Wzór postępowania etycznego w pracy fizjoterapeuty.

Etyka - dział filozofii zajmujący się badaniem moralności i tworzeniem systemów myślowych, z których można wyprowadzać zasady moralne.
Etyki nie należy mylić z moralnością. Moralność, to z formalnego punktu widzenia zbiór dyrektyw w formie zdań rozkazujących w rodzaju: "Nie zabijaj", których słuszności nie da się dowieść ani zaprzeczyć, gdyż zdania rozkazujące niczego nie oznajmują. Etyka natomiast to nauka, której celem jest dochodzić źródeł powstawania moralności.
Można bez żadnego ryzyka przyjąć, że od momentu, gdy człowiek jako gatunek biologiczny uzyskał zdolność uświadamiania sobie swojego samopoczucia i stanu zdrowia, ukształtował równocześnie negatywną postawę emocjonalną wobec choroby. Rozwój społeczny spowodował konieczność podziału ról według zasady, że ‘każdy może być chory, ale tylko niektórzy potrafią choroby leczyć’. Stopniowo następowała coraz pełniejsza personifikacja boskiej siły, zaczęto też uznawać zdolność oddziaływania niektórych osób na zdrowie. Tym samym nastąpiło przeniesienie stosunku emocjonalnego z sił nadprzyrodzonych na konkretnych ludzi - kapłanów, szamanów, znachorów czy lekarzy.
Nie ma zawodów ważniejszych i mniej ważnych, ale zawsze usługobiorca powinien mieć więcej praw niż usługodawca. Dlatego aktor ma służyć widzowi, nauczyciel - uczniowi, lekarz - pacjentowi, nigdy odwrotnie.
Etyka lekarska jak i fizjoterapeuty jest częścią etyki ogólnej, zatem to nic innego, jak postępowanie moralne. Są to zasady postępowania fizjoterapeuty w stosunku do ludzi, a nawet do samego siebie. Odnosi się to do wszystkich czynności fizjoterapeuty , nie tylko w pracy zawodowej, ale i do życia poza nią. Przede wszystkim wobec chorego, jego rodziny, kolegów, współpracowników, całej społeczności, w której żyje, i całego świata. Jak już powiedziałam, etyka obowiązuje fizjoterapeutę stale, w pracy i poza nią. Trudno sobie wyobrazić fizjoterapeutę, który miałby dwie etyki: jedną w pracy zawodowej, drugą zaś w życiu codziennym, prywatnym.
Praca jest nie tylko obowiązkiem, ale tworzy również uprawnienia: do godziwej zapłaty, do godziwych warunków pracy i życia człowieka pracującego. Oprócz tych ogólnych wskazań - wartości, powinności i uprawnień moralnych - istnieją również pewne wartości i normy szczegółowe, wynikające ze specyfiki poszczególnych zawodów (tzw. etyki zawodowe). Jedną z podstawowych norm etyki pracy jest obowiązek dbania o całość "ustroju pracy" i o wyrażanie przez pracę powszechnej solidarności (Jan Paweł II). Do obowiązków moralnych związanych z pracą, oprócz osobistej pracowitości, należy takie staranie o struktury społeczne, by każdy człowiek mógł w sposób właściwy korzystać z czasu wolnego dla odpoczynku i kontemplacji, do której należy sfera religii, moralności i kultury itp.
Grupa społeczna, jaką stanowią fizjoterapeuci tworzy zespół ludzi o określonych kwalifikacjach zawodowych , która winna cechować się określonymi cechami osobowości. Reguły etyki zawodu fizjoterapeuty dotyczą wewnętrznych kwalifikacji zawodowych człowieka i określają jego postępowanie zawodowe z punktu widzenia dobra i zła moralnego. Fizjoterapeuta w swojej praktyce zawodowej powinien kierować się przede wszystkim dobrze pojętym dobrem pacjenta, przepisami Kodeksu Etyki Lekarskiej i ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. (Dz.U. z 2002 r. nr 21.) o zawodzie lekarza, a dopiero później wszystkimi innymi przepisami administracyjnymi.
Zasady etyczne obowiązują każdego człowieka bez względu na stan, wiek, zawód, pozycję i stanowisko oraz bez względu na środowisko społeczne, w którym się znajduje. Nauka, wiedza i praktyka powinny służyć dobru, zdrowiu i szczęściu każdego człowieka. Wszelkie planowanie, działanie i tworzenie powodujące zgubę ludzką, cierpienia fizyczne i moralne jest działalnością nieetyczną zasługującą na powszechne potępienie
Wyszczególnić można w celu sprecyzowania te cechy osobowości fizjoterapeuty, które wyraźnie określają znaczenie etyki tego zawodu, a z pewnością są wyjęte z ogólnych norm etycznych przyjętych w danym społeczeństwie, stanowią również element kultury narodu.
-pracowitość, obowiązkowość, sumienność, zdyscyplinowanie, rzetelność, itp.
-w relacjach ,,ja i inni'- obiektywność, sprawiedliwość,
konsekwencja, słowność, bezstronność, uczciwość,
prawdomówność ,poszanowanie godności człowieka,
dyskrecja, przestrzeganie zachowania tajemnicy zawodowej.
Działanie zawodowe powinno być ukierunkowane na dobro pacjenta. To wiąże się ze starą zasadą – nie szkodzić! Określa ona takie działania aby:
1. rzetelnie informować pacjenta o wszystkich elementach zabiegu
2. wszechstronność informacji – informować również o tym czy zabieg powoduje skutki uboczne i jak z nimi sobie radzić
3. dobre wrażenie – staramy się stworzyć przed pacjentem wizerunek godny zaufania, przekonać go że dbamy o jego osobę i chcemy mu pomóc


Zasady postępowania w praktyce fizjoterapeuty.


- Powinnością każdego fizjoterapeuty jest stałe uzupełnianie i doskonalenie swej wiedzy i umiejętności zawodowych, a także przekazywanie ich swoim współpracownikom.
- Fizjoterapeuta nie może posługiwać się metodami uznanymi przez naukę za szkodliwe lub bezwartościowe. Nie powinien także współdziałać z osobami zajmującymi się leczeniem nie mającymi do tego uprawnień.
- Fizjoterapeuta powinien odnosić się z należytym szacunkiem i w sposób kulturalny do personelu medycznego i pomocniczego.
- Fizjoterapeuta tworzy swoją zawodową opinię jedynie opierając się na wynikach swojej pracy. Dlatego wszelkie reklamowanie się, bezpośrednie lub pośrednie, jest zabronione.
- W czasie wykonywanie swej pracy fizjoterapeuta musi zachować trzeźwość i nie podlegać działaniu jakichkolwiek środków odurzających.
- Fizjoterapeuta ma obowiązek zachowania tajemnicy lekarskiej. Tajemnicą są objęte wiadomości o pacjencie i jego otoczeniu, uzyskane przez fizjoterapeutę w związku z wykonywanymi czynnościami zawodowymi. Śmierć chorego nie zwalnia od dochowania tajemnicy.
- Fizjoterapeuta nie powinien wyrażać zgody na używanie swego nazwiska dla celów komercyjnych.
- Fizjoterapeucie nie wolno narzucać swych usług chorym lub pozyskiwać pacjentów w sposób niezgodny z zasadami etyki i deontologii lekarskiej oraz lojalności wobec kolegów.
- Fizjoterapeuta nie powinien wykraczać poza swoje umiejętności zawodowe przy wykonywaniu czynności leczniczych
- Jeżeli zakres tych czynności przewyższa umiejętności fizjoterapeuty, wówczas winien zwrócić się do bardziej kompetentnego kolegi
- Fizjoterapeuta powinien zabiegać o wykonywanie swojego zawodu w warunkach, które zapewniają odpowiednią jakość opieki nad pacjentem.

„Gdyby mnie kto dziś zapytał, jakie cnoty uważam za najważniejsze dla lekarza, odpowiedziałbym bez wahania: ludzkość, sumienność i stanowczość”.
W. Biegański

Fizjoterapia jest autonomicznym i samodzielnym zawodem wykonywanym w ochronie zdrowia; osoby wykonujące go współpracują na otwartych i równych zasadach z lekarzami medycyny i innymi specjalistami w zakresie ochrony zdrowia. Fizjoterapeuci pracują w sektorze prywatnym i publicznym, w szpitalach, ośrodkach rehabilitacji, domach opieki, klinikach, szkołach i zakładach pracy.
Praca fizjoterapeuty polega na wspomaganiu pracy lekarza, jeżeli wszelkie środki farmakologiczne zaczynają nas zawodzić. Wtedy fizjoterapeuta za pomocą masaży i różnego rodzaju ćwiczeń stara nam się pomóc.
W związku z tym jego zadania obejmują:
- przygotowanie odpowiedniego sprzętu do wykonywania zabiegów,
- badanie układów ruchu, krążenia i układu oddechowego pacjenta,
- przeprowadzanie zabiegów z zakresu kinezyterapii indywidualnej,
- organizowanie ćwiczeń ogólnie usprawniających,
- prowadzenie z osobami niepełnosprawnymi zajęć z wychowania fizycznego,
- wykorzystywanie kompleksowych technik terapii zajęciowej,
- wykonywanie różnego rodzaju masaży leczniczych,
- odbywanie zabiegów z zakresu ciepłolecznictwa, diatermii, światłolecznictwa itd.,
- współpraca z pacjentem i jego rodziną pod kątem wykorzystania metod psychologicznych i pedagogicznych,
- obsługiwanie wszystkich aparatur, sprzętu i urządzeń leczniczych,
- utrzymywanie stałych kontaktów z lekarzem i zespołem terapeutycznym,
- przestrzeganie wszelkich przepisów bhp dla zachowania bezpieczeństwa pacjenta,
- prowadzenie rzetelnej dokumentacji choroby pacjenta,
- dezynfekcja, mycie i konserwacja stanowisk zabiegowych.

„Obowiązek wynika albo z ustaw społecznych, albo z własnego poczucia; o ile w pierwszym przypadku spełnienie obowiązku może być nieraz ciężkie, o tyle w drugim sprowadza zawsze wielkie zadowolenie moralne”.
W. Biegański

Fundamentem dla działalności fizjoterapeuty jest wiara w wartość człowieka oraz wartość własną. Nie tylko leczenie, ale także łagodzenie cierpienia innego człowieka jest szczególną wartością i darem, który posiada fizjoterapeuta. Podejmowanie decyzji w medycynie zawsze miało i ma wymiar moralny.
W związku z tym duże znaczenie ma przyswojenie zawodowego zachowania w czasie studiów oraz w praktyce. Umiejętności te można jedynie przyswajać stopniowo, przy czym są one trudne do testowania. Towarzyszą przyswajaniu kompetencji a przejawiają się w empatii i zrozumieniu oraz dojrzałym zaufaniu i odpowiedzialności za życie innych. Są też one regulowane przez etykę lekarską, która steruje zachowaniem fizjoterapeuty.
Oprócz skodyfikowanych zasad etyki lekarskiej regulatorem zachowań fizjoterapeuty są także wzorce osobowe wielkich lekarzy humanistów. Typowym ich przykładem jest osoba Alberta Schweitzera wraz z jego etyką czci dla życia. Według Schweitzera, który w swym życiu realizował zasady głoszonej przez siebie etyki, człowiek chory pragnie, aby lekarz "pochylił się" nad nim, okazał mu życzliwość i zrozumienia dla jego cierpienia. Lekarz ten ma nie tylko leczyć, lecz ma rozumieć chorego, być jego przyjacielem, doradcą i opiekunem. W nich właśnie rozwija on w sobie i przejawia we współżyciu z ludźmi najlepsze cechy swego człowieczeństwa. Spotkanie się ludzi w ich człowieczeństwie, a więc w relacjach osobowych lekarz-pacjent, jest podstawą kultury humanistycznej oraz jest ważne dla sensu życia. Cóż może być piękniejszego i bardziej humanitarnego niż udzielenie pomocy zranionemu lub choremu człowiekowi, nawet - jeśli na polu bitwy - należy on do nieprzyjacielskiego obozu. Powyższy przykład wskazuje dobitnie na elementy współczesnego uniwersalizmu zawarte od wielu wieków w zasadach etyki lekarskiej.





















Literatura


• Biegański W. Myśli i aforyzmy o etyce lekarskiej
• Jan Paweł II. Wypowiedzi Ojca Świętego do chorych i pracowników służby zdrowia
• Walenty Święcicki, Anna Szyło. Etyka lekarska
• Wikipedia
• Aleksander Wróblewski Człowiek a choroba