Osobną uwagę należy poświęcić próbie scharakteryzowania romantyzmu (romantyczności) jako pewnej postawy ahistorycznej, pojawiającej się w różnych epokach, związanej z tendencjami antyklasycystycznymi. Jeśli chodzi o styl myślenia, romantyzm dąży do ujęcia świata w jego totalności, pragnie dotrzeć do nieskończoności, odwołuje się do wyobraźni i uczucia, cechuje go przy tym subiektywność i idealizm (przewaga idei nad rzeczywistością). Operuje dialektycznymi antynomiami, by ukazać skomplikowaną strukturę bytu. Jedną z podstawowych antynomii tego typu, ujawniającą symbolizm myśli romantycznej, jest przeciwstawienie „wnętrza” i „zewnętrza” (powierzchni i głębi). Z kolei styl działania człowieka cechuje wiara w czyn zmieniający rzeczywistość, postawa entuzjazmu i egzaltacji oraz bezkompromisowości. Dla romantyków liczą się wartości absolutne, duchowe, cechuje ich idealizm (dążenie do realizacji idei bez względu na okoliczności). Styl sztuki romantycznej, dążąc do oddania wyżej wymienionych cech, odwołuje się do takich władz jak wyobraźnia i uczucie, podkreśla wyzwolenie z reguł i kreacjonizm (amorfizm), cechuje się zmiennością tonacji, konfliktem estetyk, zainteresowaniem różnorodnością. Wykorzystuje takie kategorie estetyczne jak ironia czy groteska. Do wartości zalicza: wielkość, głębię, wzniosłość, dziwność, malowniczość, uduchowienie. Operuje symbolem i mitem.
