nowe wyznania w europie protestanci: luteranizm (zapoczątkował to Marcin Luter) kaliwnizm (od Jana Kalwina) anglikanizm (kr. Angli Henryk VIII) kontreformacja-nurt w kościele katolickim ,będący reakcją kościoła na protesntatyzm, mający na celu zatrzymania reformacji i powrócenia religii rzymskokatolickiej jako głównej religii Europy. Demokracja szlachecka -utrój władzy w którym ważne decyzje podejm owała polska szlachta w sejmie sejpikach powiatowych. za poczatek historycy uznają rok 1454 w którym sejmiki szlacheckie na mocy przywilejów nieszawskich uzyskali wysokie kompetencje w sprawach ogólnopolskich. w XVI wieku w krajach europy zach byłyzaporzebowania na produkty rolne. Polska jako kraj rolniczy stał się głownym partnerem handlowym. DOdatkowa korzyścią było to, że Polska zajmowała tereny od M.Bałtyckiego do M.Czarnego co powodowało większe zyski i doostęp do towarów luksowych np. drogocenne kamienie,przypray,ubrania,architektura.
