Jest to najgłębsza jaskinia na świecie,ma 2191m.Zostala odkryta na początku lat 60 przez gruzińskich grotołazów.Znajduje się w Gruzji na Kaukazie.Woda z systemu krasowego do ktorego nalezy ta jaskinia wyplywa do morza czarnego.Znajduja sie w niej piaskowce i ilaste osady.
Osiągnięto w niej w roku 2007 głębokość −2190 m. Eksplorowana była głównie przez ukraińskich i rosyjskich speleologów, część w ramach projektu "Zew otchłani" wspieranego m.in. przez National Geographic. Znajduje się w masywie Arabiki. Pierwszymi Polakami, którzy zeszli na dno jaskini, przekraczając −2000 m w roku 2005, byli Łukasz Wójtowicz oraz Artur Nowak. W sierpniu 2006 roku odbyła się do tej jaskini jedna z ekspedycji eksploracyjnych, w której wśród ponad 60 grotołazów z różnych państw znalazło się 7 Polaków: Marcin Furtak, Tomasz Kuźnicki, Daniel Oleksy, Rafał Wójcik – Speleoklub Bobry Żagań Marcin Przybyszewski, Krzysztof Furgał – Sekcja Grotołazów Wrocław Maciej Pętlicki – Sudecki KW / Sekcja Grotołazów Wrocław W czasie ekspedycji 4 grotołazów z Polski (Krzysztof Furgał, Maciej Pętlicki, Marcin Przybyszewski, Marcin Furtak) przekroczyło głębokość −2000 metrów. Polacy po Rosjanach i Ukraińcach stali się trzecią narodowością pod względem liczby ludzi, która zeszła w jaskiniach tak głęboko. albo autorstwa Wojciecha Wiśniewskiego, specjalisty od problematyki jaskiniowej. głęgokość 2080 m. O Jaskini Krubera było już głośno przed trzema laty, kiedy to po raz pierwszy ustanowiono w niej jaskiniowy światowy rekord głębokości. Znajduje się ona w zachodniej części Kaukazu, na terenie Abchazji, w olbrzymim masywie krasowym Arabiki. Jej otwór usytuowany jest na wysokości 2250 m n.p.m. W tym samym masywie są jeszcze cztery jaskinie o głębokości przekraczającej tysiąc metrów: Kujbyszewska (-1110 m), Iljuchina (-1240 m), Dzou (-1080 m) i Sarma (-1530 m), a bliska tej granicy jest Jaskinia Moskiewska (-970 m). Jaskinie można uznać za swoiste nisze ekologiczne, ich środowisko przyrodnicze odznacza się dużą specyfiką, wynikającą z kształtowania się w warunkach braku dostępu światła słonecznego oraz stałego mikroklimatu (zazwyczaj brak wahań temperatury i duża wilgotność). Dzięki takim warunkom, jednostajności pożywienia, mniejszej niż na powierzchni konkurencji międzygatunkowej, itp. możliwe jest przetrwanie unikalnych, "reliktowych" form fauny i flory z poprzednich okresów geologicznych (plejstocen, pliocen). Dla przebiegu fotosyntezy niezbędny jest dostęp światła, tak więc rośliny mogą występować jedynie w przyotworowych partiach jaskini. W miarę zmiejszania się ilości docierającego światła spada również ilość występujących gatunków. W strefie przyotworowej może rozwijać się roślinność naskalna, w miejscach, gdzie dociera światło odbite i rozproszone – paprocie, mchy, a także glony. Żyjące w ciemnych partiach jaskini grzyby i bakterie odżywiają się szczątkami materii organicznej (odchody nietoperzy, martwe organizmy, itp). Wśród zwierząt spotykanych w jaskiniach można wyróżnić: * trylobionty – organizmy występujące tylko w jaskiniach; * troglofile – występujące w jaskiniach i w zbliżonych warunkach siedliskowych (w glebie, pod kamieniami, itp.); * tryglokseny – wykorzystujące jaskinie tylko czasowo (jako ochronę przed wpływem warunkach atmosferycznych, określonej porze doby czy roku); * tychtroglobionty – takie, które dostają się do jaskini przypadkowo. Namuliska jaskiń mogą dostarczać informacji o wymarłych gatunkach zwierząt. Dzięki ochronie przed warunkami atmosferycznymi oraz konserwującej roli związków wapnia, istnieją tu lepsze warunki dla zachowanie elementów ich szkieletu kostnego czy śladów bytowania (koprolity), niż na zewnątrz.
