Literatura dwudziestolecia międzywojennego. Wobec tego co w epoce nowe. Skomentuj na podstawie poezji i prozy.

Okres XX-lecia międzywojennego to czas szczególny także jeśli chodzi o literaturę.
Polacy po przeszło 120 latach zaborów odzyskali wreszcie upragnioną wolność. Radośc przebijająca z serc Polaków znalazła także wyraz w poezji i prozie tej epoki.
Już sam fakt zmiany sytuacji politycznej Polski sprawia, że literatura tego okresu musi się różnic w sposób znaczący od tej która powstawała we wcześniejszych epokach.
Szczególnymi różnicami jakimi odznacza się ten okres są fascynacja, technika czy forma.
Kontrast XX-lecia jest tym bardziej zauważalnym, że poprzedzająca go epoka modernizmu koncentrowała się zdecydowanie bardziej na człowieku, jego przeżyciach i odczuciach, a w mniejszym stopniu na otaczającym go świecie.
Dominujące w tym okresie nietzscheanizm oraz schopenhaueryzm pogłębiały dodatkowo wrażenie pustki i bez sensu.
Różnorodność form utworów które powstawały była bardzo znacząca.
Niewątpliwie na powyższy fakt miała wpływ rywalizacja polskich grup artystycznych szczególnie odznaczały się:
- skafander: w którym zrzeszeni byli; Tuwim, Iwaszkiewicz, Lechoń, Słonimski,
- futuryści: dla których prekursorem był J. Jankowski, a znaleźli się także; S. Młodożeniec, Stern czy Jasiński, trzecią grupą była awangarda krakowska której głównym przedstawicielem był Przyboś.
Te dwie ostatnie grupy podążają za prądami zachodnimi miały największy wpływ na zmianę trendów w polskiej literaturze.
Jeśli chodzi o awangardę krakowską największe znaczenie miało u nich hasło: 3xM, czyli:
Miasto, masa, maszyna.
U Przybosia awangardowy jego bohater twórczości związany był z oryginalnym typem konstrukcji poetyckiej, opartej na kondensacji, metaforyzacji i dynamizacji obrazu poetyckiego połączone z wyrazistym porządkiem składniowo-intonacyjnym np: ? W głąb Las? na szczególną uwagę zasługuje także jego nowatorskie podejście do wątków swoich wierszy jednym z nich jest charakter urbanistyczno-techniczny zawarty w tomiku ?Śruby?.
Kolejną grupą którą chciałbym się zająć są futuryści.
Przeciwstawiali się oni zasadą porozumienia językowego
Ich koncepcja związana była z odrzuceniem poznania rozumowego jak np.: miała to miejsce w pozytywizmie na rzecz intuicjonizm zakładali rezygnację z zasad logicznego myślenia, składni, interpunkcji i ortografii.
Dążyli do zatarcia granicy między sztuką a życiem.
W wyniku tego dążenia powstał nowy typ obrazowania mający wyrazić ruch, wieloplanowość i jednoczesność współczesnych przemian, wprowadzili motywy urbanistyczne, sportowe i techniczne np.: motywem stawała się maszyna, lokomotywa czy samolot.
Działalności futurystów w Polsce towarzyszyła atmosfera skandali i sensacji, a skierowana była przede wszystkim przeciw konwentom romantycznym i młodopolskim.
Do nowości wprowadzanych przez futurystów należą próby wykorzystania artystycznych wartości folkloru w poezji, połączenie nowej poetyki z tematyką społeczno-rewolucyjną.
Jednym z najważniejszych przedstawicieli futuryzmu był Bruno Jasiński, którego najbardziej znane prace to powieść ?Palę Paryż?, ?Słowo o Jakubie Szeli? czy ?Nogi Izabeli Morgan?.
Chciałbym zwrócić uwagę na twórczość nie których przedstawicieli grupy skamandrytów.
Szczególnie chciałbym przywołać postać Tuwima, który jest przeciwieństwem odcięcia się od tradycji przez wspomniane dwie grupy literackie.
Otóż poecie towarzyszy powrót do tradycji klasycznej i romantycznej.
Tematyka społeczno-polityczna poruszana przez Tuwima, ujmowana w duchu humanitaryzmu i pacyfizmu nabierała politycznej wyrazistości.
Mamy tego wyraz chociażby w poemacie satyrycznym ?Bal w operze?.
Pozostał on jednak w zdecydowanej opozycji do konwencji młodo polskiej.
Gustował w liryce życia powszechnego, która łączyła ekspresjonistyczny biologizm z motywami urbanistycznymi i językiem potocznym, który jednak nie był pozbawiony zmian sentymentalnej nastrojowości.
Również Lechoń, przedstawiciel skafandra wyraził sprzeciw wobec obezwładniającego obciążenia poezji tradycją narodową.
Nie fascynowały go także wielkie wzory przeszłości wchodzące w skład romantycznego dziedzictwa.
W jego poezji pojawia się pesymistyczna refleksja wokół problemów samotności, tragizmu życia i śmierci.
Obraz tego mamy w zbiorze ?Srebrne i czarne? wydany w 1924 roku.
Pesymizm przelewający się na kartach jego twórczości dał o sobie znać także w prywatnym życiu skamandryty. Zmarł śmiercią samobójczą.
Kolejnym przedstawicielem skamandrytów jest Antoni Słonimski.
Był on gorliwym przeciwnikiem awangardowej tendencji w poezji XXw.
Dążył do tego by poetycka wypowiedz była komunikatywna i emocjonalna, nie pomijał jednak formalnej precyzji.
Poruszał głównie treści moralistyczne i obywatelskie. Mistrzowsko posługiwał się także humorem i parodią.
Do jego największych dzieł należą ?Sonety?, czy utrzymany w konwencji ekspresjonistycznej zbiór ?Czarna wiosna?.
Nowatorskie podejście znajdujemy w także w przypadającej na okres XX-lecia drugiej części twórczości Żeromskiego.
Poraz pierwszy odważył się on na krytykę pierwszych lat niepodległości w najlepszym, jak mówią znawcy, w swoim dziele zatytułowanym :Przedwiośnie?.
Losy Cezarego Baryki są gorzkim porównaniem do ówczesnej sytuacji gospodarczej kraju. Wizja szklanych domów rozpada się w marzeniach Cezarego podobnie jak nadzieja Polaków na szybkie zbudowanie państwa potrafiącego rozwiązać chociażby podstawowe problemy w kraju.
Żeromski odważył się więc zerwać z zasadą idealizowania wszelkich poczynań wszelkich władz, a zawarł gorzką ale prawdziwą ocenę sytuacji społeczno-gospodarczej.
Z przedstawionej przemianie krótkiej charakteryzacji twórczości między wojennej wynika wyraźnie że autorzy postanowili dojść znacząco od romantycznych, pozytywistycznych czy modernistycznych idei.
Odejście od tradycji, kierowanie się ku postępowi technologicznemu czy nowe formy literackiego wyrazu sprawiają, że okres XX-lecia międzywojennego trzeba uznac za całkowicie różny od poprzedzającego.