Polskie partie polityczne

Sojusz Lewicy Demokratycznej, SLD, partia polityczna założona 15 kwietnia 1999 r. przez działaczy większości organizacji wchodzących w skład koalicji SLD.

Program polityczny
Partia SLD oficjalnie odcina się od komunistycznych korzeni (deklaruje program nowoczesnej socjaldemokracji), nie jest również oficjalną następczynią SdRP, w praktyce jednak duża część jej działaczy wywodzi się z SdRP, a wcześniej jeszcze z PZPR.
Sojusz Lewicy Demokratycznej popiera zachowanie większości funkcji socjalnych państwa, opowiada się za tzw. społeczną gospodarką rynkową. Partia wysuwała przed wyborami w 2001 roku propozycje likwidacji Senatu (wycofała się z tej propozycji po wyborach, w których uzyskała zdecydowaną większość foteli senatorskich)
SLD jest za świeckością państwa i tolerancją światopoglądową oraz za "równym statusem kobiet i mężczyzn"

Struktura i działacze
Przewodniczący: Wojciech Olejniczak.
Sekretarz generalny: Grzegorz Napieralski.
Wiceprzewodniczący: Jerzy Szmajdziński, Katarzyna Piekarska, Grzegorz Napieralski, Wiesław Szczepański.
Przewodniczący klubu parlamentarnego SLD: Krzysztof Janik.
Rzecznik prasowy SLD: Jerzy Wenderlich
Inni znani politycy SLD: Włodzimierz Cimoszewicz, Lech Nikolski.
Organizacja młodzieżowa SLD to Federacja Młodych Socjaldemokratów.

Polskie Stronnictwo Ludowe, PSL, partia polityczna powstała w maju 1990 r. z połączenia będącego kontynuacją ZSL PSL Odrodzenie i wilanowskiego PSL.

Program polityczny
Podstawy programu PSL oparte są na zasadach doktryny agraryzmu.
PSL opowiada się za interwencjonizmem państwowym (zwłaszcza w rolnictwie) i za zwolnieniem tempa prywatyzacji. Partia popierała wejście Polski do Unii Europejskiej pod warunkiem wynegocjowania korzystnych warunków.
Celem PSL jest:
-zapewnienie bezpieczeństwa i siły Polski oraz jej suwerenności politycznej i gospodarczej dla uzyskania i utrzymania trwałego rozwoju społeczno-gospodarczego państwa oraz dostatniego bytu jego obywateli;
-zdobycie i utrzymanie równoprawnej pozycji społecznej i materialnej wsi w społeczeństwie polskim;
-zachowanie pełnej demokracji politycznej, ekonomicznej i społecznej, poszanowanie i obrona praw do rozwoju i godnego życia dla wszystkich obywateli państwa polskiego.
-partia popiera wejście Polski do Unii Europejskiej pod warunkiem wynegocjowania korzystnych warunków.
Do urzeczywistnienia swego programu, PSL dążyć będzie przez:
-organizowanie do pracy politycznej, społecznej, gospodarczej, oświatowej i kulturalnej mieszkańców wsi oraz wszystkich tych, którzy uznają za swój, program PSL i w urzeczywistnieniu jego widzą dobro Narodu i Państwa Polskiego;
-szerzenie wiedzy o założeniach ideologicznych i programie PSL w całym społeczeństwie polskim;
-gospodarczego oraz w organizacjach społecznych, gospodarczych, kulturalnych i sportowych;
-podejmowanie inicjatyw i publicznych wystąpień, które zmierzają do urzeczywistnienia programu PSL.
Prezes: Waldemar Pawlak.
Przewodniczący Rady Naczelnej: Jarosław Kalinowski.
Przewodniczący klubu parlamentarnego: Waldemar Pawlak.
Inni politycy PSL: Franciszek Jerzy Stefaniuk, Marek Sawicki, Eugeniusz Kłopotek, Józef Zych.
Organizacją młodzieżową PSL jest Forum Młodych Ludowców, dawniej był nią Związek Młodzieży Wiejskiej (ZMW), który jednak całkowicie się usamodzielnił i stał się organizacją apolityczną.

Platforma Obywatelska, PO, partia polityczna założona 19 stycznia 2001 r. (zarejestrowana dopiero 5 marca 2002 r. jako Platforma Obywatelska Rzeczypospolitej Polskiej) przez Andrzeja Olechowskiego, Macieja Płażyńskiego z AWS i Donalda Tuska z Unii Wolności. Wywodzi się z członków AWS i Unii Wolności, które straciły popularność po okresie swoich rządów.

Program polityczny
Program Platformy opiera się na założeniach liberalizmu i konserwatyzmu.
PO opowiada się za likwidacją etatyzmu i ograniczeniem ingerencji państwa w gospodarkę; wysuwa propozycję wprowadzenia podatku liniowego. Platforma popiera wprowadzenie zasady wyborów większościowych do Sejmu i przekształcenie Senatu w izbę samorządową lub jego likwidację.

Struktura i działacze
Zgodnie ze statutem władzami partii są władze klubu parlamentarnego PO. Jest to jedyne tego typu rozwiązanie w Polsce, zbliżające organizację Platformy do partii typu komitetowego.
Przewodniczącym klubu parlamentarnego jest Jan Rokita, wiceprzewodniczącymi - Zbigniew Chlebowski, Grzegorz Dolniak i Iwona Śledzińska-Katarasińska
Oprócz trzech liderów-założycieli znanymi politykami Platformy są Janusz Lewandowski, Zyta Gilowska (wystąpiła w maju 2005), Jan Rokita, Paweł Piskorski, Grzegorz Schetyna, Bronisław Komorowski, Bogdan Zdrojewski i Zbigniew Chlebowski
Organizacja młodzieżowa PO to Stowarzyszenie Młodzi Demokraci.

Przewodniczący PO
Maciej Płażyński 19 stycznia 2001 - październik 2002
Donald Tusk październik 2002

Prawo i Sprawiedliwość, PiS, partia polityczna powstała 13 czerwca 2001 r. (pierwszy komitet lokalny PiS powstał już 22 marca 2001 roku) na fali popularności uzyskanej przez Lecha Kaczyńskiego podczas pełnienia przez niego funkcji ministra sprawiedliwości (VI 2000 - VII 2001). Działacze PiS wywodzą się w większości ze środowisk dawnej AWS (PC, SKL i ZChN) i ROP.


Program polityczny
PiS postuluje zwiększenie poczucia bezpieczeństwa w państwie, głównie poprzez zaostrzenie kar, oraz walkę z korupcją (inicjatywa utworzenia Urzędu Antykorupcyjnego, wprowadzenie zasady jawności oświadczeń majątkowych) i usprawnienie działań instytucji państwowych. Partia popiera integrację z Unią Europejską na korzystnych warunkach. Prowadzi coraz bardziej zdecydowaną politykę na rzecz odwołania rządu SLD na czele z Markiem Belką (popierając początkowo interwencję w Iraku). Obecnie partia dąży do realizacji swojego programu naprawy kraju poprzez wprowadzenie IV Rzeczypospolitej, opierając program reformy ustrojowej na 12 tezach konstytucyjnych.

Struktura i działacze

Honorowy prezes partii: Lech Kaczyński.
Prezes partii i przewodniczący Zarządu Głównego: Jarosław Kaczyński. Wiceprezesi partii: Ludwik Dorn (jest jednocześnie przewodniczącym Klubu Parlamentarnego "Prawo i Sprawiedliwość"), Marek Jurek, Adam Lipiński, Kazimierz Michał Ujazdowski.
W skład Komitetu Politycznego, stanowiącego ścisłe kierownictwo Partii, poza wyżej wymienionymi wchodzą: Przemysław Gosiewski, Wojciech Jasiński, Mariusz Kamiński, Stanisław Kostrzewski, Marcin Libicki, Kazimierz Marcinkiewicz, Zbigniew Wassermann.
Inni działacze PiS: Adam Bielan, Michał Kamiński, Marian Piłka, Konrad Szymański, Artur Zawisza, Zbigniew Ziobro.
Organizacją młodzieżową partii jest Forum Młodych PiS, którego przewodniczącym od 28 lutego 2005 jest Adam Hofman, który zastąpił Maksa Kraczkowskiego
Samoobrona Rzeczypospolitej Polskiej, partia polityczna założona w 1992 r. z inicjatywy działaczy ZZR "Samoobrona" Andrzeja Leppera, do 2000 r. pod nazwą Przymierze Samoobrona.
Program polityczny
Samoobrona postuluje większe dofinansowywanie rolnictwa i zwiększenie wydatków socjalnych. Pieniądze na te cele chce uzyskać głównie poprzez zwiększenie deficytu budżetowego, zawieszenie spłacania długów państwowych i uwolnienie rezerw bankowych.
Według Samoobrony głównymi sektorami polskiej gospodarki powinny być rolnictwo i budownictwo. Partia sprzeciwia się nadmiernym inwestycjom zagranicznym w Polsce; była też sceptyczna wobec wejścia Polski do Unii Europejskiej.

Struktura i działacze
Struktura Samoobrony RP charakteryzuje się wyjątkowo dużymi uprawnieniami przewodniczącego, co zbliża ją do partii typu wodzowskiego.
Przewodniczący: Andrzej Lepper.
Inni politycy Samoobrony: Stanisław Łyżwiński, Krzysztof Filipek, Danuta Hojarska, Renata Beger.
Młodzieżówka Samoobrony powstała w 2002 r. nosi nazwę Ogólnopolska Organizacja Młodzieżowa Samoobrony Rzeczypospolitej Polskiej.
Liga Polskich Rodzin, LPR, partia polityczna powstała w kwietniu 2001 roku. LPR zjednoczyła szereg partii katolicko-narodowych, takich jak: Stronnictwo Narodowe, Porozumienie Polskie, Ruch Katolicko-Narodowy, Przymierze dla Polski.

Program polityczny
Główne założenia programowe to sprzeciw wobec sprzedaży własności polskiej cudzoziemcom, rezygnacja z udziału w Unii Europejskiej na rzecz poszerzenia współpracy ze Stanami Zjednoczonymi, Rosją lub współpracy z krajami UE na równych prawach i warunkach. W sferze obyczajowej i kulturowej partia ma charakter konserwatywny, akcentując tradycję katolicką.Gospodarczo jest nastawiona wolnorynkowo z zasadą ochrony i rozwoju polskiego kapitału.

Struktura i działacze
Prezes Zarządu Głównego LPR: Marek Kotlinowski
Przewodniczący Rady Politycznej LPR: Zygmunt Wrzodak
Przewodniczący Kongresu LPR: Roman Giertych (jednocześnie przewodniczący Klubu Parlamentarnego LPR, obecnie wiceprzewodniczący komisji śledczej do spraw Orlenu)

Krajowa Partia Emerytów i Rencistów, KPEiR to polska partia polityczna o lewicowym programie, które opowiada się za zmniejszeniem długu publicznego, walką z monopolami. Prezesem partii jest Tomasz Mamiński.

Partia Demokratyczna, polska partia polityczna o charakterze liberalnym, założona 7 maja 2005 roku na kongresie założycielskim w Warszawie pod nazwą Partia Demokratyczna - demokraci.pl. Inicjatywa polityczna zmierzająca do powołania PD została ogłoszona 27 lutego 2005 roku

Program polityczny
Partia Demokratyczna opowiada się za wizją państwa, które chce zabezpieczać równy dostęp do wiedzy, dbać o spójność społeczną, gwarantować bezpieczeństwo obywatela oraz wolność działań gospodarczych przy respektowaniu praw pracowniczych.

Struktura
Przewodniczący: Władysław Frasyniuk
Zastępca przewodniczącego: Jerzy Hausner
Sekretarz generalny: Mirosław Czech
Skarbnik: Zbigniew Lewiński
Przewodniczący Rady Politycznej: Tadeusz Mazowiecki
Członkowie Partii Demokratycznej w Senacie
Olga Krzyżanowska - wiceprzewodniczący klubu senackiego
Dorota Simonides
Kazimierz Kutz - wicemarszałek Senatu
Andrzej Wielowieyski - przewodniczący klubu senackiego
Grażyna Staniszewska (do 13 czerwca 2004, wybrana eurodeputowaną do PE)
Członkowie Partii Demokratycznej w Parlamencie Europejskim
Bronisław Geremek, historyk, były minister spraw zagranicznych
Jan Kułakowski, dziennikarz, były główny negocjator Polski z Unią Europejską
Janusz Onyszkiewicz, były minister obrony narodowej, wiceprzewodniczący Parlamentu Europejskiego
Grażyna Staniszewska, była senator

Socjaldemokracja Polska, SDPL, polska lewicowa partia polityczna założona 26 marca 2004 r. przez część działaczy Sojuszu Lewicy Demokratycznej, niezadowolonych z sytuacji w SLD oraz działań jego kierownictwa.
Program polityczny
zasady solidarności społecznej
państwo opiekuńcze
obrona praw pracowniczych
państwo neutralne światopoglądowo
tolerancja światopoglądowa
równy status kobiet i mężczyzn
szacunek i akceptacja dla mniejszości
wsparcie dla kultury narodowej
"państwo bez patologii, silne, sprawiedliwe i przyjazne"
SDPL popiera integrację z Unią Europejską

Liderzy
Marek Borowski, przewodniczący partii
Jolanta Banach, przewodnicząca kluby parlamentarnego
Andrzej Celiński
Izabella Sierakowska
Tomasz Nałęcz

Unia Pracy, UP, lewicowa partia polityczna założona w czerwcu 1992 r. przez działaczy kilku organizacji lewicowych - zarówno postsolidarnościowych (Solidarność Pracy, Ruch Demokratyczno-Społeczny, część PPS), jak i postkomunistycznych (Polska Unia Socjaldemokratyczna, część Ruchu 8 Lipca).

Program polityczny
UP głosi tradycyjny program socjaldemokratyczny (wielosektorowa gospodarka, rozbudowany system opieki społecznej, progresja podatkowa, sprzeciw wobec reprywatyzacji i organiczenie prywatyzacji), postuluje równouprawnienie kobiet i mężczyzn, popiera dopuszczalność aborcji (inicjatywa referendum w sprawie ustawy antyaborcyjnej - odrzucona przez Sejm), domaga się rozdziału Kościoła od państwa

Struktura i działacze
Przewodniczący: Andrzej Spychalski (od 15 maja 2005)
Przewodniczący Rady Krajowej: Marek Pol
Inni znani politycy UP: Adam Gierek, Hanna Gucwińska.
Organizacja młodzieżowa:
Federacja Młodych Unii Pracy


Unia Wolności, UW, partia polityczna powstała w kwietniu 1994 r. z połączenia dwu działających od 1990 r. partii: Unii Demokratycznej (UD) i Kongresu Liberalno-Demokratycznego (KLD).

Program polityczny
Członkowie Unii Wolności reprezentują tradycyjnie różne formacje ideowe (liberalizm, socjalliberalizm, umiarkowana chadecja), dlatego partia przez długi czas unikała jednoznacznego wypowiadania się w kwestiach ideologicznych (np. religijnych). Wypowiedzi w tym zakresie należy traktowac jako własne opinie polityków tej partii. W sferze światopoglądowej, podobne, choć różniące się w przypadku drażliwych kwestii np. aborcji.
Po 2001 roku partia jest bardziej jednorodna ideowo, dryfuje w stronę poglądów stricte liberalnych. W 2003 roku Unia zmieniła międzynarodówkę z chadecko-konserwatywnej na liberalną.
UW opowiada się za kontynuacją demokratycznej przebudowy kraju zapoczątkowanej w 1989, decentralizacją państwa i ograniczeniem interwencjonizmu państwa w gospodarce. Popiera ideę podatku liniowego, reformę kodeksu pracy. Zdaniem UW plan Hausnera jest zbyt mało radykalny. Domaga się reform w służbie zdrowia idących w kierunku częściowej jej prywatyzacji. Szczególny nacisk kładzie na rozwój edukacji oraz integrację Polski z Unią Europejską.

Struktura i działacze
Przewodniczący: Władysław Frasyniuk.
Wiceprzewodniczący: Anna Popowicz, Jan Lityński.
Przewodniczący Rady Politycznej: Bronisław Geremek.
Sekretarz Generalny: Andrzej Potocki
Inni znani działacze: Bogdan Lis, Grażyna Staniszewska, Michał Boni, Zbigniew Bujak, Marek Edelman, Janusz Onyszkiewicz, Jerzy Osiatyński, Tadeusz Syryjczyk, Andrzej Wielowieyski, Henryk Wujec, Olga Krzyżanowska, Zbigniew Janas
Organizacją młodzieżową UW od 2001 jest Młode Centrum, założone w wyniku rozłamu w Stowarzyszeniu Młodzi Demokraci. SMD zerwało wówczas umowę partnerską z UW i podpisało taką z Platformą Obywatelską.