Budowa jadra atomowego.   To ma być napisany referat wraz z rysunkiem. Plis pomóżcie mi !!!!

Cały nasz wielki świat zbudowany jest z atomów. Atomy składają się z trzech rodzajów cząstek: protonów, neutronów i elektronów. Protony i neutrony upakowane są w jądrze, które zajmuje w atomie pozycję centralną, elektrony zaś krążą wokół niego. Często wyobrażamy sobie atom jak na rysunku obok. Przeciętna jego średnica wynosi jedną lub dwie dziesięciomiliardowe części metra. Taki planetarny model atomu, chociaż niezbyt wiernie odzwierciedlający rzeczywistość, jest wystarczający dla naszych celów. Patrząc na ten schematyczny rysunek pamiętajmy, że średnica jądra atomowego jest naprawdę około 10 000 razy mniejsza od średnicy orbity elektronu, a rozmiarów przestrzennych elektronu w ogóle nie znamy! Jądro atomowe to centralna część każdego atomu, w której skoncentrowana jest niemal cała masa atomu. Istnienie masywnych jąder atomowych o objętości stanowiącej tylko niewielką część objętości całego atomu zostało stwierdzone w 1911 roku przez E. Rutherforda i jego współpracowników. Nie znamy kształtu jądra, ale najczęściej przyjmujemy, że jest on kulisty. Jądro składa się z protonów (ich liczbę Z nazywa się liczbą atomową) i neutronów. Składniki jądra czyli protony i neutrony nazywamy nukleonami (liczba A nukleonów w jądrze zwana jest liczbą masową tego jądra. Jądra atomowe o tej samej liczbie protonów a różnej liczbie neutronów nazywamy izotopami (jądra tego samego pierwiastka). atom helu Protony i neutrony jak wszystkie hadrony składają się z kwarków. Kwarki wewnątrz protonu i neutronu oddziaływują ze sobą w wyniku oddziaływania silnego wymieniając gluony. Oprócz tego kwarki jednego protonu mogą się "sklejać" z kwarkami innego protonu lub neutronu co utrzymuje jądro w całości. Nazywamy to szczątkowym oddziaływaniem silnym. W przyrodzie występują pierwiastki zawierające w jądrze od jednego protonu (wodór) do 92 (uran) (śladowo w rudzie uranowej występuje jeszcze 93 neptun i 94 pluton). Cięższe pierwiastki otrzymujemy sztucznie. Istnieje tylko około 270 jąder stabilnych czyli nierozpadających się. Najcięższym takim jądrem jest bizmut o liczbie atomowej 83 i masowej 209. Pozostałe jądra są niestabilne i ulegają rozpadowi na inne. Istnieją trzy rodzaje rozpadów: alfa, beta minus i beta plus (na tej stronie jednak ich nie omawiamy). Liczby Z protonów i N neutronów w jądrze atomowym są do siebie zbliżone w wypadku lekkich i średnio ciężkich, natomiast dla jąder ciężkich N>Z. Wiąże się to z osłabieniem wiązania jąder o zbyt dużej liczbie protonów, spowodowanym siłami odpychania kulombowskiego. hiperjądro Ślady na emulsji fotograficznej pierwszego hiperjądra Hiperjądro Jądro atomowe zawierające co najmniej jeden barion lambda (hiperon lambda) nazywamy hiperjądrem. Ponieważ neutron i hiperon lambda zero są cząstkami elektrycznie obojętnymi, zatem, tak jak w przypadku zwykłego jądra, o liczbie atomowej hiperjądra decyduje liczba jego protonów. Wiązanie hiperonu w jądrze atomowym pozwala mówić o materii hiperjądrowej, albo dziwnej materii jądrowej, ponieważ hiperon lambda składa się oprócz kwarka dolnego "u" i górnego "d" z kwarka dziwnego "s" (uds). Pierwsze hiperjądro odkryli w 1952 roku profesorowie Marian Danysz i Jerzy Pniewski z Instytutu Fizyki Doświadczalnej Uniwersytetu Warszawskiego. Najprostszym hiperjądrem jest hiperwodór 3 (hipertryt) składający się z protonu, neutronu i hiperonu lambda zero. Najczęstszym jest jądro składające się z dwóch protonów, z dwóch neutronów i hiperonu lambda zero, Takie jądro nazwano hiperhelem 5. Obecnie znamy ponad dwadzieścia hiperjąder, a najcięższym jest hiperwapń 40. Podobnie jak hiperon lambda, hiperjądra są nietrwałe i rozpadają się (średni ich czas życia wynosi 10-10 sekundy). Hiperjądra zawierające dwa hiperony lambda nazywamy hiperjądrami dwulambdowymi albo podwójnymi. Przykładem takich jąder są: podwójny hiperhel 6, podwójny hiperberyl 10 i podwójny hiperbor 13. Przy opracowaniu tematu najwięcej korzystano z następujących publikacji: Encyklopedia fizyki współczesnej; Czesław Bobrowski, Fizyka - krótki kurs;