Przedstaw i omów różnorodność i ujęcie motywu tańca w literaturze wybranych epok.

Taniec zajmuje niezwykle ważne miejsce we wszystkich kręgach kulturowych i można zaryzykować stwierdzenie, że towarzyszy człowiekowi od zawsze. Pierwotnie ludzie tańczyli na cześć bogów lub natury. Poprzez układ ruchów ciała i gestów wykorzystanych w takt muzyki tancerze wyrażali swoje uczucia: radość, miłość, zachwyt i uwielbienie ale także złość, bunt, strach czy wojownicze nastroje.
Taniec związany był z obrzędowością i obyczajami danej społeczności. Przez wieki zmieniały sie jego formy i powstawały nowe. Niewątpliwie stanowi on część kultury i tradycji, dlatego motyw tańca stał sie popularny w sztuce.
W swojej prezentacji chciałabym pokazać na przykładach zaczerpniętych ze znanych dzieł literatury polskiej jak ważna a jednocześnie różnorodną rolę może pełnić motyw tańca.

Nawiązując do średniowiecza możemy odnaleźć tam „dance macabre” czyli taniec śmierci. Tańcami śmierci nazywano cykl obrazów, w których występuje upersonifikowana śmierć w postaci kościotrupa z kosą.
„Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” jest polskim utworem obrazującym taniec śmierci. Jednocześnie jest tez przestrogą, że każdy człowiek niezależnie od swojej pozycji wśród społeczeństwa jest wobec śmierci równy.
Utwór zawiera też pouczenie, że należy być uczciwym aby dostać sie do nieba.
Autor przedstawia obraz śmierci, która wciąga w wir taneczny zarówno młodych jak i starych, mądrych i głupich, bogatych i biednych, duchownych i świeckich, władców i ich poddanych. Celem ukazania takiego wizerunku śmierci było przypomnienie o równości wszystkich wobec niej, a także o przemijalności doczesnego życia.
Jest to potwierdzenie maksymy „Mors omnia adequat” (śmierć wszystkim jednaka). Rola tanecznego korowodu śmierci symbolizuje jej potęgę. Ma więc w utworze charakter dydaktyczny i perswazyjny.

Zupełnie inny charakter ma taniec przedstawiony przez Jana Kochanowskiego w „Pieśni świętojańskiej o Sobótce”. Poeta nawiązuje tu do dawnego na pół pogańskiego obrzędu obchodzonego w noc św. Jana. Jedną z form świętowania był taniec dziewcząt wokół rozpalonego ogniska. Tańczą parami i śpiewają kultywując w ten sposób tradycje ludowe. Wieś jest spokojna i wesoła, jej mieszkańcy po skończonej pracy z czystym sumieniem mogą bawić się i tańczyć. Dwanaście panien śpiewa kolejno swe pieśni. I tak Panna II co „ się nie umie frasować zaprasza do tańca, gdyż to jej „największa wada, że tańcuje bardzo rada”. Trzecia zaś z natury wesoła, zawsze uśmiechnięta zaczyna zabawę i wygłasza humorystyczny wykład dotyczący radości życia. Kończy go refleksją na temat natury ludzkiej. ...” Wszystki śpiewać nauczone, w tańcu także niezganione...”. W pieśni Kochanowskiego taniec i śpiew stają się symbolami odpoczynku, natchnienia i radości.
Wyrażają pochwałę spokojnego wiejskiego życia „ ... Wsi spokojna, wsi wesoła, który glos twej chale zdoła...”.

Z uroczystościami i zabawą kojarzy się także kolejny taniec – polonez. Umieszczony w księdze XII „Pana Tadeusza” jego opis znany chyba wszystkim, a szczególnie pierwsze słowa: „ ...poloneza czas zacząć... Podkomorzy rusza...”
Ten rdzennie polski taniec w utworze Mickiewicza posiada wiele znaczeń. Zarówno polonez jak i sylwetka Podkomorzego symbolizują Polskę szlachecką. Majestatyczne ruchy i monotonna atmosfera tańca mają za zadanie ukazać odchodzące w przeszłość obyczaje szlacheckie. Również przy Podkomorzym pojawia sie przymiotnik „ ...Ostatni, co tak poloneza wodzi...”
Polonez przedstawiony przez Adama Mickiewicza to również wyraz patriotyzmu, który przenika cały utwór. Jest symbolem historii bo uczestniczą w nim ludzie, którzy tworzyli przeszłość i młode pokolenie, które będzie tworzyć przyszłość Polski. Uroczysty, taneczny korowód jest wyrazem wiary i nadziei na lepsze czasy.
Jednocześnie polonez w „Panu Tadeuszu” stał sie symbolem pojednania zwaśnionych przed laty rodów Sopliców i Horeszków, gdyż tańczono go z okazji zaręczyn Tadeusza i Zosi.

O tańcu w „Weselu” Stanisława Wyspiańskiego można mówić wiele. Na uroczystości weselnej przedstawionej przez Wyspiańskiego spotykają się przedstawiciele inteligencji i chłopstwa. Przy dźwiękach skocznej, ludowej muzyki w tańcu bohaterowie opowiadają o swoich uczuciach. Weselne tańce zbliżają i oddalają. Wspólna zabawa chłopów i panów to jedynie pozorne zbratanie dwóch stanów.
Jednakże najważniejszą rolę w dramacie odgrywa taniec Chochoła. Ma on znaczenie symboliczne, stanowi finał powstania, które nie doszło do skutku zarówno z winy inteligencji, jak i chłopów. W rytm muzyki Chochoła weselnicy wykonują powolny taniec. W scenie tej Wyspiański zawarł własna wizję ówczesnego społeczeństwa. Tańczący symbolizują naród charakteryzujący się biernością i niemocą. Niezdolny do walki o odzyskanie niepodległości. Jednakże wymowa tej sceny nie jest tak do końca pesymistyczna. Chochoł ukrywa w swym wnętrzu różę, która rozkwitnie na wiosnę. Dlatego staje sie nie tylko symbolem uśpienia, jest też znakiem nadziei na to, że naród w końcu sie odrodzi.

Podobnie jak Stanisław Wyspiański w „Weselu”, tak Sławomir Mrożek w „Tangu” wykorzystał motyw tańca do oceny polskiego społeczeństwa. Dwaj bohaterowie dramatu Eugeniusz i Edek tańczą tango. Wydarzenie to ma miejsce w domu Stomila i Eleonory. Są to inteligenci, którzy przed laty zbuntowali sie przeciw zasadą. Wprowadzili swoje reguły, które zawierają sie w słowach „... nasza zasada jest brak zasad...”. Artur ich syn buntując się przeciw awangardowej postawie swoich rodziców, postanawia przywrócić w rodzinie tradycyjne normy i wartości, których symbolem ma być tradycyjny ślub z błogosławieństwem. Zostaje zabity przez prostaka Edka, który przejmuje władze w domu, zniewalając całą rodzinę Stomilów.
Wybór tanga nie jest przypadkowy. Taniec ten budził kiedyś społeczne konwenanse i uważano go za przejaw nieprzyzwoitości. Nie ma w nim równości. Ktoś musi prowadzić, a ktoś musi się podporządkować. Tak też jest w tańcu Eugeniusza z Edkiem. Edek, który reprezentuje prymityw jest prowadzącym w tangu, a inteligent Eugeniusz poddaje sie posłusznie jego woli.
W tangu figury sie powtarzają, mogą obrazować losy rewolucji społeczno – politycznych i ich prawidłowość: bunt Stomilów, rewolucja Artura i kontrrewolucja Edka, a w rezultacie zwycięstwo prymitywu nad inteligencją.

Reasumując powyższe sądzę, że udało mi się udowodnić, iż motyw tańca to ważny temat literacki występujący w utworach wszystkich epok literatury polskiej. Najczęściej ma charakter symboliczny i odnosi sie do całych narodów jak i pojedynczych grup społecznych. Może mieć wymowę optymistyczna, pouczającą, groteskowa a nawet satyryczną.
Dowodzą tego, jak sadzę, przedstawione przeze mnie przykłady. Można by je mnożyć, gdyż praktycznie w każdej epoce literackiej autorzy posługiwali sie tańcem jako elementem symbolizującym stany bohaterów ich utworów.
Uważam, że motyw tańca niesie ze sobą duże wartości i eksponowanie go na przestrzeni wieków ma sens.


Te prace napisałm samodzielnie czytjac ksiązki, skorzystałam tez z poradnika licealisty autor: Krystyna Dziurowa.. na maturze otrzymałam za nia wraz z odpowiedzia na 3 pytania 20/20 punktów więc 100%. Jeśli może ona komós w czyms pomóc to proszę barzdo korzystać.. życze powodzenia i pozdrawiam :)