LIST DO PIZONÓW Krytyka niespójności kompozycyjnej, zawsze wywołuje to śmieszność. Artyści mają swobodę w tworzeniu, jednak powinni unikać przesady (np. nie łączyć ptaków z wężami). Artyści mogą robić co chcą, byle tylko dzieło było jednorodne i jednolite. Kto zapowiedział wzniosłość, popada w nadętość. Zalety stylu szybko mogą przerodzić się w jego wady. Warunkiem sukcesu jest właściwy wybór celu zgodnego z możliwościami artysty. Wolno artyście tworzyć nowe słowa. Wzorem metrum w epice bohaterskiej jest heksametr daktyliczny. W dystychu elegijnym (heksametr daktyliczny + pentametr daktyliczny) pisane są elegie żałobne i epigramy wotywne. Tragedie i komedie pisane są wierszami jambicznymi, bo nadają się do rozmowy, przemagają hałas ludu w teatrze i są stworzone do akcji scenicznej. Liryka powinna wysławiać bogów (hymn), królów (enkomion), zwycięzców (epinikion), miłość (erotyki), biesiady (skolia). Ważna jest zasada decorum, czyli zgodność tematyki i stylu. Jest jednak dopuszczalny synkretyzm gatunkowy polegający na wymienianiu określonych cech gatunkowych (w celu np. nieszczęśnicy nie mówią już stylem patetycznym, by wzruszyć odbiorców). Żeby zruszyć widzów, samemu trzeba niejako cierpieć, a więc włożyć niejako w swój utwór serce. Musi być zgodność między charakterem typów ludzkich (thos) a sposobem ich wypowiedzi. Horacy daje swobodę wyboru tematu i postaci bohaterów: albo zgodnych z topiką mitologiczną, albo też stworzonych na nowo przy zachowaniu wewnętrznej harmonii i konsekwencji. Trzeba uważać ze wstępem do utworu, nie przeliczyć się z zapowiedzią. I nie powinno się zaczynać „od Adama i Ewy”. Ceni tu Homera, który zaczyna od środka, ale w między czasie wszystko wyjaśnia, tak, że początek zgadza się z końcem. Jeśli chodzi o akcję dramatyczną, to nie powinno być zbyt wielu zwiastunów, bo większe wrażenie robi oglądanie samej akcji scenicznej, niż słuchanie o niej. Jednak sceny okrutne powinny zostać utrzymane za kurtyną. Prawo pięciu aktów- nie mniej i nie więcej. Niech nie będzie żadnego deux ex machina, jak to lubił Eurypides, gdyż takie rozwiązanie akcji jest sztuczne. Aktorów powinno być trzech, a chór zawsze powinien śpiewać na temat. Chór w dramacie ma być wyrazem tendencji moralistycznej. Dramat satyrowy jest gatunkiem pośrednik między tragedia a komedią. Autor zaleca styl pośredni. Ze słów pospolitych też można złożyć piękne wypowiedzi. A nie powinny one gorszyć wykształconej części publiczności. Wykład na temat metrum w dialogach dramatycznych. Krytykuje technikę metryczną dawnych tragików rzymskich. Niewprawne ucho i tak nie zauważy błędów, ale nie powinno się poetom aż tak pobłażać. Nie powinno się ślepo naśladować pierwowzory greckie, ale dążyć do dorównania. Historia tragedii: najpierw Tespis, prawdopodobnie najwcześniejszy autor tragedii greckiej, wprowadził rodzaj makijażu jako prymitywną maskę sceniczną. Potem Ajschylos- ustalił pewien styl tragedii i wprowadził maski, kostiumy i koturny. Potem nastały czasy komedii, ale ograniczono ją prawnie, gdyż po imieniu krytykowała polityków. Mowa o dramacie rzymskim. Tragedie były na temat historii Rzymu. Autor przechodzi do poety. Źródłem dobrego pisania jest mądrość. Przeciwstawia się tu teorii Demokryta, że prawdziwa poezja jest dziełem poetów-szaleńców (nie tylko szał twórczy jest ważny). Pomysły powinien czerpać z życia i obyczajów. Grecy lubili łączyć naukę z przyjemnością. Horacy polecał uczyć zwięzłymi słowy, żeby łatwiej było tę naukę zapamiętać. A to co przyjemne, niech będzie najbliższe prawdy. Takie połączenie gwarantuje, że spodoba się całej publiczności. Małe błędy można wybaczyć, bo to rzecz ludzka. Na nic się nie zda sama nauka bez bogatej żyłki poetyckiej, ani talent bez wykształcenia, jedno wymaga pomocy drugiego. Kpiarz okazuje większe wzruszenie niż prawdziwie chwalący, tak jak płaczki na pogrzebie rozpaczają bardziej niż prawdziwie cierpiący. Tylko prawy mąż będzie potrafił skrytykować niepoprawne wiersze. A tak w ogóle to mam to głęboko w ...
