Dlaczego ludzie wytworzyli kulturę, jaką spełnia ona funkcje społeczną
Temat w całości: Kultura wydaje się być wyłącznie wytworem ludzi. Dlaczego ludzie wytworzyli kulturę, jaką spełnia ona funkcje społeczną, i jak jest ona przekazywana w między pokoleniowych stosunkach społecznych.
Zanim zacznę rozważania na temat znaczenia kultury, przyjrzyjmy się najpierw, co rozumiemy pod tym terminem. Pytanie o definicję kultury wprowadza zarówno mnie jak i wielu innych ludzi w stan lekkiego zakłopotania. Bo przecież każdy z nas potrafi w sposób ogólny wyobrazić sobie, czym jest kultura, jednak, gdy przychodzi do werbalizacji owych ogólnych myśli pojawia się problem. Należy uzmysłowić sobie podstawowe założenie, iż kultura może być traktowana wyłącznie w powiązaniu z człowiekiem. To człowiek tworzy, zmienia, bądź niszczy kulturę. Z drugiej jednak strony kultura wpływa na postępowanie człowieka. Owa interakcja może stanowić, zatem rodzaj symbiozy, z której korzyści czerpie głównie człowiek- organizując poprzez kulturę swoje życie. Wprawdzie kultura kształtuje indywidualne życie ludzi, a poszczególne jednostki mogą wnosić do jej skarbnicy poważny wkład, to taka relacja istnieje tylko dzięki życiu zbiorowemu. Tzn., że kultura istnieje dzięki istnieniu pewnego społeczeństwa, w której ważną rolę odgrywa tradycja. To właśnie ona podtrzymuje sprawdzone formy życia, przekazywane z pokolenia na pokolenie. Charakter tradycji jest jednak ambiwalentny, gdyż z drugiej strony jest ona pewną formą hamulca. Mianowicie kultura ma to do siebie, że ulega ciągłemu rozwojowi (powiązanemu z rozwojem techniki), natomiast tradycja wprowadza okres stagnacji w kulturze. Bo, wszelkie innowacje wprowadzone przez jednostkę, które mogą ułatwić życie zbiorowości, a zatem stanowić zalążek zmian w kulturze, muszą zostać zaakceptowane przez ogół społeczeństwa. Nostalgia za przeszłością oraz obawa przyszłości sprawiają, iż tradycja jest obecnie silnie kultywowana. Rola tradycji w kulturze jest jednak odrębnym tematem pracy.
Już od dawien dawna kultura jest towarzyszem życia codziennego każdej osoby. To każdy z nas wnosi do niej jakąś wartość materialną bądź duchową. Potem jest to nagromadzane, wzbogacane przez drugiego człowieka, a następnie utrwalane na lata, czyli przekazywane z pokolenia na pokolenie. Jest to wartość każdej osoby, miasta, kraju itp. Tego nikt nam już nie zabierze, gdyż jest to nasza myśl przewodnia na całe nasze życie ? niekiedy nawet o tym nie wiemy, bądź nie zdajemy sobie sprawy, czemu tak postępujemy a nie inaczej i czym to jest napędzane.
Cofnijmy się do czasów, w których to człowiek zachowywał się niczym dzikie zwierzę i tak naprawdę od tego stworzenia niczym się nie różnił. Taką osobę cechowało brak ogłady, pierwotne, dzikie i złe popędy, które uważano za normalne i nikt się tym nie przejmował, że płynie z tego zło, agresja. Nie starano się tego zahamować do momenty, gdy wprowadzono pierwsze zakazy. I to właśnie był moment powstania kultury. To właśnie człowiek zaczął sobie stawiać cele, zasady, według których starał się żyć. Nie było to proste i nadal nie jest. Można, więc zauważyć, że życie człowieka pierwotnego było łatwiejsze, bez żadnych ograniczeń popędów. Ale z drugiej strony taki człowiek nigdy nie wiedział, kiedy szczęście przeminie, nie był on bezpieczny, czego doznał człowiek cywilizowany. Można, więc powiedzieć, że kultura powstała w procesie ewolucji, czyli przemian., które przetrwały do dnia dzisiejszego.
Słowo kultura należy do podstawowych pojęć humanistyki współczesnej i choć spopularyzowało się dopiero w XX w. to jego pochodzenie sięga wieków starożytnych. Łacińskie słowo cultura pierwotnie oznaczało po prostu uprawę ziemi. Następnie pojęcie to rozszerzyło swoje znaczenie jako wewnętrzny wysiłek zmierzający do przekształcenia w sferze ludzkiego myślenia w sposób analogiczny. Kultura w tym sensie oznaczała zawsze kulturę czegoś np. kulturę ducha, umysłu. Słowo kultura było przysłaniane przez wiele lat słowem cywilizacja. To te drugie prędzej nabrało znaczenia szerszego. O krok dalej posunął się Lelewel ? to on posługiwał się znaczeniem kultury w nowoczesnym szerokim zrozumieniu humanistycznym. To on przedstawił kulturę jako przedmiot badawczy historii.
Kulturę określano jako sposób przeciwstawienia się barbarzyństwu. Uważano również, że kultura pojawiła się w momencie powstania języka, a co za tym idzie stwierdzono, że to wszystko najlepsze, co zostało wypowiedziane i pomyślane można a nawet trzeba określić kulturą.
Jak widać kultura wyłoniła się na skutek próby rozwiązywania problemów powstałych podczas zmagań życiowych. Celem jej jest ułatwienie człowiekowi życia i funkcjonowania w danym społeczeństwie. Homo sapiens nie żyje osobno, lecz w jakiejś grupie - tak, więc musi do niej się ustosunkować, a żeby to zrobić trzeba posługiwać się takimi samymi symbolami jak reszta współtowarzyszy. Tak, więc prowadzi to do procesu uczenia się, czyli przyswajania sobie określonych nawyków panujących w danej kulturze, czyniąc je osobowościami danego typu. Proces ten nazywa się socjalizacją. Zdaniem Malinowskiego jest to: ?przekształcanie nagiego dziecka w kulturalną osobowość?. Nie jest to łatwe, ale dzięki temu, że życie stawia nam coraz to większe wyzwania zakres kultury powiększa się.
Uważam iż poniższy przykład świetnie zobrazuje socjalizacyjną funkcję kultury: człowiek prymitywny zauważył, że okrywając się skórą chroni się od zimna, co spowodowało noszenie odzienia. W późniejszym okresie człowiek dochodzi do wniosku, że bardziej elegancko i łatwiej jest posługiwanie się łyżką podczas jedzenia. A sposób zdobywania pani serca całkowicie się zmienił od metody ?maczugą w głowę? u człowieka prymitywnego do delikatnego zabiegania o względy ukochanej przez wręczanie jej kwiatów czy drobnych upominków. Tu już zaczęły rządzić maniery, który każdy dżentelmen powinien w sobie pielęgnować.
Na podstawie wielu książek można uznać, że najważniejszymi składnikami są: wytwory działalności ludzkiej, zachowania osobowości, wartości, potrzeby, aspiracje człowieka, tradycje, symbole.
Kultura bez tych składników nie istniałaby. Każdy ten składnik jest ściśle powiązany ze sobą. Dzięki działalności ludzkiej nastąpił wzrost techniczny, a co za tym idzie zmieniały się zachowania ludzi. Cały czas dąży to do zwiększania wartości, potrzeb człowieka. Kultura i jej składniki są właśnie czymś, co różni nas od świata zwierząt, z którego poniekąd udało nam się (właśnie dzięki temu) uciec.
Gdyby tak cofnąć się o parę wieków wstecz to zauważylibyśmy, że człowiek oświecenia miał całkiem inne tradycje, aspiracje a tym bardziej potrzeby. Z roku na rok, z wieku na wiek zmienia się to w oszałamiającym tempie. I nie ma w tym nic dziwnego, że dziadkowie nie mogą nadążyć za młodzieżą, bo panująca kultura w czasach ich młodości była całkiem inna. Dla nich spokojniejsza, nie taka oszałamiająca. Jednakże ich wartości i tak po części przechodzą do następnego pokolenia czy tego chcemy czy nie. Jest to dalej poszerzane i wzbogacane przez następne społeczeństwa świadomie bądź nie.
Podczas przekazywania i przejmowania tradycji człowiek rozwija się i następuje akt jego duchowych narodzin. Zgodnie z tym nie dojdzie nigdy do tego, że powstanie lud niekulturalny. Mogą być społeczeństwa mniej lub bardziej kulturalne, różniące się charakterem i stopniem oświecenia, kultura jednak została uznana za powszechny atrybut społecznego współżycia.
Tradycja jest składnikiem bardzo ważnym i wręcz niezniszczalnym, bo świadomość wspólnych tradycji jest tak silna jak siła przyrody. Dlatego kultura jest niczym niezłomny atrybut życia codziennego.
Gdyby nie rozkwit tych składników człowiek żyłby cały czas jak osoba prymitywna, nie rozwinięta. Jak widać wartość tych składników jest bardzo duża, a z tego wynika, że kultura jest cały czas w stadium rozwojowym i tak naprawdę nigdy ten proces się nie zakończy. Jest to napędzane i uzależnione od ludzi od ich rozwoju, ambicji, aspiracji, celów, zamierzeń, które społeczeństwo chce osiągnąć w przyszłości.
Od dnia powstanie kultury do dnia dzisiejszego każda osoba od najmłodszych lat ma do czynienia z jej składnikami. Dzięki nim następuje uczłowieczenie młodej osóbki. Najpierw dzieje się to z pomocą ludzi dorosłych, którzy to naprowadzają, uczą, przedstawiają dobre i złe strony tego życia, ale przede wszystkim pokazują jak trzeba sobie radzić z tym życiem. A żeby takie dziecko pojęło jak to wszystko realizować najpierw wpajane są te wszystkie wartości, tradycje. Po jakimś czasie człowiek ten zaczyna to rozumieć i cenić, że kultura jest czymś ważnym i nieodzownym do istnienia w społeczeństwie. I dzięki temu następuje wzrost aktywności ludzkiej - człowiek nabiera odwagi do zmierzenia się z tym światem i jest gotów do przekazywania składników kultury i samej kultury dalszemu pokoleniu.
Przekazywanie kultury jest rzeczą można by powiedzieć banalnie prostą. Jest nam ona przekazywana od momentu narodzin aż do momentu śmierci. Początkowo przekazują ją nam tylko osoby z naszego najbliższego otoczenia, z biegiem czasu sami zaczynamy ją dostrzegać. Chłoniemy ją jak gąbka nawet o tym nie wiedząc. Oprócz przekazów werbalnych i nie werbalnych o kulturze uczymy się także z książek, czasopism, filmów. Dzięki temu, że kultura determinuje nasze życie, my także determinujemy kulturę.
Podsumowując. Kultura z cała pewnością jest wytworem ludzkim. Ludzie wytworzyli ją po to, aby ułatwić sobie życie. Dzięki niej następuje proces socjalizacji zarówno całego społeczeństwa jak i każdego z nas z osobna. Wyznacza ona konkretne granice tego co dopuszczalne i akceptowane w danej społeczności, pokazuje w jaki sposób powinniśmy się zachować w danej sytuacji i to czego absolutnie nie wolno nam robić. Każde pokolenie wnosi do niej coś bardziej bądź mniej wartościowszego. Wiadomo, że inni będą z niej korzystać. Kultura staje się dumą poszczególnych społeczeństw, grup itp. Nie jest to zwykła rzecz, która za jakiś czas przestanie istnieć. Jej koniec będzie można zanotować w momencie śmierci ostatniej istoty żywej, czyli w chwili końca świata.
Literatura:
1. ?WSTĘP DO ZAGADNIENIA KULTURY? - K. Żygulski Warszawa 1972
2. ?KULTURA MASOWA? ? A. Kłoskowska Warszawa 1980 wydanie drugie
3. ?Z HISTORII I SOCJOLOGII KULTURY? ? A. Kłoskowska Warszawa 1969
4. ?HISTORIA MYSLI SOCJOLOGICZNEJ? ? J. Szacki Warszawa 2004
5. ?SPOŁECZNE RAMY KULTURY? ? A. Kłoskowska Warszawa 1972