PEILNE!!!! Wyjaśnij jakie ważne zmiany w Rzymie przyniosły triumwirat, pryncypoat, tetrarchia i dominat.

Lata 193 - 284 można traktować jako okres przejściowy od pryncypatu do nowej formy rządów zwanej dominatem.[35] Po śmierci Kommodusa w 192 i krótkim panowaniu Pertynaksa oraz Didiusza Julianusa do władzy doszedł Septymiusz Sewer. Za rządów jego i założonej przez niego dynastii (193 - 235) nastąpił wzrost liczebny i dalsza prowincjalizacja armii, kosztem senatu umocnił się stan ekwitów, nadano obywatelstwo całej wolnej ludności imperium (za rządów Karakalli), ale osłabiona została niezależność i pozycja miast. Za Septymiusza prowadzone były jeszcze podboje na wschodzie (cesarz przyłączył Mezopotamię), ale ostatni Sewer prowadził już ciężkie walki obronne. Zamordowanie Aleksandra Sewera w 235zapoczątkowało długi okres zamętu (w wyniku ciągłych zamachów żaden z cesarzy tego okresu nie dożył spokojnej starości[36]) i osłabienia władzy centralnej, połączony z najazdami Germanów, Sarmatów oraz perskich Sasanidów (którzy przejęli władzę od Partów). Pozycję zewnętrzną Rzymu udało się odbudować dopiero cesarzom ilirysjkim (w dużej mierze dzięki reformom wojskowym i politycznym Galiena), jednak państwo pogrążone było w głębokim kryzysie społeczno-ekonomicznym, którego objawami były m.in. słaba moneta, zubożenie szerokich warstw społeczeństwa i wysokie obciążenia fiskalne.   Zabójstwo Cezara w 44 p.n.e.doprowadziło do kilkunastu lat walk o panowanie nad imperium, z których zwycięsko wyszedłOktawian - adoptowany syn Cezara i jego spadkobierca, pokonując ostatecznie w 30 p.n.e. Marka Antoniusza. Zwycięzca stał się pierwszym cesarzem rzymskim; wprowadzony przez niego ustrój polityczny był formą dyktatury wojskowej (podstawą władzy była kontrola nad armią), ale z zachowaniem pozorów istnienia republiki. Oktawian występował jako pierwszy na liście senatorów (princeps senatus), stąd nazwa tej formy rządów -pryncypat, otrzymał także od senatu (złożonego ze swoich stronników) przydomek Augustus (czyli "wywyższony przez bóstwo"), oraz skupiał w swoim ręku szereg godności i specjalnych pełnomocnictw, zapewniających mu najwyższą władzę w państwie. Podzielił się jednak z senatem władzą nad prowincjami, grupując je w senatorskie (zwykle bezpieczne, bez stacjonujących legionów) i cesarskie, kontrolowane przez siebie. W sferze obyczajów i kultury starał się propagować tradycyjne rzymskie cnoty, surową moralność, patriotyzm, dyscyplinę - wprowadzał ustawy przeciwko zbytkowi, rozwiązłości, bezdzietności. Dążył do odrodzenia starej rzymskiej religii, przedstawiając jednocześnie elementy kultu samej osoby cesarza (po śmierci został uznany przez senat za boga). Za rządów Oktawiana działało wielu wybitnych twórców m.in. pisarze i poeci: Wergiliusz, Horacy, Owidiusz, historykLiwiusz, architekt Witruwiusz, przeprowadzono znaczącą rozbudowę Rzymu.   Pod koniec II wieku p.n.e. Gajusz Mariusz przeprowadził reformę wojskową, tworząc de facto armię zawodową i dopuszczając do służby najbiedniejszych. Znacznie wzrosła pozycja dowódców armii, którzy poprzez podział łupów, obietnice nadania ziemi weterenanom, czy zdolności przywódcze, potrafili zaskarbić sobie bezgraniczne zaufanie własnych żołnierzy. Taka sytuacja umożliwiała sięganie po pełnię władzy w państwie przy poparciu (i działaniach) oddanej armii. Precedensem była dyktatura Sulli w latach 82-79 p.n.e.. W roku 60 p.n.e. trzej dowódcy: Cezar, Pompejusz iKrassus podzielili między sobą władzę w republice zawierając tajny pakt (tzw. I triumwirat). W 49 p.n.e.Cezar (mający już za sobą podbój Galli) wkroczył do Italii na czele swoich legionów i po kilku latach wojny domowej pokonał Pompejusza, zostając dożywotnim dyktatorem.       radziłabym wydrukowac :)