Odżywianie
Odżywianie- m.in. proces życiowy polegający na dostarczeniu pokarmu każdej żywej komórce (w sposób samożywny lub cudzożywny). Pobrany pokarm jest wykorzystywany przez organizm jako materiał budulcowy, energetyczny, zapasowy i regulatorowy. (zobacz:skladniki odżywcze)
Odżywianie ma podstawowe znaczenie życiowe dla każdego organizmu. Warunkuje również utrzymanie dobrego zdrowia. Zbyt ubogie pożywienie lub jego złe wchłanianie czy trawienie powoduje niedożywienie i niedowagę. Natomiast zbyt częste odżywianie, bądź spożywanie nieodpowiednich pokarmów powodować może nadwagę bądź otyłość. Właściwe odżywianie wymaga więc spożywania odpowiednich ilości dobrze przygotowanego pokarmu.
Odżywianie =
samożywność (autotrofizm)jest to sposób odżywiania się charakterystyczny dla roślin, części bakterii i protistów, polegający na syntezie związków organicznych z prostych związków mineralnych. Energia konieczna do tego procesu pochodzi z energii słonecznej (mówimy wtedy o fotosyntezie) lub z prostych związków organicznych, nieorganicznych lub pierwiastków np. z metanu, siarkowodoru, jonów żelaza (wtedy mamy do czynienia z chemosyntezą). W związku z tym wyróżniamy organizmy fotoautotroficzne i chemoautotroficzne.
; cudzożywność (heterotrofizm) sposób odżywiania zwierząt, protistów zwierzęcych, grzybów, bakterii pasożytniczych i saprofitycznych oraz roślin pasożytniczych. Cudzożywność polega na pobieraniu gotowych związków organicznych (w przeciwieństwie do samożywności). Organizmy cudzożywne nie mają zdolności chemo- i fotosyntezy, w związku z tym nie mogą, jak to robią samożywne, wytwarzać substancji organicznych z prostych związków nieorganicznych. Dlatego też podstawą ich istnienia są organizmy samożywne. Z kolei organizmy cudzożywne są niezbędne dla samożywnych, ponieważ dostarczają im CO2, niezbędnego do fotosyntezy. Cudzożywność jest również niezbędna dla obiegu materii w przyrodzie.
Przepływ energii w świecie: energia świetlna = (chlorofil)>e. Chemiczna- którą zwierzęta i ludzie wykorzystują jako zawartą w cukrach, tłuszczach i białkach występujących w tkankach roślin.
Pokarm ?to substancje pobierane przez organizmy żywe ze środowiska będące w materiałami budulcowymi i energetycznymi, niezbędnymi do podtrzymywania procesów życiowych.
Składniki odżywcze: białka, cukry, tłuszcze, woda, witaminy, sole br />
Woda: 1)zachodzą w niej wszystkie procesy w organizmie. 2) rozpuszczalnik dla substancji znajdujących się w kom. 3)środek transportu wewnątrz-ustrojowego. 4)chłodzi organizm
Cukry: 1) podstawowe źródło energii. 2)stanowią zapasowy składnik roślin. 3) subst. Odżywcze dla zwierząt. 4) mat. Budujący szkielet zewnętrzny.
Sole: Redukcja metabolizmu
Tłuszcze: 1) źródło energii 2) materiał budulcowy 3) pełni funkcję ochronną
Białka mają następujące funkcje:
1)kataliza enzymatyczna - od uwadniania dwutlenku węgla do replikacji chromosomów,
2)transport i magazynowanie - hemoglobina, transferyna, ferrytyna,
3)kontrola przenikalności błon - regulacja stężenia metabolitów w komórce,
4)ruch uporządkowany - np. skurcz mięśnia, aktyna i miozyna
5)wytwarzanie i przekazywanie impulsów nerwowych
6)kontrola wzrostu i różnicowania.
7)immunologiczna
Rola ukł. Pokarmowego: pobieranie, rozdrabnianie, trawienie, wchłanianie, wydalanie.
JAMA USTNA [zęby, język, ślinianki] PRZEŁYK [gardło] ŻOŁĄDEK DWUNASTNICA [ TRZUSTKA (góra) i WĄTROBA] JELITO CIENKIEGRUBE ODBYT
ENZYMY- Tłuszcze- lipozy, białka , proteazy, cukry , amylazy.
Końcowe produkty: białka , aminokwasy, tłuszcze , kw. Tłuszczowe + gricerol, cukry - glukoza
Enzymy podstawowe - pepsyna, podpuszczka
Jelito cienkie - dwunastnica - główne procesy trawienne dzięki enzymom trzustki.
Jelito grube - formowanie kału.
Żołądek - soki żołądkowe; enzymatyczna obróbka treści pokarmowej.
Dwunastnica - główne reakcje enzymatyczne związane z rozkładem substancji w pokarmie. Najważniejsze enzymy trawienne.
Trzustka - źródło enzymów. Sok trzustkowy zawiera proteazy trzustki., amylazę trzustki. Żółć
I śluzówka Fałdowane warstwy wewnętrzne, bogate w naczynia włoskowate, gruczoły tej warstwy wydzielają śluz i różne enzymy trawienne
II podśluzówka Znajdują się tu gruczoły, nerwy i naczynia krwionośne
III Mięśniówka Zbudowana jest z dwóch rodzajów mięśni gładkich - podłużnych i okrężnych. Rytmiczne skurcze obu rodzajów włókien mięśniowych tzw. skurcze perystaltyczne przesuwają treść pokarmową w kierunku odbytu, w mięśniówce żołądka dodatkowo występują mięśnie skośne.
IV Otrzewna Warstwa zewnętrzna, pełni funkcję podtrzymującą oraz ochronną. Przebiegają w niej duże naczynia krwionośne.