czym zajmują się ludzie strefy klimatycznej umiarkowanej ??? chodzi o rolnictwo itd.

Czynniki rozwoju rolnictwa : Przyrodnicze Poza przyrodnicze (antropogeniczne) - żyzność gleb- stosunki wodne- klimat- długość okresu wegetacji- ukształtowanie terenu - nawozy sztuczne- kapitał ludzki i finansowy- forma własności ziemi- rynek zbytu Obszary rolne na świecie : Afryka : Wyżyna Abisyńska (jęczmień, pszenica, proso), Delta Nilu (mady rzeczne), Góry Atlas (kukurydza, pszenica), Wybrzeże pieprzowe (ryż) Ameryka Południowa : Nizina La Platy, Wyżyna brazylijska, Pampa, Llanos Ameryka Północna : Nizina Zatokowa i Atlantycka (rolnictwo plantacyjne), Wlk. Równina Prerii, Półwysep Kalifornijski, obszary na zachód od Kordylierów, podnóża Apallachów Australia : wybrzeża, przedgórze Gór Wododziałowych Azja : Nizina Gangesu, Indu i Chińska, Wyspy wulkaniczne, stepy ukraińskie Europa : Nizina Padańska, Nizina Francuska, Wyżyna Bawarska, Wyżyna Czesko-Morawska, Nizina Śląska, Niziny : Węgierska, Ukraińska, Rumuńska Rolnictwo intensywne Rolnictwo ekstensywne - aby zwiększyć plony stosuje się większą ilość nawozów (najwięcej najwięcej Japonii).- lub desygnuje się więcej ludzi na pole- zwykle w krajach wysoko rozwiniętych- uzyskuje się zwykle wysoką jakość tym samym zwiększa się opłacalność rolnictwa- znaczna część produkcji jest przeznaczona na sprzedaż, ewentualnie eksport- najlepszy przykład – Holandia (słabe gleby, świetna jakość, nowoczesne urządzenia, )- Do obszarów intensywnego rolnictwa zaliczamy: Europę Zachodnią, Dolinę Kalifornijską, Nizinę Zatokową i Atlantycką w USA, Japonię i Koreę oraz Nizinę Chińską, Jawę, deltę Nilu i Nizinę Gangesu - duże obszary uprawne- aby zwiększać plony, powiększa się powierzchnię pola- małe zaangażowanie pracy żywej i uprzedmiotowionej- Główne obszary rolnictwa ekstensywnego: Queensland i Nowa Południowa Walia w Australii, Wielkie Równiny w USA i Kanadzie, obszar Pampy w Argentynie oraz cała strefa międzyzwrotnikowa w Afryce, Bliski Wschód, Pakistan, Afganistan i niemal cały obszar b. ZSSR Rośliny zbożowe Krótki okres wegetacji Dłuższy okres wegetacji - owies i jęczmień (słabe gleby bielicowe, mało opadów, strefa umiarkowana - chłodna, nawet okołobiegunowa; jęczmień nadal popularny, owsa uprawia się coraz mniej - mniejsze pogłowie koni).- żyto (małe wymagania glebowe, małe plony z hektara, mało opłacalny, coraz mniej się go uprawia, strefa umiarkowana chłodna, produkuje się z niego zdrowy chleb żytni i wódkę – Rosja, Europa Środkowo- Wschodnia). - pszenica (bardzo duże plony z hektara, b. opłacalna, potrzebuje dobrych gleb, nie lubi gdy jest za mokro, strefa umiarkowana ciepła, produkuje się z niej piwo, chleb, mąkę, płatki, wódkę).- ryż 1) mokry (wymaga dużo wilgoci, monsunowe strefy, gleby mało ważne, głównie uprawia się go w Azji – Chiny, Indie, Wietnam, Bangladesz).2) suchy (tzw. górski, kiepskie gleby, wysoko nad poziomem morza, uprawia się w Azji Południowo- Wschodniej).- kukurydza (średnio długi okres wegetacji, bardzo dobre gleby – brunatne, czarnoziemy; uprawiana w gorszych warunkach staje się paszą, robi się z niej popcorn, płatki, mąkę, dodaje do sałatek, strefa umiarkowana ciepła). Bulwy Ziemniak – korzenio-bulwa, najlepiej smakuje z gleb bielicowych (piaskowatych), im gleba bardziej wilgotna tym ziemniak mniej smaczny, stosuje się go jako paszę, do produkcji mąki, alkoholu. Do produkcji chipsów stosuje się specjalne ziemniaki, w naszej strefie do 100 ton/ha. Płodozmian – żyto lub pszenżyto. Batat – Azja południowo-wschodnia, bardzo ciepły klimat, potrzebne spore opady, ale gleby maja być przewiewne, płodozmian – ryż, na surowo trujący, tzw. słodki ziemniak. Jam – Afryka albo Ameryka, bardzo stara roślina, ma wymagania glebowe, temperatura – od 20 do 35 stopni, wysokie opady, strefa równikowa lub około równikowa. Rośliny korzeniowe Maniok – z Wyż. Brazylijskiej, strefa okołorównikowa, nie wychodzi poza zasięg zwrotników, lubi wodę, 20-30 stopni, gleby ciężkie, dobrze utrzymujące wilgoć, łatwo się uprawia, dużo opadów. Kłącza Taro – głównie w Afryce, duża dowolność, jeśli chodzi o temp. (13-35 stopni), duży rozrzut gatunków Ksantosoma – Azja, Afryka, Ameryka Południowa – tam się ją uprawia, w strefach zwrotnikowych, podzwrotnikowych(bez równika) i międzyzwrotnikowych, nie lubi nadmiaru wilgoci, jest łatwe do uprawy. Ziemniaki Maniok Bataty Afryka RPA, Zambia Kotlina Kongo, Wyż. Wschodnio-afrykańska, Górna Gwinea, Kotlina Górnego Nilu Ameryka Płd. Andy, zbiornik Rio Negio, Pampa Niż. Amazońska, Wyż. Brazylijska, Boliwia (13% śp.) i Paragwaj (2% śp.) Ameryka Pół. Równina Centralna, Wyż. Meksykańska, Apallahy, okolice Niz. Hudsońskiej Stany Zjednoczone Azja G. Jabłonowe i Stanowe, Płw. Indochiński, dolina Amur, Chiny (15% śp.), Japonia Chiny (33 mln ton), Płw. Malajski, północna część Sumatry, Jawa, Filipiny, Indie Chiny (86% śp.), Indonezja Europa Ukraina, Polska (Niż. Mazowiecka, Kotlina Sandomierska, Wyżyna Małopolska), Niemcy - - Nazwa : Gleby : Kraj : Region geograficzny : Inne : Pszenica Żyzne gleby – bogate w próchnicę, zasadowe, co najmniej obojętne gleby strefowe – czarnoziemy, gleby brunatne, mady rzeczne Chiny (16,6 %), Indie (12,1 %)USA (9,5 %) Strefa umiarkowana ciepła (podchodząca pod zwrotnik), Nizina Chińska, Mandżuria, Pendżab, Wielka Równina Prerii Długi okres wegetacji, robi się z niej piwo, chleb, mąkę, wódkę, płatki Jęczmień Słabe gleby bielicowe, jednak najlepsze plony daje na spulchnionych i nie zakwaszonych Rosja (12,7 %)Niemcy (10,2 %)Kanada (8,3 %) Strefa umiarkowana (chłodna) Krótki okres wegetacji, robi się z niego płatki, jako pasza, Owies Słabe gleby bielicowe, Rosja (23,3 %)Kanada (10,8 %)USA (7,3 %) Strefa umiarkowana (chłodna) Krótki okres wegetacji, przede wszystkim jako pasza dla koni Proso Indie (35,4 %)Nigeria (20,5 %)Chiny (13,5 %) Strefa międzyzwrotnikowa Uprawianę na kaszę, mąka Sorgo USA (22,5 %)Indie (17 %)Nigeria (11 %) Strefa międzyzwrotnikowa, Tereny Teksasu, Oklahomy, Pasza, mąka Żyto Słabe gleby bielicowe, zakwaszone, piaszczyste Rosja (25,1 %)Niemcy (22,5 %)Polska (21,4 %) Strefa umiarkowana (chłodna) Krótki okres wegetacyjny, Wódka, chleb, Ryż mokry Mało ważne, potrzebuje dużo wilgoci, ciężkie gleby, utrzymujące wodę, słabo kwaśne Chiny (31 %)Indie (22,5 %)Indonezja (8,4 %) Strefy monsunowe, Azja południowo-wschodnia, delta i dolina dolnego Jangcy, Kotlina Syczuańska Dość krótki okres wegetacyjny, Ryż suchy Piaszczyste, laterytowe Chiny (31 %)Indie (22,5 %)Indonezja (8,4 %) Strefy monsunowe, Azja południowo-wschodnia, delta i dolina dolnego Jangcy, Kotlina Syczuańska Dość krótki okres wegetacyjny, przemysł gorzelniczy Kukurydza Bardzo dobre – brunatne, czarnoziemy, mady rzeczne USA (39,2 %)Chiny (18,4 %)Brazylia (6,9 %) Strefa umiarkowana (ciepła), Corn Belt, Nizina Centralna, Nizina Chińska, Wyżyna Meksykańska Dość długi okres wegetacyjny, popcorn, mąka, płatki, jako jedzenie Rzepak, rzepik Przyzwoite gleby - brunatne Chiny (23,6 %)Kanada (20,2 %)Indie (14,1 %) Strefa umiarkowana, dorzecze jangcy Olej, pasza, biopaliwa, olej przemysłowy i spożywczy Słonecznik Dobre gleby Argentyna (22,5 %)Ukraina (11,3 %)Rosja (11,2 %) Strefa umiarkowana, obszary pampy argentyńskiej, Biopaliwa, olej przemysłowy i spożywczy, smaczny sam w sobie Soja USA (47,9 %)Brazylia (19,5 %)Argentyna (11,4 %) Strefa umiarkowana, stany środkowe, pas kukurydziany (Corn Belt) Cele spożywcze, margaryna, długi okres wegetacyjny Oliwka Hiszpania (32 %)Włochy (19 %)Grecja (14,7 %) Strefa śródziemnomorska, basen morza śródziemnego, Długi okres wegetacyjny, Winorośl Gleby lekkie, odwodnione Strefa śródziemnomorska Długi okres wegetacyjny Orzeszki ziemne Wszystkie Indie (38%)Chiny (37,5 %)Nigeria (7,9 %) Strefa międzyzwrotnikowa Kosmetyki, olej spożywczy i przemysłowy, leki Kokosy (kopra) Gleby lekkie, o wysokim poziomie wód gruntowych Filipiny (39,7 %)Indonezja (22,1 %)Indie (14,2 %) Strefa międzyzwrotnikowa, Nizina Chińska, Płw. Indyjski, Sumatra, Jawa Olej jadalny, margaryna, mydło, gliceryna, pasza, włókno Wilkomlecz Wszystkie Strefa międzyzwrotnikowa, klimat gorący, suchy kosmetyki Sezam IndieChinyMeksyk Strefa międzyzwrotnikowa, Dolina Jangcy, Olej spożywczy, cele cukiernicze Bawełna Lekkie gleby, gdzie nawadnianie nie jest możliwe Chiny (25 %)USA (19,1 %)Indie (8,9 %) Nizina Chińska, Płw. Indyjski Do sałatek, jako olej spożywczy, Tytoń Dobre gleby – brunatne, czarnoziemy Chiny (38,2 %)Indie (10,1 %)Brazylia (8,2 %) Nizina Chińska, Góry Dynarskie, Niż. Wschodnio-europejska Długi okres wegetacyjny Herbata Przyzwoite gleby, głębokie i przepuszczalne gleby piaszczysto-gliniaste Indie (27,5 %)Chiny (23,2%)Sri Lanka (9,9 %) Klimat monsunowy, wododział między rzekami Jangcy i Xi Jiang Długi okres wegetacyjny, Yerba Mate ParagwajArgentynaBrazylia Zastępuje herbatę Kakao Żyzne, porowate, głębokie gleby – najlepiej, choć niekoniecznie Wyb. Kości Słoniowej (36,1 %)Indonezja (15,2 %)Ghana (11,8 %) Klimat równikowy, Zatoka Gwinejska B. długi okres wegetacyjny Kawa Gleby pylaste (duża ilość próchnicy), czerwonoziemy, gleby pochodzenia wulkanicznego Brazylia (24,3 %)Wietnam (12,3 %)Kolumbia (9,6 %) Kafle Mocca, klimat zwrotnikowy lub podzwrotnikowy, stan Sao Paulo, północna część Parany, wyżyna Abisyńska Chmiel Czarnoziemy, gleby brunatne Niemcy (34 %)USA (33 %)Chiny (10,7 %) Półkula północna, klimat umiarkowany, okolice Dunaju w Czechach Pnącze, piwo, lekarstwa, szampon Konopia Indie, Iran, Afganistan, Turcja Klimat podzwrotnikowy i umiarkowany Olej, narkotyk Koka Wilgotne Kolumbia, Ekwador, Boliwia, Laos, Kambodża, Wietnam Klimat podrównikowy Narkotyk, jako lek, pomaga na wysokościach Trzcina cukrowa Dobre, mało przepuszczalne gleby. Brazylia (26,8 %)Indie (22 %)Chiny (6,2 %) Klimat zwrotnikowy, podzwrotnikowy, morski, basen Morza Karaibskiego, Ameryka Środkowa, dolina Gangesu, Wyż. Chińska Burak cukrowy Średnie i dobre, główne uprawy na czarnoziemach i glebach brunatnych Francja (11,9 %)USA (11,5 %)Niemcy (11,2 %) Strefa umiarkowana, Nizina Wschodnioeuropejska, Nizina Francuska, Nizina Węgierska Stosunkowo długi okres wegetacji Marchewka Gleby dobrze napowietrzone, w miarę żyzne, im żyźniejsze tym większa marchewka Klimat ciepły podzwrotnikowy Kapusta Chiny (35,1 %)Indie (8,7 %)Rosja (6,5 %) Klimat umiarkowany ciepły, podzwrotnikowy Maniok Gleby ciężkie, utrzymujące wilgoć Nigeria (19 %)Brazylia (13 %)Tajlandia (10,5 %) Wyżyna Brazylijska, Nizina Chińska, Płw. Malajski Ziemniak Gleby bielicowe (piaskowate) Chiny (21 %)Rosja (10,7 %)Indie (8,1 %) Góry Stanowe, Jabłonowe, dolina Amur, Nizina Chińska Mąka, alkohol, do jedzenia, pasza, płodozmian – żyto lub pszenżyto Bataty Lekkie i porowate Chiny (86 %)Uganda (1,6 %)Wietnam (1,3 %) Nizina Chińska, Indonezja Płodozmian - ryż Jam Dość dobre Nigeria (68,3 %)WKS (7,8 %)Ghana (7,3 %) Strefa równikowa, okołorównikowa, Kongo, Nizina Amazonki Banany Drobnoziarniste, piaszczysto-gliniaste Indie (18,1 %)Brazylia (10 %)Ekwador (8,2 %) Strefa międzyzwrotnikowa Jedzenie, soki Jabłka Chiny (31,4 %)USA (9,1 %)Francja (4,4 %) Praktycznie wszędzie Soki, jedzenie, alkohol Nazwa : Kraj : Inne : Bydło Indie (16,2 %)Brazylia (12,6 %)Chiny (7,8 %) Wielkie równiny prerii, Wyżyna brazylijska, Nizina Chińska, siła pociągowa, mleko, mięso, tradycje, religia Mleko USA (15,2 %)Indie (7,1 %)Rosja (6,5 %) Mięso z uboju Chiny (27,6 %)USA (16 %)Brazylia (6,4 %) Owce Chiny (12,4 %)Australia (11 %)Iran (5,2 %) Wełna, mięso Trzoda chlewna Chiny (49 %)USA (6,6 %)Brazylia (3,2 %) Mięso, skóra, tłuszcze Kury Chiny, USA, Indonezja Jajka, mięso Jaja kurze Chiny (37,9 %)USA (9,7 %)Japonia (4,8 %) Wielbłądy Somalia (31,5 %)Sudan (15,2 %)Indie (7,8 %) Transport, siła pociągowa, wełna Kozy Chiny (24,5 %)Indie (17 %)Pakistan (6,7 %) Mleko koźle, skóra, mięso Konie Chiny (16,3%)Brazylia (10,3 %)Meksyk (10,2 %) Transport, siła pociągowa, mięso, sport, ilość owsa zależy od pogłowia koni Pszczoły Chiny, Turcja Miód, cukier, leczenie Miód Chiny, USA, Argentyna Cukier, alkohol, lecznicze spawy Jedwabniki Japonia, Chiny, Korea Płd. Jedwab Rodzaje hodowli Intensywna: Ekstensywna: - Niewielka powierzchnia, mała swoboda poruszania się- Duże nakłady pieniężne (budynek, leki itp.)- Dużo paszy - swoboda zwierząt- jedzą co chcą i pasą się jak chcą Problemy wyżywienia na świecie 2200 – 2500 kcal – normalna dawka 1000 – 2000 kcal – niedożywienie mniej niż 1000 kcal – głód W stanie głodowym jest jakieś 800 mln ludzi Przyczyny głodu : słabe zbory, klęska żywiołowa, susze, szkodniki, wojna - głód Miejsca głodu : Afryka (kumulacja czynników), Ameryka Płd. i Azja Płd. -Wsch. – niedożywienie Największy głód : Angola, Tanzania, Etiopia (susza), Mozambik (susza i wojna), Somalia (konflikt wewnątrz kraju), Kenia (wojna, brak infrastruktury, szarańcza), Demokratyczna Rep. Konga (wojna), Są dwie metody pomagania krajom głodującym – dawanie możliwości produkcji jedzenia (USA - Afryka) lub dawanie gotowych racji żywnościowych, czego skutkiem może być rozleniwienie robotników, uzależnienie państwa (Etiopia) lub też utrzymanie reżimu (Somalia).