kultura i nauka wieków średnich treśc

Między żyjącymi w średniowiecznej Europie ludami romańskimi , germańskimi i słowiańskimi nie istniała jedność polityczna ani narodowa. Władcy poszczególnych państw prowadzili ze sobą wojny , starając się powiększyć posiadane terytoria. Tylko niektórzy monarchowie , tacy jak Karol Wielki czy Otton III , próbowali zjednoczyć Europę .Dążenia te nie przyniosły jednak trwałych efektów .Mimo że prawie wszyscy książęta oficjalnie władzę cesarza oraz papieża , to w rzeczywistości sprawowali samodzielnie rządy.            Większa część ówczesnej Europy była natomiast jednolita pod względem kulturowym. Na całym kontynencie panowało chrześcijaństwo , mimo że coraz bardziej pogłębiały się różnice między jego dwoma odłamami - wschodnim i zachodnim  . Tradycja chrześcijańska oraz starożytna stanowiły dla ówczesnych Europejczyków dwa najważniejsze źródła kultury .Wzbogacały je wpływy arabskie i bizantyjskie .      W średniowieczu ludzie wykształceni , pochodzący z różnych krajów , porozumiewali się za pomocą łaciny. Stosowano ją do zapisywania listów , traktatów religijnych i politycznych , a także dzieł naukowych .Języka tego uczono wszędzie według określonych wzorców .W tym celu korzystano przede wszystkim z łacińskich przekładów Biblii.                 Ponadto w niemal całej Europie dominowały takie same style architektoniczne , dlatego podobne budowle wznoszono na terenie Niemiec , Francji , Czech i Polski .Wszystkie  te czynniki wpłynęły na powstanie uniwersalnej kultury średniowiecza . Oznacza to , że miała ona charakter ponadnarodowy i była wspólna dla całego kontynentu.                   Do najważniejszych wzorców osobowych w średniowieczu należał asceta . Człowiek praktykujący ascezę dążył do osiągnięcia doskonałości duchowej poprzez całe życie w ubóstwie , przestrzeganie długotrwałych postów , a niekiedy biczowanie się na znak pokuty.                       Na dworach książęcych ideałem godnym naśladowania stał się z kolei rycerz - posłuszny swojemu władcy , waleczny obrońca wiary i ojczyzny. Wśród najsłynniejszych rycerzy znaleźli się Roland  , będący wasalem Karola Wielkiego , Cyd - walczący z muzułmanami , a w Polsce - Zawisza Czarny. Uważano również , że wzorem cnót jest dobry władca , odznacz odznaczający się odwagą , umiejętnie rządzący państwem i troszczący się o poddanych . W wielu ówczesnych utworach literackich przedstawiano także bohaterskie czyny królów i książąt , a na obrazkach i rzeźbach uwieczniano ich wizerunki . Dzieła , które przetrwały do dziś , opisują czyny : legendarnego króla Artura , Karola Wielkiego i angielskiego monarchy Ryszarda Lwie Serce . Nauka w epoce średniowiecza była podporządkowana religii . Do grona wykształconych początkowo należeli głównie duchowni znający język łaciński oraz posiadający umiejętność pisania. To oni tworzyli roczniki , kroniki historyczne i dzieła teologiczne . Z czasem wykształcenie zdobywało także coraz więcej osób średnich.        Średniowieczni uczeni uważali , że każde twierdzenie trzeba udowodnić za pomocą wiedzy zaczerpanej z Biblii ,  traktatów religijnych czy dzieł antycznych myślicieli Platona bądź Arystotelesa . Pogląd ten stanowił podstawę scholastyki , nazywanej też filozofią szkolną  . Jej najwybitniejszym przedstawicielem był żyjący w XIII w dominikanin , św. Tomasz z Akwinu .     Podstawowe wykształcenie , a więc umiejętność czytania i pisania oraz śpiewu , kandydaci do stanu duchownego zdobywali w szkołach przykatedralnych lub przyklasztornych . Naukę kontynuowali na uniwersytetach , które w XI i XII w powstawały we Francji i we Włoszech . Wzorem najstarszych uczelni m działających w Paryżu i Bolonii , akademie zakładano także w innych krajach.