Pojmowanie funkcji armii i jej zadania po wstąpieniu do Nato.

12 marca 1999 roku to data nowej epoki dla Polski i polskiej armii.
Od początku obecności Polski w Sojuszu, NATO stanowi dla nas ważny instrument dla realizacji nie tylko naszych narodowych interesów, lecz także interesów społeczności międzynarodowej podejmującej działania ukierunkowane
na rozwiązanie współczesnych problemów bezpieczeństwa. Dlatego też członkostwo RP w NATO znajduje wyraz w zaangażowaniu naszego kraju we wszystkie zagadnienia stanowiące przedmiot zainteresowania Sojuszu Północnoatlantyckiego mające na celu zapobieganie oraz rozwiązywanie sytuacji kryzysowych.

Ale przypomnijmy, czym jest NATO i jakie państwa należą do tego sojuszu. Traktat Północnoatlantycki zwany też Traktatem Waszyngtońskim, jest porozumieniem,
na podstawie, którego powstało NATO. Został on zawarty 4 kwietnia 1949 roku
w Waszyngtonie, pomiędzy Belgią, Danią, Francją, Holandią, Islandią, Kanadą, Luksemburgiem, Norwegią, Portugalią, Stanami Zjednoczonymi, Wielką Brytanią
i Włochami. Traktat Waszyngtoński składa się z czternastu artykułów. Jego kluczowym elementem jest artykuł piąty, który mówi o tym, iż każdy atak na któregoś z członków NATO powinien być interpretowany przez pozostałe państwa członkowskie jako atak na nie same. Pomimo faktu, że artykuł ten obowiązywał przez okres zimnej wojny, kiedy państwa NATO spodziewały się ataku ze strony Związku Radzieckiego, nie został on wówczas zastosowany. Pierwszy raz, bezskutecznie, artykuł starały się wprowadzić do życia Stany Zjednoczone, po wydarzeniach
11 września 2001 roku. W sumie NATO skupia 26 członków, w tym Francja, która nie należy do struktur wojskowych Sojuszu. Najmłodszych członków NATO: Litwę, Łotwę, Estonię, Słowację, Słowenię, Rumunię i Bułgarię zaproszono do członkostwa na szczycie w Pradze (listopad 2002 r.). Kraje te stały się członkami NATO 2 kwietnia 2004. Oficjalnymi kandydatami do członkostwa są Albania, Macedonia i Chorwacja.
Polska miała długą drogę do przystąpienia do NATO i trwała ona 8 lat. A oto krótkie kalendarium stosunków RP-NATO:
31 III 1991 - Rozwiązane zostały struktury wojskowe Układu Warszawskiego. W lipcu 1991r. oficjalnie rozwiązano te organizacje.
11-12 III 1992 - Podczas wizyty w Polsce, Sekretarz Generalny NATO Manfred Wrner oświadczył, ze "drzwi do NATO są otwarte".
10 IV 1992 - Odbyło sie pierwsze posiedzenie Komitetu Wojskowego NATO,
w którym uczestniczyli również ministrowie obrony i szefowie sztabów państw Europy Środkowej i Wschodniej.
1 IX 1993 - Prezydent Lech Wałęsa w liście wystosowanym do Sekretarza Generalnego NATO stwierdził, że członkostwo w NATO jest jednym z priorytetów polskiej polityki zagranicznej.
16 II 1995 - Izba Reprezentantów Kongresu USA przyjęła uchwałę o Odrodzeniu Bezpieczeństwa Narodowego (National Security Revitalization Act) przewidująca rozszerzenie NATO o Czechy, Polskę, Słowację i Węgry.
22 X 1996 - Prezydent Bill Clinton w przemówieniu wygłoszonym w Detroit po raz pierwszy podał konkretna datę powiększenia NATO: oświadczył, ze pierwsi nowi członkowie spośród krajów Europy Środkowej i Wschodniej powinni być przyjęci
do Sojuszu Atlantyckiego najpóźniej w 1999 roku (50-lecie Sojuszu).
17-18 XII 1998 - W Brukseli, z udziałem ministrów obrony z Polski, Czech i Węgier, odbyło się spotkanie ministrów obrony NATO. Zatwierdzono na nim zmiany
w strukturze dowodzenia Sojuszu.
29 I 1999 - Sekretarz Generalny NATO J. Solana wystosował do Polski, Czech
i Węgier formalne zaproszenia do przystąpienia do Traktatu Północnoatlantyckiego.
17 II 1999 - Sejm, a następnie tego samego dnia Senat przyjęły ustawę o ratyfikacji Traktatu Północnoatlantyckiego, sporządzonego w Waszyngtonie dnia 4 kwietnia 1949 roku. W dniu 18 lutego 1999 r. ustawa została podpisana przez Prezydenta; weszła w życie z dniem publikacji w dniu 19 lutego. w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr13, poz.111). Akt przystąpienia do Traktatu Północnoatlantyckiego został przesłany przez MSZ do Kancelarii Prezydenta w dniu 19 lutego 1999.
26 II 1999 - Prezydent podpisał, po uprzedniej kontrasygnacie Premiera,
akt przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej do Traktatu Północnoatlantyckiego.
12 III 1999 - W Independence (stan Missouri - USA) Minister Spraw Zagranicznych RP, prof. B. Geremek przekazał na ręce Sekretarz Stanu USA, p. M. Albright akt przystąpienia Polski do Traktatu Północnoatlantyckiego. Z ta chwila Rzeczpospolita Polska stała się formalnie strona Traktatu - członkiem Sojuszu Północnoatlantyckiego.

Polska zawsze była i pozostaje orędownikiem polityki "otwartych drzwi" Sojuszu Północnoatlantyckiego. W naszej opinii jest to element wnoszący istotny wkład
w poszerzenie strefy stabilności i bezpieczeństwa w Europie oraz zwiększający zdolności NATO do stawienia czoła wyzwaniom XXI w. Dlatego też chętnie służymy radą oraz uczestniczymy we wspólnych przedsięwzięciach mających na celu przybliżenie państwom kandydującym struktur oraz mechanizmów Sojuszu. Polska brała też udział w opracowywaniu Planu Działań na rzecz Członkostwa w NATO (Membership Action Plan), a obecnie aktywnie uczestniczy w jego implementacji.
Dla Polski NATO jest kluczową platformą współpracy wielostronnej i dwustronnej
w zakresie bezpieczeństwa i obronności oraz głównym filarem stabilności polityczno-wojskowej na kontynencie. Istotnym zadaniem jest obecnie wzmocnienie Sojuszu Północnoatlantyckiego jako płaszczyzny pogłębionych powiązań transatlantyckich
i wypracowywania sojuszniczych procedur podejmowania decyzji.
Polska popiera ewolucję Sojuszu w kierunku nowych misji i zdolności, przy zachowaniu wiarygodnego potencjału i możliwości pełnienia klasycznych funkcji zbiorowej obrony. Zachowanie tych funkcji jest gwarancją stabilności w regionie euroatlantyckim i zabezpieczeniem przed możliwością pojawienia się bezpośrednich zagrożeń militarnych dla Polski. Nasz kraj, wraz z innymi sojusznikami, będzie uczestniczyć w zwalczaniu zagrożeń stwarzanych przez międzynarodowy terroryzm
i inne zagrożenia nowego typu. NATO musi także mieć i rozwijać zdolności
w zakresie reagowania kryzysowego, planowania cywilnego, prewencji i zwalczania konsekwencji “ataków asymetrycznych”. Istotne znaczenie ma realizacja decyzji Sojuszu, podjętych na szczycie w Pradze w 2002 r., a dotyczących rozwoju zdolności wojskowych, tworzenia “sił odpowiedzi” NATO oraz dostosowania struktur dowództw do wymogów obecnej sytuacji. Polska będzie aktywnie działać na rzecz realizacji tych decyzji. Popieramy selektywne zaangażowanie Sojuszu w misjach stabilizacyjnych na obszarze pozaeuropejskim. Misje te tworzą w praktyce nową formę zaangażowania sojuszniczego sprzyjającego witalności Sojuszu. Przemiany dokonujące się w misjach i przesłaniu doktrynalnym Sojuszu zasługują na głębszą refleksję i jej odzwierciedlenie w koncepcji strategicznej NATO.
Siły Zbrojne RP służą zapewnieniu bezpieczeństwa Polski i niosą pomoc sojuszniczą zgodnie z art. 5 Traktatu Północnoatlantyckiego, ich celem jest także ochrona polskich interesów oraz budowa pozycji Polski w NATO i Unii Europejskiej.
Udział w obronie narodowej polega na odpowiednim przygotowaniu i wykorzystaniu sił oraz środków będących w dyspozycji Sił Zbrojnych w celu przeciwdziałania wszelkiego rodzaju zagrożeniom dla bezpieczeństwa państwa oraz ochrony interesów Polski. Jednocześnie Siły Zbrojne RP uczestniczą w realizacji zobowiązań sojuszniczych oraz w zapewnianiu bezpieczeństwa zbiorowego w Europie zgodnie
z umowami międzynarodowymi i w ramach organizacji, których Polska
jest członkiem. Współdziałają w zapewnieniu bezpieczeństwa w sytuacji zagrożenia atakami terrorystycznymi na terytorium Polski oraz biorą udział w działaniach koalicji antyterrorystycznej na obszarze NATO i poza nim.
Podstawową misją Sił Zbrojnych RP w czasie pokoju jest utrzymanie sił i zdolności potrzebnych do realizacji zadań w zakresie ochrony i zapewnienia bezpieczeństwa Polski oraz udzielanie władzom cywilnym niezbędnej pomocy wojskowej, głównie
w wypadku zagrożeń niemilitarnych (klęsk żywiołowych i katastrof).
Z członkostwa Polski w NATO wynika konieczność rozwoju sojuszniczej interoperacyjności, zapewnienia zdolności w ramach ustalonej specjalizacji narodowej oraz gotowości do budowy zdolności obronnych opartych na współpracy międzynarodowej.
Siły Zbrojne RP są włączone w kształtowanie bezpieczeństwa w bezpośrednim sąsiedztwie Polski i na terytorium całej Europy poprzez rozwój współpracy wojskowej z innymi państwami. Uczestniczą w utrwalaniu porządku międzynarodowego poprzez udział w militarnych działaniach stabilizacyjnych, głównie w ramach operacji prowadzonych przez ONZ, OBWE, NATO i UE, a także koalicji.
Siły zbrojne są zobowiązane do przygotowania i utrzymywania potencjału
sił ekspedycyjnych, umożliwiającego udział w operacjach reagowania kryzysowego
i operacjach pokojowych prowadzonych na i poza terytorium Polski w ramach operacji NATO, UE, a także ONZ.
Wraz z przystąpieniem Polski do NATO w 1999 roku Siły Zbrojne RP rozpoczęły proces dostosowywania się do standardów NATO. W Sojuszu Północnoatlantyckim standaryzacja oznacza osiąganie interoperacyjności poprzez tworzenie i wdrażanie koncepcji, doktryn, procedur i wzorów zapewniających osiągnięcie i utrzymanie pożądanego poziomu kompatybilności, zamienności bądź wspólności w obszarach operacyjnym, proceduralnym, materiałowym, technicznym i administracyjnym. Wspomniana interoperacyjność to dążenie do zwiększania zdolności sił zbrojnych Sojuszu oraz sił zbrojnych krajów partnerskich i krajów współdziałających w zakresie wspólnych szkoleń, ćwiczeń oraz skutecznego działania w trakcie wykonywanych zadań. Zasadniczym celem standaryzacji NATO jest zwiększanie efektywności operacyjnej sojuszu.
Nasze członkostwo było również potrzebne, by nadać instytucjonalnego kształtu temu, co wywalczyliśmy w 1989 r. i aby zakorzenić geopolitycznie Polskę w grupie demokratycznych państw Zachodu. Poza tym, tak Polska, jak i żadne inne państwo nie jest w stanie zorganizować sobie podstawy trwałego bezpieczeństwa samodzielnie. Musi je tworzyć we współdziałaniu z innymi państwami.
Od momentu otwarcia nowego rozdziału w historii Sojuszu – szczytu waszyngtońskiego, przyjmującego w poczet członków Polskę, Czechy i Węgry – wzięliśmy na swoje barki wspólny interes, jakim jest stabilizacja międzynarodowa
i usuwanie nowych konfliktów. Ale członkostwo w pakcie nakłada pewne zobowiązania. Naszym sojuszniczym obowiązkiem i dowodem bycia niezawodnym
i trwałym ogniwem północnoatlantyckiej wspólnoty było wzięcie udziału w koalicji irackiej, mającej prowadzić do odbudowy struktur tego państwa i zapewnienia bezpieczeństwa Irakijczykom. Dzisiaj Polska ma swój sektor odpowiedzialności
w Iraku i zyskaliśmy miano najwierniejszego sojusznika Stanów Zjednoczonych. Wśród opinii publicznej jednak taka sytuacja wywołuje mieszane uczucia. Rząd
i przedstawiciele polskiej dyplomacji na każdym kroku podkreślają słuszność wysłania polskich wojsk do Iraku, ale doniesienia o brutalności ataków szyickich stawiają w wątpliwość sens tego kroku.

Aktualnie polscy żołnierze pełnią służbę poza granicami Polski w następujących operacjach pokojowych NATO:
Od 10 lipca 2000 roku w Siłach NATO (KFOR) w Kosowie uczestniczy ponad 310 żołnierzy w składzie Polsko – Ukraińskiego Batalionu (POLUKRBAT).
Do głównych zadań PKW KFOR należy monitorowanie przestrzegania porozumień
i traktatów międzynarodowych, wspieranie pomocy humanitarnej, zabezpieczanie konwojów oraz konfiskowanie nielegalnie posiadanej broni.
W składzie polskiego kontyngentu w Siłach Stabilizujących w Republice Bośni i Hercegowinie (SFOR) służy około 200 żołnierzy. Polacy współtworzą Wielonarodową Grupę Bojową wchodzą w skład Wielonarodowej Brygady Północ. Głównym zadaniem PKW SFOR jest nadzorowanie przestrzegania porozumień pokojowych w pasie granicznym rozdzielającym dwie uczestniczące w kilkuletniej wojnie domowej strony: Republikę Serbską oraz Federację Bośni i Hercegowiny. Obok Polski w skład WGB wchodzą kontyngenty wojskowe z Portugalii i Słowenii.
Od 2005 roku EUFOR.
Od 1 stycznia 2004 r. 105 żołnierzy WP bierze udział w operacji Międzynarodowych Sił Wspierania Bezpieczeństwa – ISAF. Podstawowymi zadaniami sił ISAF są udział w utrzymaniu bezpieczeństwa w Kabulu i jego okolicach, zapewnienie działania oraz bezpieczeństwa międzynarodowego lotniska w Kabulu, wsparcie ONZ w zakresie rozbrojenia, demobilizacji i reintegracji oraz niesienie pomocy w przypadkach klęsk żywiołowych. Od stycznia 2007 roku PKW w Afganistanie ma zostać zwiększony
do 1000 żołnierzy.
Polscy żołnierze pełniący służbę w ramach Polskiego Kontyngentu Wojskowego stan na 7 września 2006 r. - PKW Irak (VII zmiana) - 873 żołnierzy, PKW Afganistan - 105 w tym w operacji "Enduring Freedom" – 100, PKW EUFOR (Bośnia) – 200, PKW Kongo – 129, PKW KFOR (Kosowo) – 310, PKW UNDOF (Syria) – 406, PKW UNIFIL (Liban) – 205, ogółem - 2230 żołnierzy.
Polacy nie tylko pełnią służbę na misjach w strukturach NATO, ale również zajmują stanowiska w strukturach dowodzenia. Obecnie po siedmiu latach członkostwa mamy do obsadzenia 261 stanowisk, w tym 117 przeznaczonych dla oficerów (w tym 4 generałów) oraz 110 dla podoficerów.

U progu XXI wieku szczególnie wyraźnie widzimy, że bezpieczeństwo jest niepodzielne i nie można oddzielać jego zewnętrznych i wewnętrznych aspektów. Chociaż obecnie nie uznajemy żadnego państwa za zagrażającego bezpieczeństwu, nasze członkostwo w NATO stanowi istotny element stabilności całego systemu międzynarodowego. Nowe zagrożenia wymagają stałej współpracy.