Opera to nazwa większego utworu muzycznego, w którym muzyka współdziała z akcją dramatyczną. Podstawowymi współczynnikami formy są: partie wokalne-solowe, zespołowe i chór; partie instrumentalne realizowane głównie przez orkiestrę; wstawki baletowe i w niektórych gatunkach partie mówione. Istnieją różne gatunki opery ze względu na charakter treści i rodzaj jej współczynników. Pod względem treści rozróżniamy dwa podstawowe gatunki: operę poważną (seria) i komiczną (buffa). Oratorium To utwór przeznaczony do wykonania przez solistów, chór i orkiestrę, związany najczęściej z tekstem biblijnym, wykonywany w kościele lub na sali koncertowej bez dekoracji i charakteryzacji wykonawców. Oratoria o tematyce świeckiej występowały znacznie rzadziej. Dzieło jest poprzedzone uwerturą, po czym następuje kilkadziesiąt części w bardzo różnych formach. Bardzo często oratorium zawiera partię narratora ( tzw. testo ), wprowadzającego postacie i objaśniającego akcję dramatyczną. Oratorium może składać się z kilku kantat np. J. S. Bach Weihnachts-Oratorium Koncert solowy - określenie „koncert” wywodzi się z łacińskiego czasownika „concertare” co oznacza spierać się, walczyć. W początkowym okresie swojego rozwoju (barok) koncert instrumentalny nie wykazywał istotnych różnic w stosunku do sonaty. Istniały wówczas dwa rodzaje koncertów: concerto da chiesa i concerto da camera. W okresie klasycznym część pierwsza koncertu miała formę sonatową. Przed zakończeniem umieszczona była brawurowa cadenza, dająca soliście okazję do popisu improwizacyjnego. Druga część posiadała wolne tempo o śpiewnej melodyce, trzecia – zwykle była rondem. Rozwój wirtuozostwa w romantyzmie przyczynił się do powstania koncertu o bardzo popisowym charakterze. Concerto grosso to typ koncertu barokowego przeznaczonego na grupę instrumentów solowych (zwaną concertino lub principale) i orkiestrę (zwaną tutti, concerto, concerto grosso). Kantata to wieloczęściowy , niesceniczny utwór wokalny, złożony z: arii, recytatywów, duetów, ansambli, chórów, ritornelów instrumentalnych. Teksty kantat mogły być liryczne, epickie, dramatyczne, mitologiczne, religijne. Od opery i oratorium różniło się mniejszymi rozmiarami. J. S. Bach rozwinął kantatę wykorzystując bogaty zasób środków wyrazu: fugowane i homofoniczne chóry, recytatywy, ariosa, arie – często z instrumentami koncertującymi, szeroko rozbudowane formy wariacyjne, różne rodzaje chorału. Fuga ( łac. – ucieczka ) to forma polifoniczna, imitacyjna, oparta na ewolucyjnej zasadzie kształtowania. Temat, czyli zasadnicza melodia, przechodzi z jednego do drugiego głosu (w utworze muszą być co najmniej dwa głosy). Fugę można podzielić na przeprowadzenia. Głosy towarzyszące pokazom tematu nazywamy kontrapunktem. Sonata to instrumentalna forma muzyczna składająca się z kilku części. W baroku tworzono kilka rodzajów sonat: da chiesa ( kościelna ) i da camera ( komnatowa ) oraz sonata solową,triową i quatro. Sonaty nie miały ustalonej budowy, liczba i następstwo części były zmienne. W twórczości klasyków wiedeńskich dominował schemat 3-częściowy cyklu sonatowego: I allegro - forma sonatowa, II adagio - forma ABA, wariacji lub ronda, III allegro - najczęściej forma ronda. Suita barokowa składała się z kilku tańców utrzymanych w tej samej tonacji. Typowa suita składała się z allemande ( taniec niemiecki, metrum parzyste, tempo umiarkowane; jako pierwsza część cyklu pełni niekiedy rolę preludium, stając się utworem figuracyjnym i tracąc charakter taneczny ), courante ( taniec francuski, metrum trójdzielne, tempo szybkie ), sarabandy ( taniec hiszpański, metrum trójdzielne, tempo wolne ) i gigue ( taniec angielski, tempo szybkie ). W razie pytań, prosze o kontakt. Pozdrawiam.
