Analiza sceny " Salon warszawski"
Akcja rozgrywa się w Warszawie, w salonie. Jest tu wyraźne nawiązanie do spotkań klasyków w salonie Wincentego Krasińskiego. Naród dzieli się na dwie części:
a) GRUPA SIEDZĄCA PRZY STOLIKU
to kilku waznych literatów, dam i generałów. Wszyscy oni są incognito. To przedstawiciele klasycyzmu. zdrajcy narodu, mówią po francusku. Narzekają na nieudany bal. Damy żałują, że Nowosilcow wyjechał. W ich ocenie był on duszą towarzystwa. Ludzie ci związani są z carskim dworem, nie analizują sytuacji ojczyzny, nie interesuje ich historia Polski, ale jedynie bale i życie towarzyskie, cechuje ich obojętność wobec aktualnych wydarzeń. Pogardzają językiem i literaturą polską. Preferują język francuski. Literatura narodowa angażuje się w sprawy, których roztrząsanie - według poetów, którzy są służącymi cara- nie należy poetów. Wiersze polskie są dla nich nudne, lepiej znają Chiny niż Polskę. O Litwie dowiadywali się z nielicznych wzmianek w gazetach francuskich. Nie zauważają prześladowań młodzieży. Literaci ci nie piszą o współczesnych wydarzeniach, o cierpieniu, bo twierdzą, że Polacy wolą sielanki.
b) BRUPA STOJĄCA PRZY DRZWIACH
To kilku młodych ludzi, którzy rozmawiają ze sobą po polsku bardzo zywo. To prawdziwi patrioci.Wśród nich są Zenon Niemojewski ( atak na belweder) i Adolf JAnuszkiweicz. Dyskutują nad historią Adolfa Cichowskiego ( oficer napoleoński). Pochodził z uczciwej rodziny. Gdy był młody, był bardzo przystojny, lubiany, był dusza towarzystwa. Po ślubie nagle zginął. Polsicja poinformowałą ludność, że się utopił, a na dowód tego , przyniesiono jego żonie płaszcz znad Wisły. Nikt nie wiedział dlaczego Cichowski popełnił samobójstwo. Minęły 2 lata , aż okazało się, że żyje.Był torturowany: nie pozwalano mu spać, karmiono go śledziem i nie dawano pić, straszono go ludźmi w maskach, odurzano go opium, laskotano go.
Po 6 latach przyprowadzono go do domu ledwo żyjącego. Adolf gdy go ujrzał przeraził się : przytył, sczerniał, wydęło go złe jedzenie i zgniłe powietrzem pożółkł, włosy mu wypadały, nie chciał z nikim rozmawiać. Jego jedyną obroną było milczenie - nikogo nie wydał, ciągle się jednak bał. Dla towarzystwa jego historia to kolejna " wyśmienita historia". DLa patriotów poezja ma odzwierciedlać dzieje narodów i ma opisywać bohaterów poświęcających się dla ojczyzny, nawet jeśli mają to być historie drastyczne. Społeczeństwo polskie jest niespójne, podzielone. Przy stoliku mówi się o tematach błahych, towarzystwo chce bawić się, podczas gdy naród pogrążony jest w niedoli. Prawdziwe życie dzieje się w więzieniach:
"Bo teraz Polska żyje, kwitnie w ziemi dziejach
Jej dzieje na Sybirze, w twierdzach i więzieniach"
Widać tu koniunkturalistów + ugodowców, lojalistów, ale i takich Polsaków jak Wysocki, który mówi :
" NAsz naród jak lawa,
z wierzchu zimna i twarda, sucha i plugawa.
Lecz wewnętrznego ognia i sto lat nie wyziębi.
Plwajmy na te skorupę i zstąpmy do głębi"
Wysocki " wewnętrznym ogniem" nazywa młodych ludzi , potriotów poświęcających się dla ojczyzny i prześladowanych, Warstwa sucha i plugaw to arystokraci - kosmopolitanie i zdrajcy ojczyzny.
Problematyka społeczna jkest mocno zaakcentowana w scenach, które ukazują obrazy życia społeczeństwa polskiego w okresie niewoli zaborczej. Pokazuje ona ze społeczeństwo jest bardzo zróżnicowane. Wyróżnia się w nim elite rządzącą Królestwem - arystokracje, wyższych urzędników, inteligencje oraz młodych patriotów. Ci ostatni przeważają zdecydowanie i czynią wszystko aby przeciwstawić się kosmopolitom całkowicie obojetnym na losy ojczyzny, pogardzonym z władzą cara w Polsce i takim, którzy zaprzedali się w służbę caqra wyższych urzędników, inteligencje oraz młody Mickiewicz, przeprowadza również ocene tego społeczeństwa. NAród nazywa wulkanem pokrytym plugawą, zimną i twardą skorupą, czyli polska arystokracja, stojąca na czele narodu, pogodzona z niewolą i władzą cara. Natomiast jest jeszcze młodzież patriotyczna, nienawidząca cara, bezie ona walczyć z wrogiem ojczyzny.
