a) Marcin Borowicz i inni bohaterowie syzyfowych prac na początku ulegali rusyfikacji, nie sprzeciwiali się jej. Borowicz był zachwycony tym co rosyjskie. b) Po lekcji z udziałem Bernarda Zygiera na której zostaje wydeklamowana Reduta ordona zachowanie chłopca i jego stosunek do rusyfikacji zmienia się całkowicie. Marcin zaczyna rozumieć że został zmanipulowany. Odtąd jest na czele patriotów, organizuje spotkania u Mańka, zaczyna czytać wiele zakazanych książek, interesuje sie historią kraju. Tak narodziła się w nim miłość do własnej ojczyzny i stał się prawdziwym polakiem.
