KWASY I ZASADY: 1) *HCl - kwas chlorowodorowy *HNO₃ - kwas azotowy(V) *H₂SO₄ - kwas siarkowy(VI) *H₃PO₄ - kwas fosforowy(V) *H₂CO₃ - kwas węglowy *NaOH - wodorotlenek sodu (zasada sodowa) *KOH - wodorotlenek potasu (zasada potasowa) *Ca(OH)₂ - wodorotlenek wapnia ("woda wapienna") wzory strukturalne w załączniku. 2) Wartościowość reszty kwasowej jest równy liczbie atomów wodoru, które znajdują się w jego cząsteczce, np. z kwasu HCl reszta kwasowa to Cl, która jest I-wartościowa, z kwasu HNO₃ reszta kwasowa to NO₃, która jest I wartościowa, z kwasu H₂SO₄ reszta kwasowa to SO₄, która jest II-wartościowa, z kwasu H₃PO₄ reszta kwasowa to PO₄, która jest III-wartościowa, z kwasu H₂CO₃ reszta kwasowa to CO₃, która jest II-wartościowa. 3) *HCl: Jest to silny kwas, którego stężony roztwór (maksymalnie 37-38%) jest dymiącą, bezbarwną i silnie żrącą cieczą. Ma gęstość większą od gęstości wody. Stosuje się go w przemyśle farmaceutycznym, włókienniczym, chemicznym, a także w metalurgi i do produkcji barników i tworzyw sztucznych. *HNO₃: Kwas ten to jeden z najsilniejszych kwasów nieorganicznych. Jest kwasem utleniającym; reaguje nawet z miedzią i srebrem. Jest bezbarwny, silnie żrący, o charakterystycznym i nieprzyjemnym zapachu. Jego gęstość jest ok. 1,5 razy większa niż gęstość wody. Pod jego wpływem substancje zawierające białko żółkną; jest to tzw. reakcja ksantoproteinowa. Zmieszany w odpowiednim stosunku z kwasem solnym tworzy wodę królewską. Jest stosowany do produkcji materiałów wybuchowych, lakierów, tworzyw sztucznych i nawozów sztucznych, a także w przemyśle farmaceutycznym. *H₂SO₄: Jest to bardzo silny kwas nieorganiczny, o właściwościach utleniających. To oleista, bezbarwna, cięższa od wody ciecz, której maksymalne stężenie to 98%. Ma właściwości żrące, zwęgla substancje organiczne, ponieważ jest higroskopijny. Służy do produkcji innych kwasów, środków wybuchowych, barwników, nawozów sztucznych. Jest odczynnikiem laboratoryjnym, a także elektrolitem w akumulatorach. *NaOH: Jest to ciało stałe, o białej barwie.Łatwo rozpuszcza się w wodzie tworząc zasadę. Ma silne właściwości higroskopijne. w stopionej postaci niszczy szkło i porcelanę. Jest stosowany jako odczynnik chemiczny, jak również w przemyśle: petrochemicznym, gumowym, papierniczym, do produkcji środków piorących, szkła i barwników. *Ca(OH)₂: Jest to biała substancja stała, niezbyt dobrze rozpuszczalna w wodzie. Jego nasycony roztwór to "woda wapienna", która służy do wykrywania obecności dwutlenku węgla. Ca(OH)₂ znalazł zastosowanie w budownistwie, cukrownictwie, garbarstwie oraz do bielenia drzew i produkcji nawozów sztucznych. 4) wzór ogólny kwasów : HR H - atom lub atomy wodoru, R - reszta kwasowa, której wartościowośc jest równa liczbie atomów wodoru. wzór ogólny wodorotlenków: M(OH)x M - atom metalu OH - grupa wodorotlenowa, których liczba (x) jest równa wartościowości metalu. 5) *Dysocjacja elektrolityczna - jest to reakcja polagająca na rozpadzie cząsteczek elektrolitów na jony pod wpływem wody. *Jon - atom lub cząsteczka posiadająca dodatni lub ujemny ładunek elektryczny. *Kation - jon dodatni. *Anion - jon ujemny. 6) Kwasy dysocjują na kationy wodoru i aniony reszty kwasowej. Zasady dysocjują na kationy metalu i aniony wodorotlenowe. NaOH -> Na⁺ + OH⁻ Wodorotlenek sodu dysocjuje na kation sodu i anion wodorotlenkowy. HCl -> H⁺ + Cl⁻ Kwas chlorowodorowy dysocjuje na kation wodoru i anion chlorkowy. P.S. nad strzałką reakcji nalezy zapisać symbol wody, H₂O. 7) Roztwory mogą mieć odczyn zasadowy, obojętny i kwasowy. 8) Skala pH - jest to 14-stopniowa skala, służąca do określania odczynu roztworu i obrazująca stężenie jonów wodorowych. Od 0 do 7 - odczyn kwasowy 7 - odczyn obojętny Od 7 do 14 - odczyn zasadowy 9) Np. uniwersalny papierek wskaźnikowy, fenoloftaleina, oranż metylowy. Przyjmują one barwę odpowiednio: *w środowisku kwasowym: czerwona, bezbarwna, czerwona *w środowisku obojętnym: żółta, bezbarwna, pomarańczowa *w środowisku zasadowy: niebieska lub zielona, malinowa, żółta 10) Posługując się stężonymi roztworami kwasów i zasad należy zachować ostrożnośc. Są to na ogół żrące substancje. W przypadku mieszania kwasu z wodą należy ostrożnie wlewać KWAS DO WODY, najlepiej po szklanej bagietce. SOLE: 1) Sole są to związki chemiczne zbudowane z kationu metalu (lub kationu amonowego) i anionu reszty kwasowej. Wzór ogólny: MR M - atom lub atomy metalu R - reszta kwasowa Liczba atomów metalu jest najczęściej równa wartościowości reszty kwasowej, natomiast liczba reszt kwasowych jest równa wartościowości metalu. Przy ustalaniu wzorów soli stosujemy metodę krzyżową, czyli spisywanie wartościowości na krzyż,np: Al³ CO₃ ² Po wpisaniu wartościowości na krzyż otrzymujemy: Al₂(CO₃)₃ 2) Sole nazywamy tworząc pierwszy człon od reszty kwasowej, a drugi od metalu. Jeśli sól pochodzi od kwasu tlenowego, to nazwa kończy się na -an. np. Kwas siarkowy(VI) - siarczan (VI) Jeśli sól pochodzi od kwasu beztlenowego, to nazwa kończy się na -ek. np. was chlorowodorowy - chlorek Podając nazwę metalu, który posiada różne wartościowości, należy podać tę, w której występuje w danej soli, np chrom(III). Np. Cu(NO₃)₂ - azotan(V) miedzi(II) 3)Wyjaśnienie w punkcie pierwszym. 4) W kolumnie po lewej stronie znjadują się aniony wodorotlenkowe i reszt kwasowych. W pierwszym rzędzie od góry znajdują się kationy metalu i kation amonowy. Na przecięciu się kolumn i rzędów jonów, z których zbudowana jest sól znajdujemy informację o jej rozpuszczalności w wodzie. Np. Szukając soli MgCl₂: Wyszukujemy w kolumnie z anionami Cl⁻, a w rzędie z kationami Mg²⁺. Na przeciąciu tych dwóch "pasków" znajdujemy informację, że MgCl₂ jest substancją dobrze rozpuszczalną w wodzie. 5) Dysocjacja jonowa soli - rozpad cząsteczek soli na jony pod wpływem wody. Sole dysocjują na kationy metalu i aniony reszt kwasowych. 6) KCl -> K⁺ + Cl⁻ Chlorek potasu dysocjuje na kation potasu i anion chlorkowy. NaCl -> Na⁺ + Cl⁻ Chlorek sodu dysocjuje na kation sodu i anion chlorkowy. 7) Reakcja zobojętniania - reakcja między kationami wodoru i anionami wodorotlenowymi, w wyniku której powstaje obojętna cząsteczka wody. Reakcja strąceniowa - reakcja między kationami metalu i anionami reszt kwasowych, w wyniku której powstaje trudnorozpuszczalna cząsteczka soli, wytrącająca się w formie osadu. 8) a)Metal+kwas To reakcja metalu aktywniejszego od wodoru (występującego przed wodorem w szeregu aktywności metali) z kwasem, w wyniku której powstaje sól i wodór, np: 2 HNO₃ + 2 Na -> 2 NaNO₃ + H₂ b)Kwas+zasada To reakcja między zasadą i kwasem, w wyniku której powstaje sól i woda, jest to reakja zobojętniania. H₂SO₄ + 2 KOH -> K₂SO₄ + 2 H₂O c)Tlenek metalu+kwas To reakcja między tlenkiem metalu i kwasem, w wyniku której powstaje sól i cząsteczka wody. CaO + H₂SO₄ -> CaSO₄ + H₂O P.S. Jeśli masz jakieś pytanie, napisz mi na PW, jeśli podoba Ci się moje rozwiązanie, to będę wdzięczny za najlepszą odpowiedź.
