Zestaw ze sobą najważniejsze cechy malarstwa barokowego, klasycystycznego i romantycznego, wykorzystując odpowie dnie przykłady malarskie.

BAROK
Na uformowanie się malarstwa barokowego na przełomie XVI i XVII w. wywarło wpływ rzymskie środowisko artystyczne - nurt naturalistyczny reprezentowany przez Caravaggia (caravaggionizm), i nurt klasycystyczny oraz kolorystyczna szkoła wenecka. Prądy te przeplatając się z tendencjami mistyczno-symbolicznymi i nurtem sztuki dworskiej (zwłaszcza w krajach katolickich), były głównymi kierunkami malarstwa barokowego.
Kompozycja barokowa opierała się na układach diagonalnych i silnych efektach światłocieniowych: najlepiej to widać w obrazach Rembrandta np. w „Lekcji anatomii doktora Tulpa.” Tutaj światło określa kształt, znaczenie i hierarchię przedstawionych przedmiotów. Akurat w tym obrazie koncentruje się mocną plamą na ciele denata. Przedmiot istnieje w malarstwie Rembrandta o tyle, o ile zostanie stworzony przez światło. Światłocień doskonale potrafił wykorzystać także Caravaggio. Np. w „Powołaniu św. Mateusza „ światło odgrywa główną rolę. To ono właśnie oświetla głowę Chrystusa i postać świętego Mateusza i to ono nakreśla sylwetki obecnych postaci. W tym obrazie doskonale pokazane są także trzy elementy właściwe malarstwu tego artysty: znaczenie kompozycji, elementy naturalizmu i ekspresyjna funkcja światłocienia. Wszystkie one służą wspólnie konstrukcji symbolicznego przesłania obrazu.
Pojedynczy snop światła wydobywający się z małego okienka podkreśla kompozycję przekątniową, właściwą dla malarstwa barokowego, która jest doskonale widoczna m.in. w obrazach: „Porwanie córek Leukipa, Król Dawid” Rubens’a, czy „Oślepienie Samsona” Rembrandt’a.
Kolejną cechą tego nurtu w malarstwie jest teatralność, którą artyści bardzo często podkreślali w swych dziełach. Idealnymi przykładami są: „Konny portret księcia Baltazara Carlosa” van Dyck’a, „Oślepienie Samsona” Rembrandt’a „Lutnista” Caravaggia.

KLASYCYZM
Klasycyzm to nurt w sztuce nawiązujący do sztuki starożytnej Grecji i Rzymu. Charakterystyczne cechy klasycyzmu to: harmonijne proporcje, tematyka głównie mitologiczna, alegoryczna, historyczna. Malarstwo to reprezentowało jasne koncepcje plastyczne i doskonały rysunek, któremu był podporządkowany kolor.
Ingres był artystą, który tworzył dzieła wykorzystując całą możliwą tematykę. Począwszy od prac mitologicznych – „Edyp i sfinks, Jowisz i Edyta”, przez historyczne – „Śluby Ludwika XIII”, po alegoryczne – „Apoteoza Homera” i religijne – „Chrystus dający klucze św. Piotrowi.” Określał on piękno natury jako wielbiciel sztuki antyku oraz dzieł Rafaela. Głównym elementem formalnym jego dzieł był doskonały imponujący precyzją rysunek, a ponadto statyczna kompozycja, wyrafinowany koloryt i gładka faktura.
Np. w „źródle” doskonale widać powrót do antyku, kobieta przedstawiona na obrazie urzeka pięknem, jest wręcz idealna. Ma nieskazitelną sylwetkę, niezachwianą przez żadną dysproporcję.
Kolejnym wielkim twórcą klasycystycznym był David Jacques Louis, francuski malarz. Realizował on klasyczną prostotę kompozycji, ostry światłocień, podporządkowanie koloru rysunkowi, co jest pięknie ukazane w „Pani Recamier.”

ROMANTYZM
Romantyzm nie ma cech odrębnego stylu, jest rozumiany raczej jako wyraz postawy światopoglądowej, artystycznej i uczuciowej. Znamionuje ją pojmowanie sztuki jako przejawu odrębności cywilizacyjnych, narodościowych i osobowych oraz jako ekspresji przeżyć wewnętrznych twórcy. Wyolbrzymienie roli sztuki, artysty i doznania estetycznego, wybujały indywidualizm i subiektywizm, odrzucenie przekonania o racjonalnym charakterze twórczości artystycznej, zwrot ku poznaniu intuicyjnemu i twórczej roli wyobraźni, to znamienne cechy romantyzmu.
Artyści tworzący w romantyźmie nie bali się kontrastów, śmiałości, jaskrawości barw, znamionował ich antyklasycyzm i antykonwencjonalizm.
Za manifest tego kierunku uważana jest „Tratwa Meduzy” Gricault’a, francuskiego malarza i grafika. Stworzył on indywidualny styl charakteryzujący się dynamiczną formą i bogatym kolorytem. Dążył do dramatyzowania akcji i potęgowania siły wyrazu. Tematyka obejmowała sceny batalistyczne, wyścigi konne, portrety i studia obłąkanych. Świetnym przykładem jego twórczości, pomijając oczywiście wcześniej wspomniane dzieło, jest „Oficer szaserów” – dzieło pełne dynamiki, ruchu, namalowane pięknymi, nasyconymi kolorami. Największym kolorystą pozostaje jednak Delacroix, także Francuz. Twórczość jego dzieli się na cztery grupy: portrety z dużym ładunkiem psychologicznym – „Portret Chopina”, sceny historyczne - ogromne kompozycje stanowiące odbicie literatury romantycznej – „Wolność prowadząca lud na barykady”, „Masakra na Chios”, pejzaże -głównie o treści lirycznej, prace animalistyczne - sceny walk zwierząt i polowania.
Delacroix stosował dynamizm kompozycyjny, wprowadzał patos, swobodną grę barw i światła. Eksponował elementy ideowe dzięki dramatycznemu ukazywaniu historycznych i aktualnych wydarzeń. Wspaniale to widać w chyba jednym z najsłyniejszych dzieł, mianowicie „Wolności prowadzącej lud na barykady”.
Całokształt twórczości Delacroix jest odbiciem jego wewnętrznego konfliktu rozumu i wyobraźni. Jest autorem dzienników stanowiących dowód wszechstronnej erudycji, będących zbiorem poglądów na sztukę, uznanych za jedne z najgłębszych uwag ogłoszonych kiedykolwiek drukiem.

Podsumowując, barok, klasycyzm oraz romantyzm są to bardzo różne nurty malarskie. Barok jest grą świateł, intensywnymi barwami, kontrastami, ekspresją i dysharmonią. Dominuje w nim asymetria, emocja, dynamizm, żywioł, ruch, teatralność, określony komunikat, retoryka, brak przypadkowości. Refleksy świetlne, światłocień, kompozycja przekątniowa nadają obrazom autentyczności i żywiołowości. Klasycyzm zaś jest powrotem do antyku, dostrzegamy w nim antyczne pozy, kostiumy, doskonałość. Kasycystyści odchodzą od teatralizmu, na rzecz zmysłowej przyjemności, rozkoszowaniu się chwilą. W obrazach dominuje surowość, powaga, stonowany koloryt. Natomiast romantyzm to ucieczka od konwencji, głęboki patriotyzm, śmiałość w kontrastach, zestawieniach barw.