Metodologia badań pedagogicznych - ściaga

Metodologia to nauka o metodach prowadzenia badan naukowych. Nauka jest dziedzina wiedzy ktora stanowi przedmiot wykladania w szkolach lub jest uprawiana w placowkach naukowo badawczyc. Jednoczesnie nauka moze byc rozumiana jako dzialalnosc badawcza ukierunkowana na obiektywne, uzasadnione i uporzadkowane poznanie rzeczywistosci. Nauka moze byc utozsamiana z wytworem tej dzialanosci, rezultatem uzyskiwanym przez badanie. Nauke nalezy postrzegac tez w kontekscie przejawow ludzkiej wiedzy.
Mowimy o przynajmniej 5 odgaleziach wiedzy:
- odgalezienie wiedzy ktora posiadal czlowiek pierwotny (wiedza zdroowrozsadkowa, potoczna obwarowana tradycja, przekazem pokoleniowym, narasta na popelnionych bledach, porazkach ale i sukcesach)
- wiedza artystyczno literacka zwiazana z literatura i sztuka
- wiedza spekulatywna (zawarta w roznych systemach irracjonalnych; filozofii, religi)
- wiedza irracjonalna ktora sytuuje sie w obszarze mistyki, magii, metafizyki, paranauk (nie ma zadnych logicznych przeslanek choc jest gleboko zakorzeniona)
- wiedza naukowa wyrosla na gruncie wiedzy przednaukowej, potocznej
Nauka ma charakter teoretyczny i ogolny. Jej charakter ogolny objawia sie tym, ze tworzy ogolne pojecia za pomoca ktorych formuluje prawa uniwersalne. Opisuje pewne ogolne zaleznosci pomiedzy roznymi zjawiskami. Teoretyczny charakter wiedzy zaznacza sie tym iz bada nie tylko obserwowane cechy rzezcy ale tez stara sie dotrzec do tych cech i stosunkow, ktore nie podlegaja bezposredniej obserwacji ale sa wazne dla wyjasnienia zjawisk.
Pedagogika jako nauka. Najpierw mielismy do czynienia z czynem pozniej pojawila sie refleksja nad czynem, byla wiedza przekazywana z pokolenia na pokolenie odbywala sie do doswiadczen. Dopiero w 6, 7 w.p.n.e. pojawil sie nurt myslenia zwiazany z proba porzadkowania dotychczasowego zasobu ludzkiej wiedzy w tym wiedzy o wychowaniu . poczatkowo pedagogami byli niewolnicy. Pajdeja – wyzsza kultura duchowa. Pajdagos – opiekujacy sie, uczyl zycia, wprowadzal w swiat wartosci w dorobek ludzkosci, pomagal w urzeczywistnianiu swojego czlowieczenstwa jego realizowaniu.
Poczatek 19 w. w niemczech w 1806 r wychodzi dzielo Herbarta „Pedagogika ogolna wywiedziona z celow wychowania”. Herbart po raz pierwszy dokonuje generalizowania, klasyfikacji porzadkowania wiedzy pedagogicznej, buduje system posiadajacy wlasny przedmiot badawczy poslugujacy sie wlasna metodologia, terminologia specyficzna dla tej dyscypliny (spowodowane to bylo zmaianami spoleczno gospodarczymi – rewolucja przemyslowa – zapotrzebowaniem na nowego czlowieka, nowe wychowanie). Pedagogika przestala byc refleksja a stala sie nauka oparta na dwoch filarach: filozofii i psychologii.
Pedagogika naukowa pojawila sie w dobie rewolucji przemyslowej, postepu techniki. Kazda nauka powinna zmierzac do tego by spelniac kryteria naukowosci. Zalozenia naukowosci pedagogiki jako nauki scislej (opcja ilosciowa, scjentyczna, neopozytywistyczna, empiryczna, logiczno – pozytywistyczna)
- ludzkie zachowanie da sie przewidziec poniewaz przebiega ono wg stalych regul na zasadzie bodzca ireakcji. Skoro da sie je przewidziec , da sie je zaprogramowac a wiec czlowieka mozna wychowac tak jak sie chce zgodnie z przyjeta koncepja wizja
- monizm (jednosc metodologiczna) – nakazuje najwyzej cenic metody nauk scislych (fizyka) i niezaleznie od przedmiotow badan do nich dostosowywac metody innych nauk; znak rownosci miedzy pojeciami naukowymi i ilosciowymi (kwantyfikacja wiedzy) powodowal znaczne zawezenie przedmiotu badan
- celem nauki jest wyjasnianie (wwryfikacja hipotez przyczynowych) poszukiwanie przyczyn badanych zjawisk i ustalanie zwiazkow zaleznosci miedzy przyczynami a zjawiskami (zwiazkow i zaleznosci miedzy zmiennymi)
Wyjasnianie genetyczne: polega ono na poszukiwaniu odpowiedzia na pytania typu Jak doszlo do zdarzenia A? Jaka jest przyczyna A? Dlaczego zaszlo zdarzenie A?. Mechanizmy majace cechy powtarzalnosci pomagaja poznac wyjasnic wytlumaczyc pewne zjawiska i zdarzenia. Szukanie przyczyn w przeszlosci.
Wyjasnianie funkcjonalne zaleznosc funkcjonalna – zjawiska zachodza w tym samym czasie, zachodza na siebie, wspolwystepuja i zachodzi wspolwarunkowanie np. pauperyzacja nauczycieli i niska ranga zawodowa nauczycieli. Szukamy odpowiedzi na pytania Jaka zaleznosc wystepuje pomiedzy zjawiskiem A a zjawiskiem B? Jak zjawisko A wplywa na zjawisko B? Jak zjawisko B wplyw na zjawisko A?
Wyjasnianie teologiczno funkcjonalne zasada wyjasniania polega na poszukiwaniu celu, do jakiego zmierza jakis proces lub jakiemu sluzy okreslone zdarzenie. Dlaczego zaszlo zdarzenie A? Posluguja sie nim detektywi przy rozwiazywaniu zagadek kryminalnych (przyczyna tkwi w skutkach oddalonych w czasie)
Wyjasnianie logiczne rozumienie oparte o formalne schematy logicznego wnioskowania na pewnych algorytmach zdaniowych, prawa logiki, sylogimach i schematach zdaniowych typu: Jezeli kazde A jest B i kazde C jest A, to kazde C jest B. (np. Jezeli kazde przestepstwo jest zlem i kazde morderstwo jest przestepstwem to kazde morderstwo jest zlem).
Pedagogika hermeneutyczna. Podstawowym dzialaniem badwczym jest rozumienie. Herbart widzial w pedagogice nauke humanistyczna oparta na filozofii i psychologii. Miala odpowiadac na pytanie Kim ma byc czlowiek? Nurt jakosciowy (humanistyczny hermeneutyczny, antypozytywistyczny) wszystko to co badacze nurtu ilosciowego uwazali za walor i zalete w badaniach ilosciowych, zakwestionowali badacze nurtu jakosciowego poniewaz inny jest przedmiot badan w naukach hermeneutycznych, inny w naukach empirycznych, przyrodniczych. Hermeneuci kwestionowali istnienie jednej nauki. Swiat postrzegany subiektywnie dlaczego wiec nie wykorzystac tego w badaniu naukowym. Dzieki indywidualizmowi, odmiennosci, orginalnosci jedni moga zobaczyc to na co inni patrza i nie widza (kontrargument przeciwko obiektywizmowi). Drugi kontrargument to sprzeciw wobec budowania hipotez. Odpowiedz na pytanie zawarte w problemie badawczym moze nie miescic sie w kanonie wiedzy do ktorej badacz sie odwoluje. Istnieje niebezpieczenstwo naginania badan dla potwierdzenia zalozonej hipotezy. Hermeneuci mowia „Nie stawiaj hipotezy zanim nie zbadasz, najpierw zbadaj, zrozum, wejdz w glab a potem interpretuj”.
Rozumienie polega na spojrzeniu na rzeczywistosc, zjawiska, zachowania oczyma innego czlowieka, ktory posiada inne doswiadczenia (uksztaltowalo go inne srodowisko, inna kultura, inne wychowanie). Wazny jest kontekst. Czlowiek wyraza siebie poprzez teksty, tekst to nie tylko to, co napisane ale tez to co powiedziane, wszystko to co jest komunikatem (np. ubior, wyglad, kolor wlosow, miny, zachowania, milczenia). Wszystko co jest nosnikiem przekaznikiem tresci jest tekstem. W komunikacji interpersonalnej poslugujemy sie kodami. Kodow tych nie znamy, nie potrafimy rozszyfrowac, obawiamy sie. To czego nie znamy budzi nasz lek i obawy (np. starsze pokolenie nie rozumie kodow pokolenia mlodszego dlatego wypowiada sie o nim krytycznie). To my nadajemy kodom znaczenie nie jest ono narzucone, poprzez to co zewnetrzne nalezy wniknac w glab i wydobyc to co w srodku, rozkodowac i nadac znaczenie temu co zewnetrzne. Kody czesto sa nieuswiadomione.
Fenomenologia (nauka o fenomenach). Swiat rozpoznajemy , odnajdujemy w posiadanej przez siebie wiedzy (bazujemy na wiedzy o rzeczy a nie na rzeczy samej w sobie). Poznajac czlowieka szukamy analogii podobienstw do spotkanych wczesniej ludzi (wiedza poszufladkowana). Fenomenologia wymusza rezygnacje z wiedzy o fenomenie (rzeczy, zjawisku) na rzezcz zrozumienia tego fenomenu.
Etary myslenia fenomenologicznego:
- redukujemy wiedze posiadana, wylaczamy wiedze subiektywna
- redukujemy wiedze innych ludzi obwarowanaa tradycja, etosem, domniemaniem, plotka, mysleniem (wiedze potoczna)
- redukujemy wiedze naukowa o obiekcie – spogladamy na zjawisko „po raz nowy”, oczyszczenie z wiedzy (np. Kopernik)