pomuzcie:) Jakie zniany w europie i na swiecie nastapily po pierwszej wojnie swiatowej?

Po podpisaniu zawieszenia broni w listopadzie 1918 roku najbliższe tygodnie i miesiące miały zadecydować o przyszłości narodu polskiego i jego państwa. Przez ponad sto lat w polskich domach przekazywano z pokolenia na pokolenie pamięć o wolnej ojczyźnie i przywiązanie do niej; modlono się o odzyskanie niepodległości. Najbardziej ofiarni poświęcali wolność i życie w kolejnych zrywach powstańczych. W wyniku I wojny światowej trzy mocarstwa zaborcze poniosły klęskę lub uległy wewnętrznemu rozkładowi. W Europie Środkowo-Wschodniej powstała wolna przestrzeń dla narodów, dążących do odbudowania własnej państwowości. Polacy potrafili dobrze wykorzystać tę historyczną szansę. W dużej mierze było to zasługą wybitnych polityków, reprezentujących społeczeństwo zarówno w kraju, jak i na zewnątrz. Należeli do nich m.in.: Józef Piłsudski, Roman Dmowski, Ignacy Paderewski, Wincenty Witos, Wojciech Korfanty i Ignacy Daszyński. Wszyscy ci ludzie o różnym pochodzeniu społecznym i odmiennych powiązaniach politycznych, czasami nawet zwalczający się osobiście, umieli podporządkować dzielące ich poglądy dziełu odbudowy wolnej ojczyzny. Sprzyjała im sytuacja zewnętrzna. W Rosji od listopada 1917 r. toczyła się wojna domowa, która przybrała cechy rewolucji. Hasła partii bolszewickiej docierały do państw europejskich, zmęczonych czteroletnią wojną, i w wielu środowiskach znajdowały posłuch. W listopadzie 1918 r. w Berlinie wybuchły pierwsze strajki — rozpoczęła się rewolucja niemiecka. Dnia 11 listopada w Warszawie i innych miastach byłego Królestwa Polskiego wiwatowano z okazji zakończenia wojny. Rada Regencyjna oddała władzę wojskową w ręce Józefa Piłsudskiego, który dzień wcześniej powrócił z więzienia w Magdeburgu. Niebawem Rada Regencyjna rozwiązała się, przekazując Piłsudskiemu pełnię władzy nad ziemiami Królestwa Polskiego. Z czasem podporządkowała mu się Galicja Zachodnia. Piłsudski powołał nowy rząd z socjalistą Jędrzejem Moraczewskim na czele. Rząd ten cieszył się poparciem ugrupowań socjalistycznych, części ludowców oraz inteligencji liberalnej. Mimo iż nie został uznany przez zachodnie mocarstwa, jego funkcjonowanie miało istotne znaczenie dla kształtowania się państwowości polskiej. Zdecydowana większość społeczeństwa zaakceptowała bowiem proponowany przez Moraczewskiego przyszły ustrój państwa — Polska miała być republiką demokratyczną, na wzór demokracji zachodnich. Z dobrym przyjęciem spotkał się również program reform społecznych (m.in. bezpłatne szkolnictwo na poziomie podstawowym, 8-godzinny dzień pracy, ubezpieczenia dla robotników na wypadek choroby), który stał się fundamentem przyszłego ustawodawstwa socjalnego.  ZMIANY GOSPODARCZE W POLSCE PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ Zgodnie z postanowieniami na konferencjach Wielkiej Trójki Polska miała się znaleźć po II wojnie światowej w strefie wpływów Związku Radzieckiego. Jako, że ustrojem tam panującym był socjalizm, który zaznaczył się również w gospodarce państwa, Polska jako przyszły kraj demokracji ludowej chciał upodobnić swoją politykę, w tym i gospodarkę, na wzór radziecki. Na wyzwolonych terenach Polski Lubelskiej, które już przed wojną nie posiadały tradycji przemysłowych, występowały ogromne spustoszenia dokonane przez okupanta, szczególnie w rolnictwie i transporcie . W obiegu występowały trzy waluty: złote okupacyjne, marki niemieckie i rosyjskie ruble. Emisja polskich złotych, dokonana przy pomocy władz radzieckich w sierpniu 1944, doprowadziła do kolejnego zubożenia społeczeństwa, które w wyniku tej operacji straciło ostatnie oszczędności. W niektórych miastach panował głód. Ciężar utrzymania ogromnej masy wojska (ok. 2,5 mln na 6,5 mln mieszkańców) był ponad siły społeczeństwa. W listopadzie 1944 utworzono specjalne grupy operacyjne do przejmowania i uruchomiania obiektów przemysłowych. Szybkie podjęcie pracy w wieku zakładach było zasługą patriotyzmu załogi. Pod tymczasowy zarząd państwa przejmowano wiele dawnych zakładów pracy. W dniu 6 września 1944 PKWN wydał dekret o reformie rolnej. Chciano w ten sposób pozyskać sobie chłopstwo, które w okresie II RP cierpiało głód na ziemi. Przymusowej parcelacji podlegały wszystkie majątki rolne powyżej 100 hektarówpowierzchni ogólnej oraz pięćdziesięciu hektarów powierzchni ornej. Celem reformy było upełnorolnienie gospodarstw o powierzchni poniżej pięciu hektarów i utworzenie gospodarstw dla bezrolnych. Reformę realizowano bardzo powoli, gdyż chłopi nie wierzyli w możliwość otrzymania ziemi. W tej sytuacji PKWN przystąpiło do przymusowego przeprowadzenia reformy rolnej. W jej wyniku obdzielono ziemią ok. 110 tys. chłopów. Do najbardziej pilnych spraw, zaraz po wyzwoleniu, należało podniesienie kraju ze zniszczeń wojennych. Już 3 stycznia 1945 Rząd Tymczasowy podjął decyzje o odbudowie Warszawy. Kluczowe znaczenie miało przejęcie przez państwo podstawowych gałęzi produkcji i wprowadzenie zasad gospodarki planowej. W pierwszych dniach po wyzwoleniu załogi przejmowały samorzutnie swe zakłady pracy i przystępowały do ich odgruzowania oraz odbudowy. Już pod koniec 1945 roku przystąpiono do opracowania 3-letniego planu gospodarczego odbudowy kraju (1947-9), w ramach rewindykacji i reparacji wojennych powracało zagrabione mienie. 3 stycznia 1946 wydano dekret o nacjonalizacji podstawowych gałęzi przemysłu, banków, transportu oraz handlu. W okresie kształtowania się systemu hegemonicznego ( o wszystkim decyduje PZPR) stosunkowo obronną ręką wychodziła gospodarka polska poddana sztywnemu planowaniu. W 1947 przyjęto opracowany jeszcze przez KRN plan 3-letni . Objął on wszystkie dziedziny gospodarki. W szczegółach plan zakładał: 1) Wyrównanie strat wojennych. 2) Scalenie ziem Zachodnich i Północnych z resztą kraju. 3) Wszechstronne wykształcenie wybrzeża morskiego . 4) Obniżenie kosztów własnych produkcji dóbr i usług oraz wzrost wydajności pracy. 5) Podniesienie poziomu życia pracujących warstw ludności powyżej poziomu przed wojennego. Został on wykonany dzięki powszechnemu entuzjazmowi społeczeństwa. Po zakończeniu pierwszego planu odbudowy kraju przyszła kolej na plan 6-letni, obejmujący lata 1950-55. Zakładał pełne uprzemysłowienie Polski, budowę podstaw przemysłu ciężkiego w oparciu o własne środki, surowce i kadry. Zakładano wzrost produkcji przemysłowej w roku 1955 o 90%, a rolnej o 40%. Pierwsze trudności pojawiły się już w 1950 ze względu na trwającą ?zimną wojnę? i wojnę w Korei. Wymagało to korekt planu. Zaniedbano wyraźnie rolnictwo., nadmiernie je eksploatowano. Dopiero lata 1954-5 przyniosły pewną poprawę i nieznaczne ulgi. W wyniku planu 6-letniego Polska przekształciła się w kraj przemysłowo-rolniczy, choć koszty społeczne tej transformacji były znaczne. Trzeba jednak przyznać, że plan skutecznie zintegrował naród wokół programu przebudowy kraju. Pozwalał też zręcznie maskować postępy stalinizacji.