Węgielnice to przyrządy do wyznaczania kierunków prostopadłych do danej prostej lub wtyczania się na prostą, tzn. odnajdowania punktu na prostej. Węgielnice optyczne mogą być: − zwierciadlane, których obecnie prawie się już nie stosuje – zbudowane z dwóch lusterek nachylonych do siebie pod kątem 450, umieszczonych w trójkątnej oprawce z otworami, − pryzmatyczne. Spośród węgielnic pryzmatycznych najbardziej rozpowszechniona jest węgielnica pentagonalna podwójna, zwana krzyżem pentagonalnym. Jest ona zbudowana z dwóch nałożonych na siebie szklanych pryzmatów pięciobocznych, obróconych pod kątem 900. W każdym z nich jeden z kątów podstawy jest prosty, a pozostałe mają po 112030’. Trzy ścianki są zabudowane i odbijają promienie słoneczne. Oba pryzmaty są umieszczone w oprawie z trzema okienkami i zaczepem, na którym zawiesza się pion, ułatwiający ustawienie węgielnicy dokładnie nad danym punktem.
