Święta Natalia z Nikomedii, męczennica, jest jedną z trzech świętych o tym imieniu. jej wspomnienie przypada 1 grudnia. Żyła w Nikomedii, dziś Izmid w Turcji, na przełomie II/III wieku. Wedle przekazów miała ponieść śmierć męczeńską w czasach panowania cesarza Maksyminusa ( zm. 238 ) Z wszystkich przekazów najbardziej wiarygodne są zapisy kalendarzowe, między innymi przekaz MARTYROLOGIUM HIERONIMA z połowy 5 wieku. Jest ono opracowane na podstawie wcześniejszych kalendarzy. Według tego przekazu Natalia miała być żoną męczennika Hadriana. Pozostając na wolności, miała pocieszać i wspomagać uwięzionych. Ofiarnie, z całym oddaniem troszczyła się szczególnie o swojego męża, aby się nie zachwiał w wierze. Wiadomości o świętej Natalii są zatem bardzo szczupłe. Jednak te wyliczone szczegóły charakteryzują jej postać dość wyraźnie. Stawiają nam przed oczyma osobę o mocnej i żywej wierze, która z całym oddaniem zatroskana jest o wszystkich potrzebujących pomocy i pociechy, zwłaszcza o skazanych na śmierć współwyznawców. Dają nam obraz kobiety prawdziwie chrześcijańskiej, kierującej się miłością Boga i bliźniego. Sama stała się ofiarą tej największej cnoty chrześcijańskiej. Zbyt zwięzłe wydawały się późniejszym chrześcijanom te proste informacje kalendarzowe o męczeńskiej śmierci Natalii i jej małżonka. Serce i wyobraźnia ludu poczęły pracować tak, że ich wielkość stała się jeszcze większa, zanikła jakakolwiek luka w ich życiorysie. Luki wypełniono prawdopodobnymi szczegółami, a każde nasuwające się pytanie znajdowało swą odpowiedź. W swoim czasie odezwał się autorytatywny głos Kościoła, by odgraniczyć złotą legendę od samego złota, to jest heroicznej miłości świętej Natalii, większej niż życie. Tak powstało tak zwane Passio czyli długi opis udręk zadawanych męczennikom podczas procesu sądowego, w celu zmuszenia ich do odstąpienia od Chrystusa. Opis, obok wiadomości prawdopodobnych, zawiera też nieścisłość, a nawet nieprawdopodobieństwa. Legendą jest na przykład dręczenie licznej grupy chrześcijan w Nikomedii na oczach cesarza. Święta Natalia i jej małżonek, męczennik, cieszyli się kultem od początku. Już w 7 wieku w Rzymie wzniesiono kościół pod wezwaniem świętego Hadriana dla jego relikwii. Z Konstantynopola do Rzymu przeniesiono później także relikwie świętej Natalii, aby święci małżonkowie mogli razem spoczywać i odbierać kult od wiernych czcicieli. W 1110 roku relikwie Natalii i Hadriana przeniesiono do flamandzkiego klasztoru w Gheraerdsberghe. Martyrologium Hieronymianum wspomina Natalię pod datą 26 sierpnia, jako dzień jej narodzin dla nieba. Obecnie jej wspomnienie przeniesione jest na dzień 1 grudnia. Od czasu translacji jej relikwie do Rzymu obchodzono również i wspomnienie przeniesienia jej relikwii pod datą 8 września. Ikonografia przedstawia ją zwykle z mężem Hadrianem, który ginie męczeńską śmiercią.
Św. Natalia pochodziła z Nikodemii (starożytne miasto nad Morzem Marmara, stolica Bitynii). Według niezbyt pewnej legendy, została ona stracona za wiarę po strasznych mękach, za cesarza Maksymiana (235-238 r.) lub Dioklecjana (284-305 r.). Inna wersja podaje, że była żoną św. Hadriana, byłego wodza rzymskiego, zamęczonego wraz z innymi chrześcijanami w okresie wyżej wspomnianych prześladowań. Przebywając na wolności opiekowała się nimi, zanim zginęli. Do końca życia pozostała wdową i po latach spędzonych świątobliwie na pomaganiu ubogim i chorym, zmarła śmiercią naturalną w Konstantynopolu. ntoni Wielki (Opat), Święty Antoni, opat (250 lub 251 w Koman, zm. 356 w Mount Colzim) – egipski pustelnik i Ojciec Pustyni; tradycyjnie uznawany za twórcę anachoretyzmu, jednej z odmian ruchu monastycznego[6]. Abba Antoni uznany został przez historyków za rewolucjonistę duchowości chrześcijańskiej[6], bowiem w czasach, kiedy stało się ono religią państwową i przestała istnieć potrzeba oddawania życia za wiarę, wypracował on nowy model męczeństwa polegający na dożywotniej kontemplacji na pustyni w całkowitym wyrzeczeniu się siebie i surowej ascezie. Uznany za świętego przez Kościół katolicki, Kościół anglikański, Cerkiew prawosławną i Koptyjski Kościół Ortodoksyjny. Niektóre kościoły protestanckie uważają go za bohatera wiary. Kościół luterański zalicza go do odnowicieli Kościoła
