co to jest kandata

Kantata – niesceniczna forma muzyczna podzielona na głosy (zwykle solowe lub chór) z towarzyszeniem instrumentów. W wielu aspektach podobna jest do oratorium, lecz zwykle bywa krótsza i wykorzystuje szerszy wachlarz tekstów. Kantata klasyczna występuje w dwóch wersjach. Kantata włoska oraz niemiecka.  

Kantata – niesceniczna forma muzyczna podzielona na głosy (zwykle solowe lub chór) z towarzyszeniem instrumentów. W wielu aspektach podobna jest do oratorium, lecz zwykle bywa krótsza i wykorzystuje szerszy wachlarz tekstów. Kantata klasyczna występuje w dwóch wersjach. Kantata włoska[edytuj] Jest to utwór kilkuczęściowy (najczęściej 3-częściowy), skomponowany zwykle na głos solowy, przeważnie sopran, z towarzyszeniem klawesynu lub basso continuo (klawesyn, wiolonczela, ew. inny instrument niskobrzmiący lub akordowy, np. lutnia, chitarrone etc.). Składa się z arii i recytatywów. Kantaty tego typu komponowali m.in. Antonio Vivaldi, Georg Friedrich Händel, Alessandro Scarlatti i Giacomo Carissimi. Tekst kantaty włoskiej zwykle był świecki. Kantata włoska rozwijała się od XVII wieku w kilku ośrodkach muzycznych we Włoszech: w Rzymie, Wenecji, Bolonii i Neapolu. Rozpowszechniła się również w innych krajach Europy, m.in. w Anglii i Austrii. Kantata typu niemieckiego[edytuj] Jest utworem bardziej rozbudowanym, skomponowanym na jeden lub kilka głosów wokalnych z towarzyszeniem większej obsady instrumentalnej. Obok tradycyjnego składu instrumentów smyczkowych występują również instrumenty dęte i perkusyjne oraz rozbudowane basso continuo. W kantatach niemieckich często występował chór – typu oratoryjnego lub w formie pojedynczych chorałów, zwykle wieńczących kantaty, symbolizujących śpiew ludu parafialnego. W chorałach wykorzystywano tradycyjne dla Niemiec pieśni kościelne w układzie czterogłosowym (chorał luterański popularnie nazywany chorałem protestanckim). W kantatach typu niemieckiego oprócz arii, recytatywów i chórów często spotykane są rozbudowane formy instrumentalne, zwykle rozpoczynające kantatę, np. sinfonie. Tekst kantaty niemieckiej, o często poetyckim charakterze, zwykle opierał się na Piśmie Świętym i stanowił parafrazę jego fragmentów. Komponowano kantaty na rok liturgiczny – Jan Sebastian Bach stworzył trzy pełne cykle takich utworów, wykonywanych w niedziele i w święta (zachowała się tylko część). W muzyce niemieckiej istnieją również kantaty świeckie. Powstawały z okazji doniosłych uroczystości miejskich, urodzin władców, wesel, powitań słynnych osobistości itp. Bach pozostawił po sobie kilkanaście kantat świeckich. Charakter pracy, zakres obowiązków, ale także pobożność i surowe protestanckie zasady jakimi się kierował, skłaniały lipskiego kantora do tworzenia głównie dzieł religijnych. Nie zmienia to jednak faktu, że kantaty świeckie i religijne Bacha muzycznie często bliskie są ówczesnej operze. Bach skomponował wiele kantat dla domu książęcego w związku ze staraniami o tytuł Nadwornego kompozytora Króla Polski, który otrzymał w roku 1736. Wśród nielicznych kantat świeckich w większości odwołujących się do mitologii, co w owych czasach było powszechną praktyką, jako przykłady można wskazać następujące: "O kawie" (Schweigt stille, plaudert nicht – Hej spokój ciszcie się, BWV 211), Myśliwska (Was mir behagt, ist nur die muntre Jagd – Lubuję się ja w łowach jeno wżdyć, BWV 208), Chłopska (Mer hahn en neue Oberkeet – Już tu nad nama nowy pan, BWV 212), "Pojedynek Febusa z Panem" (Geschwinde, ihr wirbelnden Winde, czyli dramma per musica Der Streit zwischen Phoebus und Pan, BWV 201), "Herkules na rozdrożu"(Laßt uns sorgen, lasst uns wachen – Pieczę miejmy a czuwajmy), BWV 213. Polskie tłumaczenia są tłumaczone na polszczyznę I połowy XVIII tj. czasów Bacha Oprócz Bacha niemiecki typ kantat tworzyli również Georg Philipp Telemann, Dietrich Buxtehude, Johann Gottlieb Graun i inni kompozytorzy. W późniejszym okresie kantata jako gatunek muzyczny ulegała stopniowej transformacji, zacierającej różnice między odmianami włoską i niemiecką. Kantaty nowszego typu komponowali m.in. Giovanni Battista Sammartini, Jiří Antonín Benda, Wolfgang Amadeusz Mozart, Joseph Haydn, Ludwig van Beethoven, Stanisław Moniuszko, Arnold Schönberg, Anton Webern, Carl Orff i inni.