Jak należy się uczyć, żeby zdać maturę pisemną z języka niemieckiego?

Najczęściej popełniane przez uczniów błędy.

W roku 2001 egzamin maturalny z języka obcego, a więc i z języka niemieckiego, nie będzie się różnił od egzaminu tegorocznego. Nie będziesz więc zaskoczony. Wielu informacji dostarczą ci uczniowie, którzy ten egzamin mają już za sobą, informatory maturalne, ale przede wszystkim nauczyciel przygotowujący cię do tego egzaminu.
Inaczej będziesz się przygotowywać do egzaminu pisemnego i ustnego. Żeby móc przystąpić do egzaminu ustnego sprawdzającego umiejętność mówienia i trwającego 30 minut, musisz zdać egzamin pisemny sprawdzający umiejętność rozumienia ze słuchu, rozumienia tekstu czytanego oraz umiejętność napisania dłuższej wypowiedzi na zadany temat. Trwa on zdecydowanie dłużej, bo 5 godzin, i wymaga od ciebie wiadomości zgodnych z rozszerzonym programem nauczania języka niemieckiego. Jeśli więc masz w programie szkolnym 3 godz. języka niemieckiego lub mniej, będzie się to dla ciebie wiązało z dodatkową intensywną pracą.
Rada pierwsza: czytaj wszystko w języku obcym, co ci wpadnie w ręce, rozwiązuj wszystkie możliwe testy. Im więcej testów zrobisz, tym większej wprawy nabierzesz w ich wykonywaniu.
Rada druga: decyzję o wyborze języka niemieckiego jako przedmiotu maturalnego, po dokładnym przeanalizowaniu, podejmij możliwie jak najwcześniej. Najpóźniej w klasie trzeciej. Pamiętaj, że języka nie można nauczyć się, a co za tym idzie zdać dobrze, jeśli nie będziesz się intensywnie i systematycznie uczył.
Rada trzecia: bardzo istotną dla ciebie będzie pierwsza przymiarka do egzaminu dojrzałości, jaką jest próbna matura. 5-godzinna klasówka pozwoli ci zorientować się, jak egzamin będzie wyglądał naprawdę, jak prawidłowo zaplanować czas. Jeśli nauczyciel jej nie przewiduje, zwróć się do niego z taką prośbą. Ideałem byłaby próbna matura przeprowadzona już w klasie trzeciej. Wtedy mógłbyś lepiej ocenić swoje możliwości i podjąć słuszną decyzję.
Rada czwarta: licz tylko na siebie. Nie licz na innych. Ileż razy w ciągu długoletniej praktyki miałam do czynienia z uczniami dobrymi, którzy prawidłowo wykonane zadanie psuli na skutek złej podpowiedzi.
Rada piąta: staraj się pisać wyraźnie. Musisz wiedzieć, że nauczyciel ma prawo nie sprawdzać pracy nieczytelnej lub napisanej ołówkiem. Nie używaj również korektora. Jeśli chcesz coś poprawić, przekreśl wyraz i nad nim napisz prawidłową formę.
Rada szósta: wykorzystaj maksymalnie cały czas przeznaczony na egzamin. Nie wychodź wcześniej. Zawsze jeszcze możesz coś sprawdzić. Jeśli masz kłopoty z jakimś konkretnym zadaniem, nie trać czasu na bezmyślne siedzenie. Przejdź do następnego zadania. Jeśli ci starczy czasu wrócisz do niego ponownie. Często przysłowiowa "pustka w głowie" jest spowodowana stresem. Postaraj się opanować, zrób kilka głębokich wdechów, a stres minie i luka w pamięci się wypełni. Być może teraz coś ci się przypomni.
Nigdy nie zostawiaj pustego miejsca. Zwłaszcza, jeśli jest to zadanie typu: prawda / fałsz. Zakreśl to, co może być według ciebie najbardziej prawdopodobne. Za złą odpowiedź nie ma punktów ujemnych, więc nic nie stracisz, a możesz zyskać.
Po tych radach dotyczących głównie strony technicznej, kilka uwag odnoszących się do konkretnych części egzaminu pisemnego. Będzie się on składał z:
I. Rozumienia ze słuchu,
II. Rozumienia tekstu czytanego,
III. Testu leksykalno-gramatycznego,
IV. Wypowiedzi pisemnej.
Rozumienie ze słuchu wymagać będzie od ciebie dużej koncentracji, przygotowania się na wysłuchanie tekstu odczytanego również przez nauczyciela uczącego w innej klasie (jeśli maturę piszą uczniowie kilku klas). Bardzo uważnie przeczytaj polecenie i zadania do wykonania. Podczas pierwszego czytania nie rób notatek, skoncentruj się i staraj się zrozumieć główny sens wypowiedzi oraz zapamiętać jak najwięcej szczegółów. Jeśli teraz będziesz notował, na pewno nie usłyszysz wszystkiego. Notuj podczas drugiego słuchania. Nie notuj całych zdań lecz hasła lub konkretne szczegóły, o które pytano w zadaniach. Pamiętaj, żeby pomiędzy pierwszym i drugim czytaniem jeszcze raz uważnie przeczytać polecenie i zadania. Jeśli będziesz miał do czynienia z zadaniami otwartymi, np.: z odpowiedziami na pytania lub uzupełnianiem zdań, wiedz, że nie jest istotna wtedy ortografia, interpunkcja, czy nawet poprawność językowa. Masz wykazać się zrozumieniem tekstu. Rozumienie ze słuchu możesz ćwiczyć przed maturą wykorzystując nagrania kasetowe lub prosząc o pomoc kolegę. Jeśli interesujący cię tekst przeczytasz sam, będzie to już inna umiejętność, a mianowicie rozumienie tekstu czytanego.
W drugiej części egzaminu masz tekst (lub teksty) cały czas przed oczyma, ale jest on nieco dłuższy i trudniejszy. Często stosowaną techniką jest test wyboru. Choć masz wrażenie, że dwa lub trzy stwierdzenia są zgodne z tekstem, uważaj! Tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa. Zwróć uwagę na liczebniki, daty lub takie wyrazy jak: zawsze, często, zazwyczaj, które mogą nieznacznie zmienić sens wypowiedzi.
W teście leksykalno-gramatycznym będziesz musiał wykonać wiele zadań, ponieważ w tej części egzaminu stosuje się punktację połówkową, np.: za uzupełnienie luki czasownikiem w odpowiedniej formie możesz otrzymać 0.5 punktu. Najwyżej punktowane są transformacje (1 pkt. ) i one też najczęściej występują w testach maturalnych. Musisz wykazać się umiejętnością przekształcenia zdania pojedynczego w zdanie złożone, najczęściej podrzędne.
Wszystko tutaj jest istotne. Zrozumienie zdania, umiejętne przekształcenie oraz absolutna poprawność gramatyczna. W tych ćwiczeniach uczniowie popełniają najwięcej błędów.
Szukaj tego typu ćwiczeń w informatorach maturalnych. Ułatwieniem jest z reguły zamieszczany klucz odpowiedzi. Bardzo szybko zauważysz, że im więcej ćwiczeń wykonasz, tym będą one dla ciebie łatwiejsze.
Ostatnia część egzaminu to wypowiedź pisemna na jeden z trzech tematów do wyboru. Ta część egzaminu sprawia uczniom z reguły najwięcej kłopotów. Bardzo często zdarza się, że nauczyciele nie ćwiczą z uczniami pisania na określony temat, w określonej formie przy określonym limicie słów. Bardzo rzadko sprawdzają również zadania domowe w formie wypracowania. Tę umiejętność możesz jednak ćwiczyć sam. Zacznij od krótkich wypowiedzi na ok. 100 słów ( licz każde słowo, również rodzajniki). Z czasem bez problemu napiszesz wypracowanie dużo dłuższe. Próbuj sprawdzać innym ich zadania domowe. Na początku z trudnością będziesz zauważał błędy, wprawy nabiera się z czasem.
Podczas egzaminu maturalnego pamiętaj, że napisanie dobrego wypracowania wymaga odpowiedniej ilości czasu. Zaplanuj na tę część egzaminu ok. 1.5 - 2 godz. Dobrze zastanów się nad tematem - praca nie na temat nie jest oceniana. Potem spróbuj zastanowić się nad formą wypracowania. Jeśli korespondujesz w języku niemieckim, łatwo przyjdzie ci napisanie listu, jeśli na lekcjach chętnie układasz dialogi, wymyślenie wywiadu nie sprawi ci trudności. Jeśli zdecydujesz się na rozprawkę, to powinieneś w niej przekonać, że coś stanowi prawdę, jest słuszne lub niesłuszne, odpowiedzieć na postawione w temacie pytanie albo wyjaśnić jakąś wątpliwość. W zakończeniu powinno wyraźnie wystąpić podsumowanie postawionej tezy. Każdy rodzaj wypracowania powinien mieć trójdzielną kompozycję: wstęp, rozwinięcie i zakończenie ( o tym uczniowie najczęściej zapominają). Licz dokładnie wyrazy, ponieważ za zbyt krótką lub zbyt obszerną pracę stracisz punkty. Pisz od razu po niemiecku! Nie tłumacz z języka polskiego.
Po napisaniu na brudno, zastanów się, czy nie dałoby się niektórych fragmentów pracy zastąpić ciekawszymi konstrukcjami gramatycznymi, np.: stroną bierną, konstrukcjami bezokolicznikowymi, czy trybem przypuszczającym. A może przypomną ci się ciekawe wyrażenia i zwroty? Użyj tylko tych idiomów, co do których masz absolutną pewność, że pasują do danego kontekstu. Twoja praca na tym zyska, a ty otrzymasz dodatkowe punkty za bogactwo językowe. Nie zapomnij o korekcie pracy pod względem poprawności językowej. Sprawdź ( możesz przecież skorzystać ze słownika), czy zastosowałeś prawidłowy szyk, rodzajniki, czy formy gramatyczne czasowników. Wymieniłam najczęściej popełniane błędy uczniowskie.
Mam nadzieję, że zawarte tutaj informacje będą pomocne w przygotowaniu do pomyślnego zdania egzaminu. Zapewniam wszystkich przyszłych maturzystów, że choć pisemny egzamin maturalny z języka niemieckiego nie jest łatwy, zdacie go, jeśli już dziś zaczniecie "zakuwać".