Dokonaj przeglądu nagonaiennych w Polsce.Uwzględnij gtunki chronione.

Ssaki to czworonogie kręgowce o ciele okrytym włosami, młode są karmione mlekiem matki. Ssaki opanowały wszystkie środowiska na Ziemi, występują na lądzie, w wodzie i powietrzu. Było to możliwe dzięki stałocieplności czyli zdolności do utrzymywania stałej temperatury ciała. W utrzymaniu stałej temperatury dużą rolę odgrywa owłosienie i warstwa tłuszczu podskórnego Zwierzęta te mają ciało pokryte skórą, na niej znajduje się naskórek W skórze znajdują się liczne gruczoły np. potowe, łojowe, wonne, mleczne i receptory: bólu, ciepła, zimna itp. Gruczoły mleczne czynne są tylko u samic. Wytworami naskórka są: włosy, rogi, pazury, paznokcie, kopyta. Ilość i rodzaj włosów na ciele ssaka jest różny i zależy od gatunku. Grupa ta wywodzi się od gadów ssakokształtnych i po raz pierwszy pojawiła się w triasie. Czerwone krwinki ssaków nie zawierają jąder komórkowych, co zwiększa ich sprawność jako transporterów tlenu. Podobnie jak u ptaków serce tych zwierząt podzielone jest na 4 części: 2 komory i 2 przedsionki. Ssaki wykazują małą odporność na głód w związku z czym wiele z nich w zimie zapada w tzw. sen zimowy. Ssaki mają możliwość pobierania różnorodnego pokarmu co związane jest z różnorodną budową zębów, które dzielimy na: siekacze, kły, trzonowce i przedtrzonowce. Jako pierwsze wyrastają zęby mleczne, które później zastępowane są przez zęby stałe. Ząb zbudowany jest z korony, szyjki i korzenia. U niektórych zęby rosną przez całe życie np. siekacze gryzoni i zajęczaków. Kły są bardzo dobrze rozwinięte u zwierząt drapieżnych, służą im do zabijania, chwytania zdobyczy. Płuca ssaków mają pęcherzykowata budowę, pojawił się u nich nowy mięsień oddechowy-przepona. Ze względu na różne środowiska w jakich żyją ssaki różna jest budowa ich kończyn. Jedne przystosowane są do życia pod ziemią i kopania korytarzy (kret), inne do latania (nietoperz), biegania (koń), skakania (kangur), pływania (foka), chodzenia i chwytania (człowiek). Wszystkie ssaki oddychają płucami o pęcherzykowatej budowie. Mechanizm oddychania jest usprawniony dzięki pojawieniu się przepony-mięsień oddechowy. W grupie tej nastąpił bardzo duży rozwój mózgu, zwłaszcza kresomózgowia Duży mózg występuje u zwierząt odznaczających się znaczną inteligencją np.. drapieżne, naczelne, delfiny. U wszystkich ssaków półkule mózgowe okryte są korą mózgową. Możemy je podzielić na trzy grupy: stekowce, torbacze i łożyskowce.Przeważająca większość współczesnych ssaków należy do łożyskowców, u których rozwijający się zarodek jest połączony łożyskiem z macicą matki. Do płodu docierają za jego pośrednictwem substancje odżywcze i tlen a wydalane są produkty przemiany materii i dwutlenek węgla. Ssaki są również owodniowcami, co znaczy, że w ich rozwoju obecne są również błony płodowe. Opiekują się one swoim potomstwem, które po urodzeniu może być ślepe i niedołężne lub w kilka godzin po urodzeniu jest zdolne do samodzielnego życia. Stekowce należą do ssaków jajorodnych (dziobak, kolczatka). Zwierzęta te występują w Australii. Cechy, które odróżniają je od pozostałych ssaków to: występowanie kości kruczych łączących łopatkę z mostkiem, łopatki nie posiadają grzebienia, jaja obficie zaopatrzone w żółtko w parzystych macicach zostają okryte otoczkami zbudowanymi z białka i twardej skorupki. Po złożeniu jaj samice ogrzewają je własnym ciałem. Szczęki dorosłych stekowców nie są pokryte zębami lecz dziobem, który jednak znacznie różni się od ptasiego. Kolczatki to zwierzęta lądowe, ich główny pokarm stanowią mrówki i termity. Część włosów na grzbiecie tworzy silne i ostre kolce stanowiące dobra obronę przed wrogami.Kolczatka składa jaja o miękkiej skorupce i wtłacza je do wylęgarki na brzuchu. Młode po wylęgnięciu zlizują mleko z futra wokół ujścia gruczołów mlecznych. Dziobak posiada palce nóg spięte błonami co ułatwia mu poruszanie się pod wodą. Kończyny przednie są przystosowane do kopania nor w ziem, ogon gruby, masywny służy do magazynowania tłuszczu. W czasie nurkowania otwory uszne zostają zaciśnięte fałdem skórnym. U samców na tylnych nogach występują ostrogi połączone z gruczołem jadowym. Jego pokarm stanowią głównie małże i ślimaki. Inny typ rozwoju reprezentują torbacze, których młode po urodzeniu mają około 2 cm, ciąża trwa krótko, najwyżej 38 dni. U dydelfa noworodek waży zaledwie 0,15 g. Młode po urodzeniu przepełzają do torby matki, gdzie ssą sutek. Sutek tak nabrzmiewa, że nie może się wysunąć z pyszczka noworodka. Po pewnym czasie kontakt młodego z matką staje się luźniejszy, tak że może on opuszczać czasowo jej torbę, gdzie chowa się jednak w razie zagrożenia. Torbacze zamieszkują głownie Australię. Znaczenie ssaków dla człowieka jest ogromne. Dostarczają one: mięsa, skór, wełny, mleka, pomagają w pracy, tępią szkodniki.