Zdanie: -musi zawierać orzeczenie -oznajmujące,wykrzyknikowe,pytające -wyróżnia sie zdanie rozwinięte i nierozwiniete Zdanie, które ma wiecej niż jedno orzeczenie nazywamy zdaniem złozonym -współrzędne -podrzędne -pojedyncze -bezpodmiotowe
Zdanie to wypowiedzenie zawierające orzeczenie, wyrażone czasownikiem w formie osobowej. Jest podstawową jednostką w naszym komunikowaniu się z innymi ludźmi. Zdanie dzielimy na : - oznajmujące - Pytające - rozkazujące- Nie dotykaj tego ! - Wykrzyknikowe - O! Ile masz już grzybów ( wyrażanie emocji) Równoważnik zdania to wypowiedzenie zastępujące zdanie, niezawierające jednak orzeczenia. Orzeczenie : Informuje o tym co robi podmoit zdania, co się z nim dzieje lub w jakim jest stanie. Wypowiedzienie bez orzeczenia nie jest zdaniem. Zdanie zawierające jedno orzeczenie to zdanie pojedyńcze. Zdanie zawierające więcej niż jedno orzeczenie to zdanie złożone. Rodzaje orzeczeń : - czasownikowe - Wyrażone czasownikiem w formie osobowej - On pisał książi - imienne - składa się z łącznia i orzecznika - On był pisarzem Podmiot : Nazwa osoby, która wykonuje czynność. Jaśko spał Podmiot + orzeczenie to związek głowny. Mają zawsze ten sam rodzaj i liczbę - tworzą związek zgody Podmiot gramatyczny - Danusia pięknie gra na skrzypcach Podmiot domyślny - Pięknie gra na skrzypcach Podmiot szeregowy - Kasia, Basia i Jola jadą do kina Podmiot logiczny - Mówi o przybywaniu, ubywaniu lub braku czegoś. Np. Danusi nie było w Szczytnie Zdanie bezpodmiotowe są pełnymi komunikatami cjociaż nie zawierają podmiotu. Np. Napisano list. Przydawka - Pełni w zdaniu rolę określenia rzeczownika lub zaimka rzeczownego. Przadawka może być wyrażona - przymiotnikiem - Przydawka przymiotna - liczebnikiem - przydawka liczebna - przyimkiem lub wyrażeniem przyimkowym - przydawka przyimkowa - rzeczownikiem - przydawka rzeczowna Dopełnienie - Może yć rzeczownik, zaimek rzeczowny lub wyrażenie przyimkowe, określające w zdaniu czasownik, rzadziej przymiotnik lub przysłówek. Np. Czytam (co?) książkę Okolicznik - Najczęściej określa w zdaniu czasownik. Wskazuje okoliczności zdarzenia o których mówi orzeczenie. Wyróżniamy : - Okolicznik miejsca - Gdzie?, dokąd?, którędy? -Okolicznik czasu - kiedy? jak długo? - Sposobu -jak? w jaki sposób? - Ok. ceku - po co? w jakim celu? - Ok. przyzwolenia - mimo co? wbrew czemu? pomico czego? - Ok warunku - pod jakim warunkiem? w jakim przypadku? - Ok przyczyny - dlaczego? z jakiego powodu Rozbiór logiczny zdania to podział zdania na części. Wskazujemy w jaki sposób wyrazy są połączone, które z nich są określane czyli nadrzędne a które są określające czyli podrzędne
