Oprócz zainteresowania kulturą średniowieczną i rycerską, romantycy poszukiwali w dawnych wiekach śladów kultury prawdziwie narodowej ziązanej z dawnymi wierzeniami i mitologiami, ale i ludowej. Ludowość stała się więc jednym z najistotniejszych pojęć romantycznych.Rozumiano ona jest ona dwojako. Pierwsza definicja związana jest z filozoficzną koncepcją Herdera, który uważął pierwiastek ludowy za źródło rodzimego ducha. Ludowe wierzenia, opowieści, obyczaje i obrzędy miały być skarbnicą pamiątek, wolną od obcych naleciałości. Romantycy dodatkowo uważali, że świat wierzeń i twórczości ludowej jest uniwersalny, a nie ciemny i zabobonny, jakl postrzegało go oświecenie. Może wyjaśnić również to , co trudno dostrzec oczyma. Stąd wiara, uczucie, irracjonalizm i duchowość kultury ludowej stawały się wartościami pozwalającymi na prawdziwe poznawanie świata. Ale ludowość to również działalność zbiercka zapoczątkowana w Oświeceniu. Insurekcja kościuszkowska pozostawiła w świadomości społecznej nowy obraz przedstawiciela warstwy chłopskiej - kosyniera, dzielnego obrońcy ojczyzny( Bartosz Głowacki). Pozytwny wzorzec spowodował potrzebę obserwacji prawdziwego życia ludu wiejskiego. Zaczęto interesować się twórczością ludową, zapisywać ją, by później w zgodzie z teoriami romantyków wykorzystywć jako źródło nieskażonej niczym literatury narodowej. Rozdarta między trzech zaborców Polska zaczęła traktować przyśpiewki i tańce ludowe jako swoiste antidotum na próby wynarodowienia. Ludowość kształtowała wyobraźnię poetycką i przyczyniła sie też do fascynacji twórców fantastyką. Otwarcie się na ponadzmysłowe odczuwanie świata i zauważanie rzeczy " o których się nie śniło waszym filozofom " to podwaliny romantycznej koncepcji świata. Fantastyka to świat duchów, wiedźm, ale przede wszystkim rodzimych rusałek, świtezianek, topielic i wodników. To nastrój grozy, tajemniczości i baśniowej cudowności. To przestrzeń, w której bohater romantyczny porusza się równie swobodnie , jak w świecie realnym Adam Mickiewicz mówił, że opowieści niani rzutowały w dużym stopniu na napisanie wielu ballad.
