1. wojny Polski z Turcją a) przebieg - 1620 - bitwa pod Cecorą zakończona klęską wojsk polskich po wodzą hetmana Stanisława Żółkiewskiego i smiercią samego hetmana - 1621 - obrona twierdzy Chocim i smierć hetmana Jana Karola Chodkiewicza w oblężonej twierdzy (Polacy odparli oblężenie) - 1672 - zdobycie przez Turków Kamieńca Podolskiego i podpisanie przez Polskę upokarzającego rozejmu z buczaczu, przez który Polska stawała się faktycznie lennikiem Turcji (Polska musiała płacić Turcji haracz) - 1673 - zwycięstwo wojsk polskich pod Chocimiem (dowódcą Jan Sobieski - późniejszy król) - 1683 - odsiecz wiedeńska i rozgromienie wojsk tureckich przez połączone wojska polsko austriackie pod wodzą króla Jana III Sobieskiego - 1699 - pokój w Karłowicach, który raz na zawsze zakończył wojny Polski z Turcją b) przyczyny - napady Kozaków (poddanych króla polskiego) na Turcję - napady Tatarów (poddanych sułtana tureckiego) na Polskę - próba rozszerzenia przez Polske swoich wpływów na Mołdawię i Wołoszczyznę, ktore były lennami Turcji - bliskie stosunki Polski z Austrią co godziło w interesy Turcji c) skutki - zaprzestanie z przez Kozaków i Tatarów ataków na Polske i Turcję - odzyskanie przez Polskę prawobrzeznej Ukrainy i Podola zagarniętych przez Turcję na mocy rozejmu w Buczaczu z 1672 2. wojny Polski ze Szwecją a) przebieg - 1655 - wkroczenie wojsk szwedzkich do Polski, poddanie sie bez oporu wojsk polskich pod Ujściem - 1655 - zawarcie w Kiejdanach przez Janusza Radziwiłła układu o przyłączeniu Litwy do Szwecji - 1656 - zerwanie przez elektora brandenburskiego Fryderyka Wilhelma związku lennego z Polską - 1657 - podpisanie traktatów welawsk-bydgoskich, w których król Jan Kazimierz w zamian za odstapienie Fryderyka Wilhelma od Szwedów uwolnił Prusy Książęce od związku lennego z Polską - 1660 - pokój w Oliwie, który zakoczył trwającą 5 lat wjnę Polski z szwecją b) przyczyny - roszczenia polskich Wazów do tronu szwedzkiego - chęc panowania nad Morzem Bałtyckim c) skutki - ugruntowanie pozycji Szwecji jako regionalnego mocarstwa w rejonie Morza Bałtyckiego - zniszczenie terenów Polski po Potopie - utrata przez Polskę pozycji mocarstwa w Europie Środkowo-Wschodniej
