1 . urazy – zwykle urazy głowy wstrząs padaczka, udar mózgu i inne choroby układu nerwowego choroby metaboliczne – cukrzyca choroby układu krążenia – zawał serca, nagłe zatrzymanie krążenia choroby układu oddechowego – ostra niewydolność oddechowa substancje chemiczne – alkohol, leki, jady zwierzęce 2. Jedną z najważniejszych czynności ratowniczych na miejscu wypadku jest udrożnienie górnych dróg oddechowych poszkodowanego. U nie przytomnej niedrożność dróg oddechowych może utrudniać lub uniemożliwiać oddychanie. Główną przyczyną niedrożności dróg oddechowych u osoby nieprzytomnej, leżącej na plecach jest zapadnięcie się języka siłą ciężkości ku tyłowi i blokowanie, przez niego wejścia do krtani. Inne przyczyny niedrożności dróg oddechowych to: ciała obce : resztki pokarmowe, protezy zębowe, orzechy, klocki itp.; urazy głowy ukąszenia przez owady alergie: pokarmowe, polekowe oparzenia 3. Omdlenie to krótkotrwała utrata przytomności zazwyczaj poprzedzona wrażeniem zawrotu głowy lub oszołomienia. Może mu towarzyszyć bladość skóry, nagłe odczucie zimna lub wystąpienie zimnego potu na całym ciele. Omdlenie jest zwykle skutkiem nagłego spadki ciśnienia krwi, np. wskutek szoku emocjonalnego lub może być wywołane nienormalnie obniżonym poziomem cukru we krwi. Sporadyczne wypadki omdlenia bez innych objawów towarzyszących rzadko stanowią podstawę do niepokoju, ale jeśli powtarzają się częściej lub towarzyszą im inne dodatkowe symptomy mogą być zwiastunem poważniejszego schorzenia - wtedy należy niezwłocznie zasięgnąć porady lekarza. Omdlenie występujące po podniesieniu się gwałtownie z pozycji siedzącej, leżącej Omdlenie - przyczyna - hipotonia ortostatyczna - przejściowy spadek ciśnienia krwi (często skutek uboczny zażywania leków). Omdlenia wystąpiło w czasie ciąży. - przyczyna - omdlenia ciążowe - powodem jest obniżenie ciśnienia krwi jako wynik rozluźnienia mięśni otaczających naczynia krwionośne Omdlenia u osób leczonych z powodu nadciśnienia. - przyczyna - spadek ciśnienia wywołany przyjmowaniem leków obniżających ciśnienie Omdlenia u osób chorych na cukrzycę, szczególnie, jeśli od ostatniego posiłku upłynął dość długi czas. - przyczyna - niski poziom cukru we krwi ( w tym przypadku omdleniu mogą towarzyszyć: osłabienie, zawroty głowy, zaburzenia mowy, drżenie, mrowienie w rękach lub wargach oraz ból głowy). Omdlenie nastąpiło po długotrwałym przebywaniu na ostrym słońcu lub w dusznym, gorącym pomieszczeniu. 4 . padaczka zaburzenia równowagi pomiędzy neuroprzekaźnikami pobudzającymi i hamującymi; obniżony próg pobudliwości neuronów spowodowany np. zaburzeniami elektrolitowymi; zaburzenia pracy pompy sodowo-potasowej, wynikające z niedoboru energii. 5 . Pozycja boczna ustalona W pozycji bocznej dzięki odchyleniu głowy do tyłu język wysunięty jest mocno do przodu, co udrażnia drogi oddechowe, a niskie ułożenie ust pozwala na swobodny wyciek płynu lub ewentualnie wymiocin na zewnątrz. Dzięki odpowiedniemu ułożeniu rąk i nóg, ciało zabezpieczone jest przed przewróceniem się na plecy lub na brzuch (rysunek 4.9). Rys. 4.9: Pozycja boczna ustalona (bezpieczna) Aby ułożyć ciężką osobę w tej pozycji należy rozpocząć od ułożenia jej na wznak z wyprostowanymi nogami. Ręce układamy wzdłuż tułowia. Następnie podkurczamy lewą nogę ratowanego tak, aby kolano było uniesione w górę, a stopa oparta płasko o podłoże. Lewą rękę staramy się ułożyć jak najbliżej ciała. Klękamy po lewej stronie ratowanego, na wysokości jego brzucha i chwytamy go za prawy nadgarstek. Ciągnąc nadgarstek i wpychając lewą rękę ratowanego pod jego bok przekręcamy ciało na lewy bok, pilnując, aby lewa noga pozostała zgięta. Na koniec zginamy prawą rękę poszkodowanego i podkładamy jego prawą dłoń pod policzek, odciągając głowę do tyłu. Rys.: Sposób układania w pozycji bocznej ustalonej Uwaga: pod żadnym pozorem nie wolno zostawić nieprzytomnego samego. Co kilka minut należy kontrolować jego oddech i tętno. Stan, w jakim znajduje się ratowany musi być stale kontrolowany bez względu na stopień zaawansowania akcji i bez względu na jej aktualne powodzenie. Dlatego nigdy nie pozostawiajmy nieprzytomnego bez opieki, nawet jeżeli mielibyśmy udać się osobiście do telefonu celem wezwania lekarza, ponieważ w tym czasie może dojść do wyczerpania się ostatnich rezerw życiowych poszkodowanego.
