Formy muzyki barokowej: Koncert solowy - określenie „koncert” wywodzi się z łacińskiego czasownika „concertare” co oznacza spierać się, walczyć. W początkowym okresie swojego rozwoju koncert instrumentalny nie wykazywał istotnych różnic w stosunku do sonaty. Istniały dwa rodzaje koncertów: concerto da chiesa i concerto da camera. Concerto grosso to typ koncertu barokowego przeznaczonego na grupę instrumentów solowych (zwaną concertino lub principale) i orkiestrę (zwaną tutti, concerto, concerto grosso). Suita barokowa (z francuskiego suite – następstwo) to forma cykliczna złożona z kilku, czasem kilkunastu części o charakterze tanecznym, utrzymanych w tej samej tonacji, z ewentualną zmianą trybu. Za wstępne formy suity uważa się zestawienia dwóch tańców skontrastowanych metrorytmicznie i agogicznie. Podstawowymi tańcami suity są: allemande, courante, sarabanda, gigue. Fuga – forma polifoniczna, oparta na imitacji ścisłej. Temat, czyli zasadnicza melodia, przechodzi z jednego do drugiego głosu (w utworze muszą być co najmniej dwa głosy). Kanon – forma polifoniczna, oparta na imitacji ścisłej. Cechą jest naśladowanie z opóźnieniem melodii jednego głosu przez głosy inne. Kantata (wł. cantare = śpiewać) to wieloczęściowy, niesceniczny utwór wokalny, złożony z arii, recytatywów, duetów, ansambli, chórów i części instrumentalnych. Od opery i oratorium różni się mniejszymi rozmiarami i większą różnorodnością tekstów, na które składają się utwory liryczne, epickie, dramatyczne, mitologiczne, religijne. Oratorium to forma muzyki dramatycznej, związana na ogół z tekstem o tematyce religijnej, bez akcji scenicznej, wykonywana w kościele lub sali koncertowej bez dekoracji i charakteryzacji wykonawców. Opiera się na współdziałaniu partii wokalnych (solowych i chóralnych) i instrumentalnych. Pasja to utwór muzyczny, którego podstawę stanowi opis męki Chrystusa według tekstu jednej z czterech Ewangelii. Pasja powstała w XII wieku i polegała na muzycznej recytacji tekstu podzielonego na trzy partie: partię Chrystusa, narratora (Ewangelisty) i tłumu. Msza to utwór cykliczny, składający się zasadniczo z sześciu części: Kyrie, Gloria, Credo, Sanctus, Benedictus i Agnus Dei. Nazwy te wywodzą się od początkowych słów tekstu liturgicznego w języku łacińskim. Msza była przewidziana do wykonania najczęściej przez solistów, chór i orkiestrę. Do klasyków wiedeńskich zaliczamy: J. Haydna, W. A. Mozarta oraz L. van Beethovena. JOSEPH HAYDN ( ur. w 1 732 r. w Rohrau, zm. w 1809 r. w Wiedniu ) Austriacki kompozytor, jeden z klasyków wiedeńskich – chronologicznie najwcześniejszy. Mając sześć lat rozpoczął naukę w szkole w Hainburgu i jednocześnie uczył się muzyki. Śpiewał w chórach kościelnych, grał na fortepianie i skrzypcach. Kompozycją zainteresował się mając około 18 lat. Od 1740 roku przebywał w Wiedniu, gdzie najpierw został członkiem chóru przy katedrze św. Stefana. Po opuszczeniu chóru z powodu mutacji głosu był muzykiem dworskim, grającym w orkiestrach w posiadłościach magnackich. W 1761 roku podjął służbę na dworze książąt Esterhazych w Eisenstadt, pozostając tam do roku 1790. W 1790 roku przeniósł się do Wiednia, skąd dwukrotnie wyjeżdżał do Anglii (1791, 1794). Odniósł tam wielkie sukcesy (w Oxfordzie przyznano mu tytuł doktora honoris causa). W wieku 63 lat powrócił do Eisenstadt, gdzie ponownie otrzymał propozycję prowadzenia kapeli dworskiej. Oprócz dyrygowania zobowiązał się również do napisania w ciągu roku jednej mszy, dzięki czemu powstały dzieła o charakterze religijnym. Z powodu złego stanu zdrowia i podeszłego wieku wycofał się z czynnego życia muzycznego. Od 1803 roku do śmierci przebywał w swoim domu w Wiedniu. Ważniejsze dzieła 104 symfonie 16 uwertur Muzyka kameralna – 83 kwartetów smyczkowych, duety, tria 24 koncerty na fortepian, 4 koncerty na skrzypce, 5 koncertów na wiolonczelę, 1 koncert na kontrabas, koncerty na instrumenty dęte: na flet, na trąbkę i na waltornie. Sonaty – 52 sonaty na klawesyn lub fortepian 14 mszy i dzieł religijnych 4 oratoria 24 opery Kantaty, arie, pieśni. WOLFGANG AMADEUSZ MOZART ( ur. w 1756 r. w Salzburgu, zm. w 1791 r. w Wiedniu ) Kompozytor austriacki, jeden z klasyków wiedeńskich, pochodził z rodziny muzycznej. Jako genialne dziecko Wolfgang zaczął występować w wieku 6 lat razem z ojcem i siostrą grając na klawikordzie, skrzypcach, fortepianie i organach na dworach królewskich, w salonach arystokracji austriackiej, niemieckiej, francuskiej, angielskiej. Koncertował też w Szwajcarii, Włoszech, czy Belgii. Małego Wolfganga, „cudowne dziecko” znała cała utytułowana Europa. Wolfgang w wieku 8 lat napisał pierwszą symfonię, w wieku 11 lat pierwszą operę,a w wieku 12 lat wystąpił jako dyrygent. Jako młody człowiek otrzymał dwa poważne wyróżnienia: order Złotej Ostrogi od papieża oraz został przyjęty do Accademii dei Filharmonici jako „compositore” w Bolonii. W latach 1769-1777 i 1779-1781 był koncertmistrzem na dworze arcybiskupa w Salzburgu. Jednak niechęć arcybiskupa Colloredo do licznych wyjazdów kompozytora spowodowała, iż Mozart wycofał się z pracy. Był to pierwszy w historii muzyki przypadek, kiedy kompozytor nie chciał być na służbie u możnego chlebodawcy, lecz sam chciał kierować swoją karierą artystyczną. W 1781 roku wyjechał z tego miasta i osiadł na stałe w Wiedniu. Mimo początkowego powodzenia oraz wytężonej pracy twórczej kompozytor nie był wolny od trosk materialnych. Sześć lat później otrzymał stanowisko nadwornego kompozytora cesarskiego, o co bardzo się starał nie tylko ze względu na prestiż, lecz przede wszystkim na stałe dochody. Po śmierci , której przyczyny nie są do dziś wyjaśnione, został pochowany we wspólnym grobie. Do dziś nie udało się ustalić miejsca wiecznego spoczynku Mozarta. Ważniejsze dzieła 19 oper: 49 symfonii 28 koncertów fortepianowych koncerty na inne instrumenty, 18 sonat fortepianowych 32 sonaty skrzypcowe Ponad 30 divertimenti, 11 serenad Ponad 100 pieśni i arii 18 mszy Requiem KV 626 LUDWIG VAN BEETHOVEN (ur. w 1770 r. w Bonn, zm. w 1827 w Wiedniu) Początkowo uczył się muzyki u ojca i u znajomych muzyków: nie tylko na instrumentach klawiszowych, ale także na skrzypcach. Od roku 1784 był muzykiem dworskim. Dał się jednak poznać jako znakomity pianista i improwizator. W roku 1796 wyjeżdżał do Norymbergii, Pragi, Drezna, Berlina, gdzie koncertował. Już w wieku 24 lat miał kłopoty ze słuchem. Mimo chwil załamania kompozytor intensywnie pracował. Lata 1804 – 1810 to najwspanialszy okres w twórczości Beethovena. Stan zdrowia kompozytora pogarszał się, zaczęły się także kłopoty finansowe. W roku 1815 musiał już porozumiewać się z otoczeniem pisemnie, za pomocą zeszytów do notowania pytań i odpowiedzi. Ważniejsze dzieła 9 symfonii m.in. : 32 sonaty na fortepian 10 sonat na skrzypce 5 sonat na wiolonczelę i fortepian 16 kwartetów smyczkowych 2 kwintety smyczkowe 4 tria smyczkowe 6 triów fortepianowych 5 koncertów fortepianowych koncert skrzypcowy koncert potrójny na fortepian, skrzypce i wiolonczelę pieśni opera „Fidelio”, muzyka religijna. Pozdrawiam.
