Bohaterem utworu jest Santiago- kubański rybak w podeszłym wieku, samptnik i indywidualista, którego jedynym powiernikiem jest chłopiec Manolin. Akcja utworu koncentruje się na opisie wyprawy w morze, podczas której Santiago niespodziewanie łapie na przynętę marlina. Ta ogromna ryba przez kilka dni walczy z łowcą, ciągnąc za sobą łódź i wystawiając rybaka na ciężką próbę charakteru. Starzec, mimo fizycznego wyczerpania, nie traci wewnętrznej siły, staczając z rybą prawdziwie heroiczny pojedynek, którego stawką jest honor i godność. W końcu przebija ją harpunem i przywiązuje do boku łodzi. Powrotna droga znowu zmusza Santiago do podjęcia kolejnej walki, tym razem z rekinami, które krążą wokół łodzi, zwabione zapachem krwi. Obgryzają rybę ze wszystkich stron, tak iż z ogromnego korpusu pozostaje tylko szkielet. Pomimo to starzec czuje się zwycięzcą w walce z siłami natury. Dociera do portu z przekonaniem własnej wygranej: przyjął wyzwanie losu, walczył jak bohater i przeżył.
