazł zastosowanie jako ciecz chłodząca w niektórych typach reaktorów jądrowych (chlorek sodowy, siarczan sodu, siarczek sodu, węglan sodu, wodorotlenek sodu). Metaliczny sód stosowany jest również do odwadniania rozpuszczalników (eter, benzyn). W lampach sodowych pary sodu dają charakterystyczne żółte światło. Sód jest składnikiem m.in. środków bielących, detergentów, antyseptyków, fungicydów, środków gaśniczych. Największe zastosowanie związków sodu znajduje chlorek sodowy: do otrzymania sodu, chloru, wodorotlenku sodowego, sody, mydła, nawozów azotowych, kwasu solnego. Nadtlenek sodowy Na2O2 używany jest do oczyszczania powietrza w łodziach podwodnych i aparatach do oddychania (Na2O2+CO2=Na2CO3+1/2CO2). Wodorotlenek sodowy NaOH ma zastosowanie m.in. do wyrobu mydła i barwników organicznych, do otrzymania celulozy z drewna, w procesie wytwarzania jedwabiu sztucznego. Używany jest również w laboratoriach. Węglan sodowy Na2CO3 używany jes6t do produkcji szkła i mydła, do zmiękczania wody. Do końca XVIII wieku otrzymywano do z popiołu wodorostów morskich. Natomiast wodorowęglanu sodu NaHSO3 stosuje się w medycynie i w przemyśle spożywczym. Stopy sodu Na-K lub Na-Pb stosuje się do schłodzenia zaworów w silnikach spalinowych. Sód dodany do płynnego stopu AlSi rozdrabnia ziarna, a w wyniku zwiększa wytrzymałość stopu na rozciąganie o ok.100%.       Najczęściej spotykane związki sodu Nazwa zwyczajowa Nazwa chemiczna Wzór Niektóre zastosowania Boraks Czteroboran sodowy Na2B4O7*10H2O Środek mrówkobójczy, zmiękczacz do tworzyw, produkcja szkła, antyseptyk Saletra chilijska Azotan sodowy NaNO3 Nawóz sztuczny, produkcja kwasu azotowego Soda Węglan sodowy Na2CO3 Środek czyszczący, produkcja szkła, fotografia, obróbka tkanin Soda kalcynowana Bezwodny węglan sodowy Na2CO3 produkcja szkła, obróbka tkanin fotografia, dodatek do żywności Soda kaustyczna Wodorotlenek sodowy NaOH Środek czyszczący do zlewów, produkcja mydła, papieru, glinu, petrochemikaliów Soda oczyszczona Kwaśny węglan sodowy NaHCO3 Środek na nadkwasotę, gotowanie potraw, gaśnice, produkcja papieru, garbarstwo Sól kuchenna Chlorek sodu NaCl Przyprawa, konserwant do żywności, produkcja węglanu i wodorotlenku sodu Szkło wodne Krzemian sodowy Na2SiO4*xH2O Konserwant do jajek, impregnacja, produkcja żelu krzemionkowego(środek suszący) Sód wraz z innymi aktywniejszymi litowcami tworzy układy eutektyczne. To stopy, które topią się w niższej temperaturze niż którykolwiek z ich składników.                                        Związki sodu są niezbędne dla organizmów ludzkich i zwierzęcych. Całkowita zawartość sodu w organizmie wynosi ok. 96g (u człowieka o masie ciała 67kg). Tkanka kostna zawiera 40-45% całkowitej ilości sodu. Pozostała część sodu rozmieszczona jest w płynie zewnątrzkomórkowym i w płynie wewnątrzkomórkowym. Sód jest podstawowym kationem płynu zewnątrzkomórkowego, decydującym o stężeniu osmotycznym tego płynu. Regulacja stężenia sodu jest w związku z tym ściśle sprzężona z regulacją mechanizmów kontrolujących bilans wodny organizmu.  Zakłócenie funkcjonowania tych mechanizmów może prowadzić do obniżenia (hiponatremii) lub podwyższenia (hiperatremii) stężenia sodu w osoczu nawet przy niewielkich wahaniach całkowitej zawartości sodu w organizmie. Dobowe spożycie sodu wynosi ok.4,5-5g i waha się w dość szerokich granicach. W warunkach prawidłowych taka sama ilość sodu ulega wydaleniu, dzięki czemu zostaje zachowana równowaga sodowa. U zdrowych osób sód wydalany jest głównie przez nerki. Utrata sod może znacznie wzrosnąć podczas intensywnego pocenia się. Do znacznej utraty sodu może dojść w wyniku wymiotów lub biegunek. Metaliczny sód w zetknięciu ze skórą powoduje silne, trudno gojące się poparzenia, a w przypadku wilgotnej skóry może się zapalić i spowodować poparzenia termiczne oraz chemiczne. Trujące są niektóre związki sodu: azotan NaNO3, azotyn NaNO2, chloran NaClO3,chromian Na2CrO4, cyjanek NaCN (bardzo silna trucizna!), uteroboran- boraks Na2B4O7*10H2O,  dwuchromian Na2Cr2O7, fluorek NaF, fluorokrzemian Na2SiF6, krzemian Na2SiO3, podchloryn NaClO, siarczek Na2S, siarczyn Na2SO3 wodorotlenek NaOH ( w postaci pyłu atakuje błony śluzowe, rozpuszczając je, może spowodować utratę wzroku.                     Na Sód należy do głównej rodziny litowców-I grupa w układzie okresowym. W budowie atomu, każdy litowiec rozpoczyna zabudowę nowej powłoki elektronowej ( konfiguracja elektronowa sodu: 2 elektrony na pierwszym poziomie energetycznym, 8 na drugim i 1 na trzecim poziomie). Ma na niej jeden elektron, który łatwo się odłącza w reakcjach chemicznych. Atom sodu przekształca się więc w jednododatnie jony. Pierwiastek ten jest zatem metalem jednowartościowym, występuje na stopniu utleniania +1. Jest elektrododatnim, jednym z  najaktywniejszym chemicznie metalem. Ma właściwości redukujące. Jest pierwiastkiem o właściwościach zasadowych (metal). Na świeżym przekroju ma srebrzysty, lśniący połysk metaliczny. Szybko jednak traci ten połysk, ulegając korozyjnemu działaniu tlenu i wilgoci. Sód jest bardzo miękki, bez trudu można kroić go nożem. Przechowuje się go w nafcie, oleju parafinowym lub w atmosferze gazu obojętnego. Nazwa polska Sód Nazwa łacińska Natrium Symbol Na Liczba atomowa 11 Masa atomowa 22,989770 Wartościowość +1 Grupa I Okres 3 Stan skupienia metal, ciało stałe Kolor srebrzysto-biały Konfiguracja elektronowa [Ne]3s1               Podobnie jak inne metale sód ma budowę krystaliczną. W węzłach jego sieci krystalicznej znajdują się jony Na+, pomiędzy którymi porusza się chmura wolnych elektronów. Siłą utrzymującą sieć jest wzajemne przyciąganie się jej przeciwnie naładowanych elementów. Dane fizyczne Gęstość 0,968 g/cm3 Objętość atomowa 23,78 cm3/mol Temperatura topnienia 97,72 °C Temperatura wrzenia 883 °C Ciepło topnienia 2,60 kJ/mol Ciepło parowania 97,7 kJ/mol Przewodność cieplna 140 W/m*°K Powinowactwo elektronowe 52,8 kJ/mol Energia jonizacji I 495,8 kJ/mol Energia jonizacji II 4562 kJ/mol Energia jonizacji III 6910,3 kJ/mol Przewodność elektryczna 4,7 m*W*10-8 Elektroujemność(wg Allred Rochowa) 1,01   Elektroujemność (wg Paulinga) 0,93               Budowa atomu sodu Odległość miedzy atomowa 371,6 pm Promień atomowy 180 pm Promień kowalencyjny 154 pm Promień van der Waalsa 227 pm Promień jonowy 95(+1) pm Powłoki elektronowe 2 8 1     Izotopy nie promieniotwórcze izotop masa atomowa zawartość % 23Na 22,9897677 100 Izotopy promieniotwórcze   izotop masa atomowa T(1/2) 21Na 20,997655 22,48 s 22Na 21,994437 2,605 r 24Na 23,9909633 14,96 h 25Na 24,989954 59,3 s 26Na 25,99259 1,07 s Sód reaguje gwałtownie z wodą z wydzieleniem wodoru i utworzeniem mocnej zasady, będącej wodnym roztworem wodorotlenku sodowego (2Na+2H2O=2NaOH+H2) -tej reakcji towarzyszy często zapłon lub wybuch. W temperaturze pokojowej reaguje z tlenem (Na2O), fluorowcami (NaX np. NaCl), kwasami (sole), fluorowodorem (NaF), siarką (Na2S). Silnie ogrzany łączy się z wodorem (tworząc wodorotlenek sodu NaH), amoniakiem (NaNH2) i węglem (Na2C2). Spalany w powietrzu tworzy głównie nadtlenek sodowy Na2O2.Sód rozpuszcza się bardzo gwałtownie w kwasach z utworzeniem odpowiednich soli i wydzieleniem wodoru. Naturalny pierwiastek zawiera tylko jeden trwały izotop 23Na.         Najczęściej spotykane pierwiastki na Ziemi i w ciele ludzkim Nazwa i symbol Liczba atomowa %skorupy ziemskiej %atmosfery ziemskiej Ppm w morzu % ciała ludzkiego Funkcja w organizmie Wodór H 1 0,14 ślady ­­— 9,5 Donor elektronów, składnik wody Węgiel C 6 0,03 0,03 — 18,5 Podstawa budowy cząsteczek organicznych Azot N 7 ślady 78,1 — 3,3 Składnik wszystkich kwasów nukleinowych i białek Tlen O 8 46,6 20,95 — 65,0 Potrzebny do oddychania komórkowego, składnik wody Fluor F 9 0,07 ­­— 0,003 ślady ————————————— Sód Na 11 2,8 — 10,556 0,2 Ważny w działaniu układu nerwowego Magnez Mg 12 2,1 — 1272 0,1 Składnik wielu enzymów-nośników energii Związki sodu znane były od najdawniejszych czasów. W postaci metalicznej sód został otrzymany przez HUMPHREY’A DAVY’EGO w 1807r. w Anglii, drogą elektrolizy stopionego NaOH. Niezależnie od Davy’ego metaliczny sód otrzymali w tym samym roku L.J. Gay-Lussac i L.J. Thenard przez redukcję NaOH opiłkami żelaza. Początkowo nowemu pierwiastkowi nadano nazwę „sod” ( nie „sód”). Czyrniański w II wydaniu (1866) swojego podręcznika „Chemii nieorganicznej” nazwę „sod” zmienił na „sód”. Nazwa ta została zatwierdzone przez Krakowską Akademię Umiejętności. Twórca naukowej nomenklatury i symboliki chemicznej Brzelius nadał sodowi nazwę Natrium oraz symbol Na. Sód zajmuje 6 miejsce pod względem rozpowszechnienia w zewnętrznych strefach Ziemi (2,76%wag.). Jeden atom sodu przypada na 44 atomy innych pierwiastków. Wśród licznych związków sodu występujących w przyrodzie najważniejszym stanowi m.in. sól kamienna(halit) NaCl – znajduje się przede wszystkim w wodzie morskiej i oceanicznej (przeciętnie 2,8%) oraz w olbrzymich pokładach w wielu miejscach kuli ziemskiej (Stassfut NRD, Kałusz, Ural, Alaska, Kalifornia, Nowy Meksyk, USA, Hiszpania), w Polsce w Inowrocławiu i Wieliczce. Sól kuchenna, NaCl, jest jednym z wielu związków o budowie krystalicznej. Z innych minerałów należy wymienić: saletrę sodową (chilijską) NaNO3 (Egipt, Afryka Wsch.), sodę krystaliczną Na2CO2*10H20, tenardyt Na2SO4, mirabilit (sól glauberska) Na2SO4*10H2O, kriolit Na3AlF6, boraks Na2B4O7 *10H2O. w przyrodzie soda występuje w dużych ilościach w wodzie niektórych jezior Ameryki Północnej, Afryki Wschodniej i Azji Środkowej. Soda stanowi bardzo ważny produkt dla wielu gałęzi przemysłu chemicznego, co powoduje, że jej produkcja jest jednym z najważniejszych procesów technologicznych. Sole sodu są konieczne dla organizmów zwierzęcych. Wszystkie sole sodu z wyjątkiem antymonianu sodowego i octanu uranylowo-sodowego są rozpuszczalne w wodzie. Polska jest największym eksporterem sody na świecie. Dzienna produkcja trzech fabryk w Janikowie, Mątwach i Krakowie wynosi 2000t. Sód wraz z innymi metalami wchodzi w skład naturalnych krzemianów i glinokrzemianów (np. skalenie, nefelin) oraz wód morskich. Minerałem służącym do otrzymania sodu są: sól kuchenna NaCl, saletra sodowa NaNO3 oraz związki sodu. Otrzymuje się go przez elektrolizę lub redukcję za pomocą węgla, ołowiu lub żelaza. Do uzyskania sodu służą dwa procesy elektrochemiczne. W procesie Castnera używa się elektrolitu z roztopionej sody kaustycznej ogrzanego do temperatury 300○C. Do elektrolitu dodaje się saletry sodowej oraz chlorku sodu. Pierwotnie te doświadczenia były wykonywane w lufach strzelb. W nowym sposobie Downsa przeprowadzanym przy 600○C elektrolitem jest roztopiony chlorek sodu z dodatkiem chlorku wapnia. Elektrolizę dokonuje się w wannie wyłożonej płytkami ceramicznymi i pokrytej blachą stalową. Grafitowa anoda umieszczona jest wewnątrz katody cylindrycznej wykonanej ze stali lub miedzi. Anodę od katody oddziela siarka. Otrzymywanie sodu w laboratorium nie opłaca się i przeprowadzane jest w wyjątkowych sytuacjach. Sód stosowany jest w syntezach organicznych jako silny reduktor oraz jako katalizator polimeryzacji np. przy produkcji kauczuku. Ciekły sód znalazł zastosowanie jako ciecz chłodząca w niektórych typach reaktorów jądrowych (chlorek sodowy, siarczan sodu, siarczek sodu, węglan sodu, wodorotlenek sodu). Metaliczny sód stosowany jest również do odwadniania rozpuszczalników (eter, benzyn). W lampach sodowych pary sodu dają charakterystyczne żółte światło. Sód jest składnikiem m.in. środków bielących, detergentów, antyseptyków, fungicydów, środków gaśniczych. Największe zastosowanie związków sodu znajduje chlorek sodowy: do otrzymania sodu, chloru, wodorotlenku sodowego, sody, mydła, nawozów azotowych, kwasu solnego. Nadtlenek sodowy Na2O2 używany jest do oczyszczania powietrza w łodziach podwodnych i aparatach do oddychania (Na2O2+CO2=Na2CO3+1/2CO2). Wodorotlenek sodowy NaOH ma zastosowanie m.in. do wyrobu mydła i barwników organicznych, do otrzymania celulozy z drewna, w procesie wytwarzania jedwabiu sztucznego. Używany jest również w laboratoriach. Węglan sodowy Na2CO3 używany jes6t do produkcji szkła i mydła, do zmiękczania wody. Do końca XVIII wieku otrzymywano do z popiołu wodorostów morskich. Natomiast wodorowęglanu sodu NaHSO3 stosuje się w medycynie i w przemyśle spożywczym. Stopy sodu Na-K lub Na-Pb stosuje się do schłodzenia zaworów w silnikach spalinowych. Sód dodany do płynnego stopu AlSi rozdrabnia ziarna, a w wyniku zwiększa wytrzymałość stopu na rozciąganie o ok.100%.       Najczęściej spotykane związki sodu Nazwa zwyczajowa Nazwa chemiczna Wzór Niektóre zastosowania Boraks Czteroboran sodowy Na2B4O7*10H2O Środek mrówkobójczy, zmiękczacz do tworzyw, produkcja szkła, antyseptyk Saletra chilijska Azotan sodowy NaNO3 Nawóz sztuczny, produkcja kwasu azotowego Soda Węglan sodowy Na2CO3 Środek czyszczący, produkcja szkła, fotografia, obróbka tkanin Soda kalcynowana Bezwodny węglan sodowy Na2CO3 produkcja szkła, obróbka tkanin fotografia, dodatek do żywności Soda kaustyczna Wodorotlenek sodowy NaOH Środek czyszczący do zlewów, produkcja mydła, papieru, glinu, petrochemikaliów Soda oczyszczona Kwaśny węglan sodowy NaHCO3 Środek na nadkwasotę, gotowanie potraw, gaśnice, produkcja papieru, garbarstwo Sól kuchenna Chlorek sodu NaCl Przyprawa, konserwant do żywności, produkcja węglanu i wodorotlenku sodu Szkło wodne Krzemian sodowy Na2SiO4*xH2O Konserwant do jajek, impregnacja, produkcja żelu krzemionkowego(środek suszący) Sód wraz z innymi aktywniejszymi litowcami tworzy układy eutektyczne. To stopy, które topią się w niższej temperaturze niż którykolwiek z ich składników.                                        Związki sodu są niezbędne dla organizmów ludzkich i zwierzęcych. Całkowita zawartość sodu w organizmie wynosi ok. 96g (u człowieka o masie ciała 67kg). Tkanka kostna zawiera 40-45% całkowitej ilości sodu. Pozostała część sodu rozmieszczona jest w płynie zewnątrzkomórkowym i w płynie wewnątrzkomórkowym. Sód jest podstawowym kationem płynu zewnątrzkomórkowego, decydującym o stężeniu osmotycznym tego płynu. Regulacja stężenia sodu jest w związku z tym ściśle sprzężona z regulacją mechanizmów kontrolujących bilans wodny organizmu.  Zakłócenie funkcjonowania tych mechanizmów może prowadzić do obniżenia (hiponatremii) lub podwyższenia (hiperatremii) stężenia sodu w osoczu nawet przy niewielkich wahaniach całkowitej zawartości sodu w organizmie. Dobowe spożycie sodu wynosi ok.4,5-5g i waha się w dość szerokich granicach. W warunkach prawidłowych taka sama ilość sodu ulega wydaleniu, dzięki czemu zostaje zachowana równowaga sodowa. U zdrowych osób sód wydalany jest głównie przez nerki. Utrata sod może znacznie wzrosnąć podczas intensywnego pocenia się. Do znacznej utraty sodu może dojść w wyniku wymiotów lub biegunek. Metaliczny sód w zetknięciu ze skórą powoduje silne, trudno gojące się poparzenia, a w przypadku wilgotnej skóry może się zapalić i spowodować poparzenia termiczne oraz chemiczne. Trujące są niektóre związki sodu: azotan NaNO3, azotyn NaNO2, chloran NaClO3,chromian Na2CrO4, cyjanek NaCN (bardzo silna trucizna!), uteroboran- boraks Na2B4O7*10H2O,  dwuchromian Na2Cr2O7, fluorek NaF, fluorokrzemian Na2SiF6, krzemian Na2SiO3, podchloryn NaClO, siarczek Na2S, siarczyn Na2SO3 wodorotlenek NaOH ( w postaci pyłu atakuje błony śluzowe, rozpuszczając je, może spowodować utratę wzroku.