Notacja muzyczna to system znaków graficznych odzwierciedlających konstrukcję dzieła muzycznego i umożliwiających jego zapisanie i odtworzenie. Rozwój notacji był zawsze wynikiem rozwoju sztuki muzycznej, któremu towarzyszył z pewnym opóźnieniem. Najstarsze systemy notacyjne posługiwały się znakami pisma niemuzycznego (cyfry). Odzwierciedlały one, w sposób mało precyzyjny, wysokość dźwięków, a niektórych przypadkach również rytm, ujmując jedynie ogólny schemat utworu. Notacja starożytnej Grecji wywodziła się z liter alfabetu. Pod bezpośrednim wpływem tej notacji rozwinęły się literowe notacje w średniowieczu. Europejska muzyka liturgiczna posługiwała się notacją neumatyczną. Najstarsze zabytki polifoniczne notowane były za pomocą notacji dazjalnej, notacji literowych (X-XI wiek) i diastematycznych (szkoła St. Martial). Z chwilą wykształcenia techniki organalnej (forma wielogłosowa) notacja neumatyczna, nie określająca ściśle rytmu, została odrzucona na korzyść notacji modalnej, która rozwinęła się w szkole Notre Dame. Głosy podpisywano wówczas nad sobą w sposób partyturowy . Rozwój tej notacji w XIII i XIV wieku doprowadził do wyodrębnienia samodzielnych wartości rytmicznych, początkowo longi i brevis, ok. 1250 r. również semibrevis, a następnie dalszych drobnych wartości oraz określenia rytmiki (- ligatur 1260). Systematyzacji zdobyczy tych czasów dokonał po 1300 roku Philippe de Vitry, ujmując wzajemne relacje w ramach modus, tempus i prolatio, stwarzając tym samym podstawy NOTACJI MENSURALNEJ, która przetrwała w swych ogólnych formach do 1600 roku i była bezpośrednim punktem wyjścia współczesnej notacji muzycznej. Notacja mensuralna dzieli się na notację mensuralną czarną, zwaną również francuską (ok. 1300-1450) oraz notację mensuralną białą (ok. 1450-1600). Różnice między tymi dwoma systemami były nieznaczne: polegały w zasadzie tylko na zaczernianiu wszystkich nut w pierwszym oraz pozostawieniu wszystkich wartości nie zaczernionych w drugim systemie. Zmiana ta łączyła się z powszechnym zastąpieniem pergaminu papierem, który w miejscach nasyconych barwnikiem łatwo ulegał zniszczeniu. Mensuralne systemy notacyjne służyły muzyce wykonywanej zespołowo. Muzykę solową notowano w tabulaturach, posługując się w tym celu odrębną notacją muzyczną, zależną od instrumentu. Zasadniczo istniały 2 typu tabulatur: klawiszowe oraz lutniowe. System notacji mensuralnej stosowany do zapisu polifonii i monodii mensuralnej, ustalał dokładny stosunek czasu trwania poszczególnych nut na zasadzie dwojakiego podziału rytmicznego: trójdzielnego (perfectio) i dwudzielnego (imperfectio). Znaki nutowe notacji białej składały się z szeregi pojedynczych nut i ligatur oraz zespołu pauz odpowiadającym odpowiednim notom pojedynczym: maxima, longa, brevis, semibrevis, minima, semiminima, fusa, semifusa. Wartości nut w ligaturach opierały się na odrębnych zasadach. Wartości rytmiczne pojedynczych nut i ich podział na mniejsze wartości zależały przede wszystkim od dwu- lub trójdzielności brevis i semibrevis. Podział brevis określano terminem tempus, podział semibrevis terminem prolatio. Kompilacja rytmiczna kompozycji wokalnych XV i XVI wieku wymagała, obok stosowania przytoczonych zasad podziału rytmicznego, także szeregu pomocniczych środków modyfikowania czasu trwania poszczególnych dźwięków, wyrażonych znakami muzycznymi. Najważniejsze z nich to imperfectio, alteracja, kolorowanie nut oraz przekształcenia wartości rytmicznych (integer valor). Polifonia – technika polegająca na równoczesnym prowadzeniu dwóch lub więcej linii melodycznych. W rozwoju muzyki wykształciły się różne rodzaje polifonii zależne od linii melodycznych i ich stosunku względem siebie. Najstarszą techniką jest technika cantus firmus, polegająca na dokomponowywaniu do melodii już istniejącej, zwanej cantus prius factus, nowych linii melodycznych. Początkowo jako melodie cantus firmus wykorzystywano chorał, później także świeckie piosenki, a nawet melodie pochodzące z inwencji kompozytora. Tego typu polifonia rozwijała się głównie w okresie średniowiecza. Organum to forma dźwiękowa charakterystyczna dla początkowego okresu rozwoju europejskiej muzyki wielogłosowej. Źródła historyczne wskazują, że okres ten trwał co najmniej od IX do pocz. XIII wieku. W toku rozwoju ulegało ciągłym zmianom w doborze współbrzmień, strukturze melodyki, rytmiki i liczbie głosów. Motet to jedna z najstarszych i najtrwalszych wielogłosowych form wokalnych, tworzonych od XIII wieku do XIX. Przechodził w tym okresie wielokrotne zmiany stylistyczne. Największą rolę odegrał w średniowieczu i renesansie. Podstawą kształtowania były odcinki melizmatyczne organum i kluzul, które zaopatrywano w nowy tekst. Głównym czynnikiem formotwórczym był rytm. W późniejszym czasie powstały także inne formy polifoniczne, jednak nie były one związane już z notacją mensuralną, dlatego o nich nie pisałam. Oczywiście nie jest to z netu, tylko pisane ręcznie. Objętość tekstu wynosi powyżej kartki A4, przy czcionce 12, odległość między wierszami-1. Pozdrawiam
