Charakterystyka Mezopotamii : Warunki naturalne,cywilzacje, osiągnięcia

Mezopotamia

- położona nad 2 rzekami: Eufratem i Tygrysem
- ciepły klimat, mało opadów
Obszar Mezopotamii można podzielić na 2 części: północną, gdzie panował ostry klimat, była tam uboga fauna i flora, lecz obszar ten charakteryzował się łatwym dostępem do bogactw naturalnych sprowadzanych z Azji mniejszej (rud metali, kamienia). Natomiast w część południowej panował klimat tropikalny oraz bogata faun i flora. Tereny dobre do uprawy roślin, znajdowały się wzdłuż dwóch rzek i tam rozwinięto uprawę: pszenicy, lnu, prosa, jęczmienia itp. Skoro rozwinęło się rolnictwo, zaczęto również udoskonalać narzędzia: radło i pług. Rozwinęła się też hodowla zwierząt, a sprzyjające warunki pozwoliły na rozkwit rzemiosła (gliniane naczynia, cegły). Z powodu małej ilości opadów i nieregularnych wylewów rzek, skonstruowano w całym Międzyrzeczu system kanałów nawadniających oraz grobli i wałów, co przyczyniło się do rozwoju rolnictwa i ukształtowania się społeczeństwa. Jeżeli chodzi o religię, to panował politeizm (wielobóstwo), często zdarzało się, iż każde miasto miało innego Boga (najstarszy Bóg to Erilla). Na terenie Mezopotamii osady pojawiły się w VI i V tysiącleciu p.n.e., by następnie przeobrazić się w miasta. Największe z nich to nad Eufratem: Babilon, Uruk, Ur, a nad Tygrysem Aszur I Niniwa. Powstały też silne ośrodki państwowe: Asyria (Tygrys), Babilonia (dolny bieg Eufratu i Tygrysu) oraz Mitanni (środkowy Eufrat).

Cywilizacje

Ok. IV tysiąclecia p.n.e. na tereny Mezopotamii przybyli Sumerowie. Osiadając w południowej części Międzyrzecza, zasymilowali się z zamieszkałymi tam ludami, a dostosowując swoje zwyczaje i osiągnięcia do zastanych, stworzyli ok. III tyś p.n.e. wysoko rozwiniętą cywilizację. Nie zbudowali jednego scentralizowanego państwa, lecz liczne państwa-miasta (Ur, Zagon,Unik). W państwach znajdowały się zikkuraty (świątynia, sad, magazyn żywności, obserwacje astronomiczne). Na czele państwa Sumerów bardzo często stali kapłani (władza teoretyczna). Gospodarka opierała się na rolnictwie i hodowli. Dzięki systemowi irygacyjnemu uzyskiwano duże zbiory. Wynalezienie koła usprawniło transport, a wynalazek koła garncarskiego przyczynił się do ulepszenia wyrobu naczyń. Sumerowie jako pierwsi dokonali stopu miedzi z cyną, tworzą brąz, z którego można było wyrabiać narzędzia, broń.

Na obszar południowej Mezopotamii przenikały liczne ludy, które ok. III tysiąclecia p.n.e. zdobyły przewagę nad Sumerami. W XXIV w p.n.e. powstało duże semicki państwo pod władzą Sargona Wielkiego. Stolicą tego państwa został Akad. Państwo to istniało 100 lat, łączyło w sobie kulturę sumeryjską i arkadyjską. W XXIII w p.n.e. zostało najechane przez mieszkańców północnych gór Zagros – Gutów. Po tym plemieniu na żyzne tereny Mezopotamii napłynęli kolejni osadnicy, zwani Amorytami.

W XVIII stuleciu p.n.e. władca Amorytów, Hammurabi dokonał zjednoczenia licznych państewek w jedno scentralizowane. Stolicą państwa był Babilon, który stał się centrum politycznym, gospodarczym i kulturalnym. Nowi władcy międzyrzecza przejęli ogromną spuściznę sumeryjską w zakresie kultury, gospodarki i prawodawstwa. Aby przyspieszyć zjednoczenie państwa, dokonano kodyfikacji prawa, zbierając regulacje prawne istniejące w różnych sumeryjskich miastach. Kodeks Hammurabiego regulował ust rój i prawo w państwie Babilońskim:
- Dzielił społeczeństwo zróżnicowane na ludzi wolnych i niewolników
- Przy wymiarze kar przyjęto zasadę „Oko za Oko, ząb za ząb”

Po okresie świetności Babilonia została podbita przez Asyrię i w II tysiącleciu w górnym biegu rzeki Tygrys wokół miasta Aszur, rozwinęło się państwo Asyryjskie. Odrodzenie potęgi Asyrii nastąpiło w okresie Nowego Państwa (X – VII w p.n.e.). na początku VII w p.n.e. monarchii asyryjskiej zostały podporządkowane obszary Babilonii, Syrii, Izraela i Egiptu. Polityka władców wobec podbitych ludów była oparta na terrorze oraz masowych deportacjach. Zgromadzone podczas wojen bogactwa były przeznaczone na utrzymanie armii, dworu i rozbudowę oraz umocnienie miasta. Sprawny przebieg wojen, bitew był możliwy dzięki: utrzymaniu stałej armii, rozwiniętej technice (wozy bojowe) i dobrze zorganizowanej administracji. Największy wzrost terytorialny Asyria osiągnęła za panowania króla Asurbanipala. Po jego śmierci rozpoczął się proces stopniowego uzależniania się od podbitych wcześniej państw. Babilonia, która zawarła sojusz wojskowy z Medami, doprowadziła do zniszczenia w 612 r p.n.e. stolicy państwa asyryjskiego Niniwy i w efekcie doszło do jego całkowitej zagłady!

Osiągnięcia

- wóz bojowy
- koło garncarskie
- żuraw
- koło od wozu
- zegar słoneczny
- system dziesiętny
- ujednolicony system miar i wag
- pozycyjny system zapisywania liczb
- potęgowanie do drugiej i trzeciej potęgi
- budowa wodociągów
- budowle zwane zikkuratami
- brąz uzyskany ze stopy miedzi i cyny
- podział roku na 12 miesięcy i na 354 dni
- ulepszenie pługu i radła
- system irygacyjny