Przyczyny -umocnienia unii domagał się ruch egzekucyjny -możliwość wygaśnięcia dynastii Jagiellonów po bezpotomnej śmierci Zygmunta Augusta -szlachta litewska dąży do zrównania w prawach ze szlachtą polską - Oba państwa były słabe i chciały złączyć swoje siły aby stworzyć jeden mocny organizm. Litwa samodzielnie nie mogła przeciwstawić się Moskwie. Skutki: -wzrosło znaczenie polskich obyczajów i języka -zwiększono obszar Polski przez dołączenie Podlasia, Wołynia i Ukrainy -na Litwie nastąpił rozwój kultury poprzez zapoznanie się z dziedzictwem europejskim -zagrożenie Litwy od wschodu zostało zminimalizowane -wzrosła tolerancja wśród Polaków i Litwinów -na szlachtę litewską zostały przeniesione przywileje polskiej szlachty -potencjał ekonomiczny Polski został rozproszony poprzez połączenie z biedniejszą Litwą -nastąpiło masowe przenoszenie się szlachty na wschód w celu osiedlenia się na urodzajnych, ale -prawie niezamieszkanych obszarach, co spowodowało osłabienie pozycji mieszczan -wzrósł wyzysk chłopów interesy Polski na zachodzie zostały zaniedbane ze względu na zaangażowanie się wojsk na wschodzie osłabieniu uległa pozycja Polski wobec Hohenzollernów i Habsburgów ze względu na zwiększenie terytorium, wzrosły koszty utrzymania wojska
Przyczyny zawarcia Unii Lubelskiej:- stałe konflikty Wielkiego Księstwa Litewskiego z Księstwem Moskiewskim wykazały, że Litwa nie jest w stanie w sposób samodzielny bronić się przed zagrożeniem ze wschodu;- litewska szlachta (bojarzy) zazdrościła szlachcie polskiej jej przywilejów i swobód politycznych, przeszkodą do ich osiągnięcia byli litewscy możnowładcy, którzy - w przeciwieństwie do sytuacji istniejącej w Polsce - byli wyraźnie uprzywilejowani w stosunku do "zwykłej" szlachty;- w XVI w. ustrój Litwy bardzo zbliżył się do polskiego: wprowadzono podział administracyjny wzorowany na polskim, a także analogiczne do polskich urzędy (sejmiki, sejm, kasztelanie);- ostatni z dynastii Jagiellonów, król Zygmunt August, nie mając nadziei na własnego potomka, godził się na zastąpienie unii personalnej unią realną. Skutki Unii Lubelskiej:* pozytywne: - powoli wzrasta znaczenie polskiego języka i obyczajów - do Polski przyłączono Podlasie, Wołyń oraz Ukrainę - unia podźwignęła Litwę kulturalnie i przybliżyła jej europejskie dziedzictwo - zostaje zahamowane zagrożenie Litwy ze wschodu - Polacy i Litwini stają się bardziej tolerancyjni * negatywne: - przywileje polskiej szlachty przechodzą na szlachtę litewską - połączenie Polski z zacofaną Litwą sprawiło, że rozproszył się polski potencjał ekonomiczny co zepchnęło Polskę do rzędu krajów biedniejszych i utrudniło rozwój gospodarki towarowej - szlachta emigruje na wschód w poszukiwaniu majątków na urodzajnych, a słabo zasiedlonych ziemiach, co daje jej, a właściwie magnatom ogromną przewagę nad mieszczaństwem - dalsze bogacenie się szlachty pociąga za sobą wzmożony ucisk chłopstwa, szczególnie na terenach litewsko-ruskich - Polska zostaje zmuszona do zwiększenia wysiłku militarnego na wschodzie, co doprowadza do zaniedbania polskich interesów na zachodzie oraz osłabienia pozycji wobec Habsburgów i Hohenzollerów - do utrzymania bezpieczeństwa w tak ogromnym kraju potrzebna jest duża armia, której utrzymanie dużo kosztuje