Adam Mickiewicz ,,Pan Tadeusz,,. Koncert Jankiela .Jankiel jest polskim Żydem, właścicielem karczmy.Mickiewicz pisze, że ,,przez całą ziemię nie wiedzieć gdzie bawił,Teraz się nagle z głównym sztabem wojska zjawił,,.Możemy więc przypuszczać,że człowiek ten brał udział w wydarzeniach politycznych,rozgrywających się w Polsce i na Litwie w 1812 roku.Jankiel znany był z umiejętności pięknego grania na cymbałach.Wiele osób prosi go,by zagrał,ale ,,Żyd wzbrania się,powiada,że ręce zgrubiały,,.Nie odmawia jednak prośbie Zosi i rozpoczyna grę.Jego uczniowie wcześniej nastroili instrumenty.Od pierwszych akordów słuchacze przekonali się,że mają przed sobą mistrza.Jego gra przypomina najpierw janczarską kapelę(orkiestra wojska polskiego w XVII w.wzorowana na janczarach tureckich),później,,Brzmi Polonez Trzeciego Maja!-skoczne dżwięki.Jankiel gra poloneza,który został skomponowany dla uczczenia uchwalenia Konstytucji 3 Maja.Była to druga uchwalona w czasch nowożytnych konstytucja państwa(pierwsza konstytucja powstała w Stanach Zjednoczonych),a pierwsza w Europie.Ustawa ta była niezwykle nowoczesna jak na dawne czasy,gdyby udało się utrzymać ją w mocy prawa,gdzyby nie została obalona przez konfederację targowicką,mogłaby dać początek bardzo silnemu państwu polskiemu.To dlatego muzyka Jankiela jest radosna i wesoła.,,Dziewki,, i ,,chłopcy,, słuchając jej mają ochotę tańczyć.Muzyka Jankiela staje się pretekstem dla Mickiewicza,by przypomnieć ważne wydażenia z historii naszego kraju.Nagle dźwięki cymbałów zabrzmiały :jak zgrzyt żelaza po szkle,,.Zasmuceni słuchacze sądzili ,iż instrument jest źle nastrojony.Stary Klucznik jednak pojął, że Jankiel poprzez muzykę opowiada o Targowicy.Konferencja Targowicka był to spisek magnatów polskich przeciwnych reformom Sejmu Czteroletniego i Konstytucji 3 Maja.Została zawiązana przy poparciu carycy Katarzyny II w Petersburgu,27.IV.1792r.,ogłoszono ją pod fałszywą datą 14.V.1792r.Akt konfederacji unieważniał uchwaly Sejmu Czteroletniego i Konstytucji 3 Maja.Czołowymi działaczami konfederacji byli:Franciszek Ksawery Branicki, biskup inflancki,Józef Kossakowski,Szymon Kossakowski,Szczęsny Potocki i Seweryn Rzewuski.Zostali oni później okrzyknięci zdrajcami narodu.Jankiel gra dalej. Jego piękny instrument opowiada o wydarzeniach rozpoczynających się w 1794 roku.Kiedy upadło powstanie kościuszkowskie,4.XI wojska generała Suworowa zdobyły szturmem Pragę (dzielnicę Warszawy) i dokonaly rzeźi ludności polskiej.Później mistrz gra muzykę zupełnie odmienną.Opowiada ona ,,O rzołnierzu tułaczu,który borem,lasem idzie ,z biedy i z głodu przymierając czasem,,.Żołnierze słuchając tych dźwięków przypominają sobie smutne lata tułaczki.Wreście Jankiel zagral tryumfalne dźwięki Mazurka Dąbrowskiego,jego oczy były pełne łez.Jankiel całym swoim wspaniałym koncertem dał wyraz patriotycznym uczuciom.Wszyscy ,którzy słuchali tej muzyki wspominali historię ważnych wydarzeń,które zadecydowały o ówczesnej sytuacji Polski.Wszyscy Polacy żywili nadzieję, że rok 1812 przyniesie im wolność.
