Zbrodnia Katyńska, jej tło i konsekwencje.

13 kwietnia 2008 roku minie 8 lat od chwili, gdy prezydent ZSRR Michaił Gorbaczow publicznie wyznał winę swojego narodu za dokonanie masakry w Lesie katyńskim. Złożył to oświadczenie równo po 47 latach po podaniu przez Goebbelsa wiadomości o odkryciu masowych grobów w Katyniu. To, o czym od dawna wiedziano, zostało w końcu formalnie potwierdzone.
Przez półtora wieku słowo ?Katyń? oficjalnie nie istniało, stanowiło w Polsce całkowite tabu. Nawet rodziny ofiar unikały go, wiedząc, że jakakolwiek wypowiedź na ten temat może zniszczyć ich samych, ich życie i karierę.
Katyń był prawie zupełnie nie obecny w mediach, a z dokumentów urzędu cenzury wynikał, że polskie media moją wiernie trzymać się wersji podanej w Wielkiej Encyklopedii Radzieckiej, przypisującej winę Niemcom, cenzorzy mieli również nie dopuszczać do publikacji nazwisk pomordowanych w Katyniu.
Jak do tego doszło? Co było powodem zbrodni w Lesie Katyńskim i dlaczego Katyń stał się dla Polaków tak ważnym symbolem ?
23 sierpnia 1939 roku pomiędzy ZSRR a III Rzeszą doszło do podpisanie paktu o wzajemnej nieagresji. Ministrowie spraw zagranicznych obu państw ? Joachim Ribbentrop i Wiaczesław Mołotow w imieniu swoich przywódców dokonali miedzy innymi podziału Europy środkowej i wschodniej w tym terenów należących do Polski.
Strefy interesów ZSRR i Niemiec miały być rozgraniczone wzdłuż linii rzek Wisły, Narwi i Sanu.
Pakt miał olbrzymie znaczenia dla przywódców obu państw. Hitlerowi zabezpieczał front wschodni w planowanej przez niego wojnie i atak na Polskę. Stalinowi zaś dawał Czas na przygotowanie się do ewentualnej konfrontacji z Hitlerem oraz powiększenie terytorium ZSRR.
Pakt jest datowany na 23 sierpnia, lecz został w rzeczywistości podpisany wczesnym rankiem 24 sierpnia 1939 roku. Niebawem po jego zawarciu Polska miała zniknąć z mapy Europy.
1 września 1939 roku wojska III Rzeszy zaatakowały Polskę a już 17 września na wschodnie ziemie Rzeczpospolitej wkroczyła Armia Czerwona. To, co zrobił Hitler 1 września posłużyło Stalinowi jako pretekst wysłania wojsk przeciwko Polsce. Miał nadzieję, że interwencja Armii Czerwonej ma posłużyć ochronie Ukraińców i Białorusinów we wschodniej Polsce przed atakiem niemieckim. W ten sposób zaczął się dokonywać czwarty od 1772 roku rozbiór polski, w raz z nim nastały czasy zniszczenia, okrucieństwa i barbarzyństwa na skale nieznaną do tych czas w historii. Najeźdźcy metody nowoczesnego państwa totalitarnego ? ludobójstwo na skalę przemysłowa, masowe deportacje i policyjny terror.
Celem było całkowite ujarzmienie Polski, więc najistotniejszym zadaniem stała się eliminacja inteligencji polskiej. Chodziło o pozbawienie narodu jego warstwy przywódczej o przekształcenie go w ? bezwolna i bezkształtna masę ludzką?.
W ramach polityki niszczenia kraju nie tylko zlikwidowano 15 tysięcy najlepszych i najświetniejszych obywateli polskich, ale i przeprowadzono masowe deportacje, co najmniej półtora miliona Polaków. Dla wielu z nich wywózka równała się z wyrokiem śmierci. Jedynie nie licznym udało się przetrwać w surowych warunkach życia na Syberii lub w obozach przymusowej pracy za kręgiem polarnym.
Po sowieckiej agresji na Polskę do niewoli dostało się ponad 230 tysięcy polskich żołnierzy i oficerów. Początkowo internowani oficerowie znajdowali się w obozach przejściowych, podlegających Armii Czerwonej, położonych w pobliżu granicy polsko-radzieckiej. Później przewiezienie zostali w głąb ZSRR , w listopadzie 1939 roku obozy, w których przebywali przeszły pod nadzór NKWD (Narodowa Komisja Spraw Wewnętrznych). Rozmieszczono 4,5 tysiąca internowanych oficerów w Kozielsku oraz o koło 3900 oficerów w Starobielsku. Były to specjalne obozy oficerskie. Oprócz oficerów w tych obozach znaleźli się kapelani wojskowi, nauczyciele, inżynierowie, pracownicy wyższych uczelni. Trzebi obóz ? w Ostaszkowie, powstał najpóźniej bo z początkiem 1940 roku, liczył ok. 6570 ludzi.
Zarówno w tym obozie jak i w pozostałych żywe było życie religijne, kultywowano pamięć narodowa. Wieczorami odmawiano modlitwy, odprawiano potajemne nabożeństwa i msze.
Natomiast w sowieckiej polityce zaczęło dominować przekonanie o konieczności decyzji co do losu jeńców. Rozważano czy zmusić ich po uprzedniej reedukacji do pracy na rzecz partii i państwa, czy po prostu zlikwidować. Kiedy 17 września 1939 roku do Polskie wkroczyła Armia Czerwona , ZSRR nie wypowiedziało Polsce wojny. Stalin uzasadnił swoje działania jako konieczność przywrócenia porządku publicznego po upadku państwa polskiego. To sprawiło, że Polacy ze wschodnich terenów zostali uznani za obywateli sowieckich a nie jeńców wojennych. W ten sposób odmówiono polakom ochrony przewidzianej dla jeńców wojennych na mocy konwencji genewskiej, co miało zło wrogie konsekwencje. Skoro służyli w kapitalistycznym wojsku, automatycznie byli traktowanie jako przestępny. Mogli być oskarżenie o udział w działalności przeciwko klasie robotniczej i proletariatem a za takie zbrodnie karano śmiercią.
Uznano więc, że polscy jeńcy są zawziętymi wrogami władzy radzieckiej, pełnymi nienawiści do ustroju radzieckiego ?Każdy z nich oczekuje oswobodzenia, by uzyskać możliwość aktywnego włączenia się w walkę przeciwko władzy radzieckiej?.
Komisarz Ludowych Spraw Wewnętrznych ZSRR Ł. Beria w notatce do Stalina sugerował aby ?sprawę rozpatrzyć bez wyzywania aresztowanych i bez przedstawienia zarzutów?.
3 kwietnia 1940 roku zaczęto likwidować obóz w Kozielsku, a 5 w Ostaszkowie i Starobielsku. Sowiecie posługiwali się za każdym razem identyczną, szczegółowo opracowaną procedurą. Podtrzymując w jeńcach nadzieję na repatriację, w rzeczywistości małymi grupkami przewozili ich na miejsce tajnych egzekucji. Wymordowano w ten sposób prawie 15 tysięcy ludzi ze wszystkich trzech obozów jenieckich. Spośród nich 4 tysiące było jeńcami Kozielska. Egzekucji jeńców z obozu 13 (kozielska) dokonano w zalesionym terenie znanym jako Kozie Góry. Ciała pochowano w ośmiu wspólnych grobach, znacznie mniej wiadomo co stało się z Jańcami z pozostałych dwóch obozów. Gdy prezydent Gorbaczow przyznał się, ze NKWD wymordowało jeńców ze wszystkich trzech obozów, władze radzieckie ujawniły, że jeńcy ze Starobielska zostali prawdopodobnie pogrzebani w parku leśnym na przedmieściach Charkowa, a jeńcy z Ostaszkowa są pogrzebani w lesie e pobliżu Miednoje.
Tym czasem nad Kremlem zaczęły się zbierać czarne chmury. W marcu 1941 Sowieci dowiedzieli się o planach niemieckiej inwazji na ZSRR, czyli o ?Planie Barbarossa?. Poprzez ten atak Hitler zamierzał zyskać dla Rzeszy olbrzymią nową przestrzeń życiową. Obszar rozpościerający się na zachód od linii: Archangielsk na Morzem Białym ? Kazań i dalej na południe wzdłuż Wołgi po jej ujście w Astrachanie nad Morzem Kaspijskim. Ziemie gdzie znajdowały się najzasobniejsze tereny rolnicze oraz największe centra przemysłowe Związku radzieckiego.
Atak nastąpił 22-go czerwca 1941 roku, w chwili ataku na ZSRR nadal trwała sowietyzacja wschodniej Polski. Pomimo bombardowania przez Niemców linii kolejowych, nadal masowo wywożono ludność w głąb Związku Radzieckiego.
W momencie ataku bombowego na Lwów, NKWD masowo mordowało więźniów w piwnicach. Nawet gdy nadciągały już oddziały Wermohtu, NKWD do końca metodycznie prowadziło swa okrutną działalność.
Natomiast Niemcy po swoim pierwszym szturmie ostro szli na przód. Po trzech tygodniach oddziały niemieckich wojsk dotarły ponad 200 km na wschód od granicy. Łotwa, Litwa, Białoruś i obszar Ukrainy na zachód od Dniepru znalazły się rękach Niemców. Zachód nie miał innego wyboru jak pomóc Rosji w walce ze wspólnym wrogiem. Churchill szybko opracował plan sowiecko-angielskiej umowy w walce z Niemcami. Polacy odegrali kluczowa rolę w tej strategii. Mieli już dużo żołnierzy na zachodzie, którzy znaleźli się tam po klęsce wrześniowej i zapewne 300 tysięcy na terenie Rosji. ?Następnego dnia po niemieckiej inwazji polski premier i naczelny wódz gen. Władysław Sikorski w przemówieniu radiowym do rodaków powitał Rosje w gronie państw biorących udział we wspólnej walce z Niemcami (?) zaapelował także o przywrócenie polsko-rosyjskiej granicy sprzed września 1939 roku i o uwolnienie polskich jeńców wojennych i osób wywiezionych w głąb ZSRR?.
Stosunki polskiego i sowieckiego rządu zostały wtórnie nawiązane. Na podstawie dokumentu podpisanego 30 lipca 1941 roku przez gen. Sikorskiego i ambasadora sowieckiego Mojskiego miała zostać na nowo otwarta Polska ambasada w Związku Radzieckim, a na terenach sowieckich miało zostać utworzone niezależne wojsko polskie, które w działaniach operacyjnych podlegać miało naczelnemu dowództwu Armii Czerwonej.
Z moskiewskiego więzienia 4 sierpnia uwolniono gen. Władysława Andersa a rząd polski w Londynie mianował go dowódca wojsk polskich organizujących się na terenie ZSRR.
12 sierpnia władze sowieckie ogłosiły dekret o amnestii dla polskich obywateli. Jednakże związku z umową z 30 lipca 1041 roku ujawniły się pierwsze oznaki słabości rządu polskiego na uchodźctwie. Pod wpływem nacisków Brytyjczyków, którzy udzielili schronienia polskiemu rządowi, Sikorski podpisał porozumienie, które nie gwarantowało polakom zagarniętych przez ZSRR w 1939 roku ziem polskich.
W miarę jak owo tworzonej armii polskiej, której punktem zbiórki był Buzułuk napływali zewsząd zwolnienie jeńcy i aresztowani . Gen. Anders potrzebował oficerów do zorganizowania i usprawnienia egzystencji żołnierzy. Jednak z czternastu polskich generałów wziętych do sowieckiej niewoli, tylko dwóch zgłosiło się w Buzułuk, z 300 wyższych oficerów, którzy także byli więzieni, tylko sześciu. O reszcie nikt nie słyszał. Generał Anders założył specjalne biuro poszukiwań z kapitanem Kaczkowskim i Czapskim, alby odnaleźć zaginionych. Nie pomogły apele polskiego ambasadora w Związku radzieckim, prof. Kota, jak również próby rozmów Sikorskiego ze Stalinem. Wszędzie napotykali na mur milczenia. Brytyjski ambasador w Moskwie, który też starał się zdobyć wiadomości o zaginionych nie miał więcej szczęścia u władz radzieckich. 15 tysięcy Polaków w ZSRR przepadło bez śladu. Po trzech latach poszukiwań w lutym 1943 roku przypadek sprawił, że niemieckie wojska stacjonujące w lasach Katyńskich natknęły się na poszukiwanych. Niestety odnaleziono tylko 4 tysiące z nich, zamordowanych i wrzuconych do wspólnych grobów.
Przypadkowe odkrycie zostało dokonane w odpowiednim dla Niemiec momencie. Po klęsce w Stalingradzie ujawnienie masakry ?stanowiło znakomita okazje do zwrócenia uwagi świata na obrzydliwa zbrodnie dokonaną wśród państw koalicji antyhitlerowskiej??. Niemcy mieli nadzieje doprowadzić do podziału koalicjantów byli świadomi, że pomiędzy polskim rządem na uchodźstwie a władzami Związku radzieckiego istnieją pewne rozbieżności.
13 kwietnia 1943 roku po wcześniej przeprowadzonych badaniach, niemieckie radio nadało pierwszy biuletyn oskarżający Związek radziecki o zamordowanie polskich oficerów wkrótce po wzięciu ich do niewoli w wyniku niemiecko-sowieckiej inwazji w 1939 roku. W odpowiedzi na komunikat ? Rosjanie podali, że polscy jeńcy byli w 1941 roku zatrudnieni przy pracach budowlanych, gdy sowieckie oddziały wycofały się z okolic Smoleńska, Polacy wpadli w ręce niemieckich oprawców.
15 kwietnia 1943 roku rząd polski na uchodźstwie polecił swojemu przedstawicielowi
w Szwajcarii zwrócić się do Międzynarodowego Czerwonego Krzyża z prośbą o powołanie
komisji do zbadania sprawy masowych grobów.
Gdy natomiast Hitler i Goebbels również zrobili to samo (16 kwietnia)rosyjska gazeta 'prawda'
oskarżyła Polaków kolaboracje z Niemcami argumentując to zbieżnością w czasie powyższych not.
Konflikt jaki powstał wokół sprawy katyńskiej pomiędzy rządem Polski a Rosji, zręcznie
wykorzystał Stalin. 21 kwietnia wysłał tajną depesze do Churchilla i Roosevelta oskarżając Sikorskiego
o zmowę z Hitlerem ,a polski rząd o zerwanie sojuszy z ZSRR.
Jego potęga była duża ,Rosja odgrywała decydującą rolę w wojnie.
Wobec tego Roosevelt i Churchill nie mogli dopuścić do osłabienia jedności Wielkiej Trójki.
Jeżeli zachowanie owej jedności miało się odbyć kosztem Polski i jej obywateli ,tak należało uczynić.
Przymknęli oczy na cała masę dowodów przeciwko sprawie katyńskiej ,postanowili ,że zajmą takie stanowisko,
które nie obroni sowietów. Obawiali się, że Stalin może chcieć podpisać jednostkowy układ pokojowy z Hitlerem ,
pyzatym zniszczenie Rzeszy Niemieckiej bez potencjału gospodarczego i zasobów ludzkich Związku Radzieckiego
byłoby znacznie trudniejsze do osiągnięcia.
28 listopada 1943 roku na potajemnej konferencji w Teherowie na żądanie Stalina zgodzili się na powojenną
wschodnią granicę Polski. Ukraina i zachodnia Białoruś miała wejść w granice ZSRR.
Rząd polski na uchodźctwie nic nie wiedział o tych ustaleniach.
Z czasem Stalin doprowadził do wycofania uznania ze strony zachodnich aliantów dla polskiego rządu na uchodźstwie,
i przygotował na jego miejsce rząd marionetkowy, który miał zająć legalne polskie władze.
Dzięki jego staraniom Polska międzywojenna po zadanym jej ciosie miała się już nigdy nie odrodzić.
Na podstawie faktów możemy stwierdzić ,że zbrodnia katyńska stała się symbolem wielkiej tragedii
polaków i narodowych krzywd wyrządzonych im przez Stalina .Po pierwsze masakra była przykładem brutalności
metod użytych do zlikwidowania polskiej inteligencji. Po drugie Stalin zręcznie wykorzystał fakt odkrycia grobów, by
doprowadzić do upadku istniejącego rządu .
'Dziś Polska odbudowuję demokrację parlamentarną. To prawdziwy
pomnik ,którym można uczcić pamięć stalinowskich ofiar Katynia i niezliczonych innych miejsc Koźla demokrację
w Polsce będzie oznaczać ,że ludzie Ci nie oddali swojego życia na marne ??.

Bibliografia:

1. ?Katyń ? Relacje, wspomnienia, publicystyka? Andrzej Leszek Szcześniak
Wydawnictwo ALFA ? Warszawa 1989 rok

2. ?Dramat katyński? Czesław Madajczyk
Wydawnictwo WIEDZA I KSIĄZKA ? Warszawa 1989 rok

3. ?Katyń? Allen Paul
Warszawa 2006 rok

4. Cytaty :

?Następnego dnia po niemieckiej inwazji polski premier i naczelny wódz gen. Władysław Sikorski w przemówieniu radiowym do rodaków powitał Rosje w gronie państw biorących udział we wspólnej walce z Niemcami (?) zaapelował także o przywrócenie polsko-rosyjskiej granicy sprzed września 1939 roku i o uwolnienie polskich jeńców wojennych i osób wywiezionych w głąb ZSRR?
?Katyń? Allen Paul str. 181

?Stanowiło znakomita okazje do zwrócenia uwagi świata na obrzydliwa zbrodnie dokonaną wśród państw koalicji antyhitlerowskiej??
?Katyń? Allen Paul str. 225

'Dziś Polska odbudowuję demokrację parlamentarną. To prawdziwy
pomnik ,którym można uczcić pamięć stalinowskich ofiar Katynia i niezliczonych innych miejsc Koźla demokrację w Polsce będzie
oznaczać ,że ludzie Ci nie oddali swojego życia na marne ??.
Katyń? Allen Paul Str. 376