Wiek XVI jest złotym wiekiem muzyki polskiej. Zwiastunami renesansu w muzyce polskiej były utwory wielogłosowe pisane do tekstów polskich z drugiej połowy XV w (Chwała Tobie Gospodzinie, O najdroższy kwiatku). W średniowieczu muzyka profesjonalna rozwijała się niemal wyłącznie w środowisku kościelnym i była ściśle związana z obrzędami religijnymi. Znaczny wpływ na rozwój polskiej muzyki miała reformacja niemiecka z charakterystycznym chorałem protestanckim Głównym ośrodkiem muzycznym w XVI w. był Kraków. Do pielęgnowania wielogłosowej muzyki kościelnej, czyli śpiewu figuralnego przyczynił się Zygmunt I Stary, który ufundował Kapelę Rorantystów na Wawelu, na wzór włoskiej Kapeli Sykstyńskiej. Obok Kapeli Rorantystów ufundowano także Kapelę katedralną, pozostającą również pod kierunkiem znakomitych kompozytorów, głównie Włochów, jak Annibale Orgas. Stworzono także trzecią kapelę w katedralnym kościele św. Stanisława - Kapelę Angelistów. Działalnością i wzajemnym stosunkiem tych korporacji muzycznych zajął się Dr. Adolf Chybiński. Utwory religijne powstawały do liturgicznych tekstów łacińskich. Głównymi formami byłą msza – wielogłosowe opracowanie jej stałych części oraz motet – fragmenty zmiennych części mszy i inne teksty biblijne. W połowie złotego wieku (XVI w.) prezentowali ten kierunek: - Jerzy Liban z Legnicy – opracował czterogłosową pieśń o św. Stanisławie, - Sebastian Felsztyński z Felsztyna - nauczyciel na Uniwersytecie Jagiellońskim. Pisał utwory kościelne, traktaty muzyczne oraz podręczniki śpiewu kościelnego. Jego 3 kompozycje zachowały się w rękopisach ksiąg rorantystów wawelskich, - Mikołaj z Chrzanowa - kompozytor, - Mikołaj z Krakowa - najwszechstronniejszy twórca polskiego renesansu. Jego dzieła noszą pierwsze ślady oddziaływania w Polsce stylu szkól niderlandzkich, które w XV i XVI w. doprowadziły do szczytu rozwój wokalnej polifonii. W drugiej połowie XVI w. nurt religijny reprezentują: - Wacław z Szamotuł - kompozytor, pisał motety , msze i pieśni (m.in. Pieśń o Narodzeniu Pańskim, Ach mój niebieski Panie - dotąd śpiewana w polskim Kościele ewangelickim). Najliczniejszy zbiór jego pieśni 4 - głosowych zachował się w Bibliotece Ordynacji Zamojskiej w Warszawie. Polska pieśń wielogłosowa była pod każdym względem bardzo zróżnicowana. Obok pieśni religijnych powstawały śpiewy historyczne czy piosenki taneczne. Proste opracowania pieśni ludowych sąsiadowały z dziełami opracowanymi technicznie. Wśród tekstów świeckich przeważały piosenki taneczne(np. Szewczyk , Jeszcze Marcinie, Zakłułam się tarnem), pieśni miłosne(A leć nade mną Wenus), pieśni historyczne (Pieśni Kalliopy – o zwycięstwie pod Byczyną). Twórczość instrumentalną renesansu reprezentowała muzyka organowa (twórcy anonimowi, Mikołaj z Krakowa, S. Koń), a w drugiej połowie XVI w. lutniowa. Najważniejszymi przedstawicielami muzyki lutniowej byli: -Walenty Bacfar t- jeden z wielu obcych kompozytorów przebywających na dworze królewskim w Krakowie. Znakomity lutnista, opiewany przez Kochanowskiego. Część swych kompozycji drukował w Krakowie. - Wojciech Długoraj- nadworny lutnista Samuela Zborowskiego w Krakowie. - Jakub Polak - jest przedstawicielem tańca polskiego, działał za granicą, na dworze francuskim. Jego kompozycje zamieszczały liczne wydawnictwa zagraniczne. Obok utworów wokalnych oraz tańców powstawały dzieła czysto instrumentalne, jak preludia organowe i fantazje lutniowe.
