W jaki sposob chce opodatkowywać przedsiębiorstwo: Na sposób opodatkowania właściciela (lub właścicieli) firmy duży wpływ ma forma organizacyjno-prawna prowadzonej działalności . W zależności od tego, czy jest to działalność indywidualna (prowadzona samodzielnie), czy też w spółce (cywilnej, osobowej spółce handlowej lub w spółce kapitałowej) można skorzystać z pewnych rozwiązań lub nie. Działalność indywidualna Przedsiębiorca indywidualny rozlicza się z podatku samodzielnie. Może wybrać jedną z trzech form jego zapłaty: kartę podatkową, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, zasady ogólne. 1. Karta podatkowa Pierwsza z tych form rozliczenia jest najmniej skomplikowana. Płacąc podatek wg karty podatkowej, nie trzeba bowiem samodzielnie go obliczać, a w związku z tym odpadają uciążliwe obowiązki, jak prowadzenie ksiąg, wypełnianie i składanie deklaracji. Wysokość podatku nie zależy od wielkości uzyskanych dochodów z działalności, lecz od: jej rodzaju, liczby mieszkańców gminy, na terenie której jest ona prowadzona, liczby zatrudnionych pracowników. Raz w roku ustala ją urząd skarbowy w formie decyzji. Przedsiębiorca musi tylko co miesiąc wpłacać ustaloną kwotę. Jednak nie wszyscy mogą być opodatkowani w ten sposób, a tylko ci, którzy prowadzą drobną działalność handlową, usługową, gastronomiczną. Aby móc rozliczać się kartą podatkową, trzeba przed rozpoczęciem działalności złożyć w urzędzie skarbowym wniosek o opodatkowanie w tej formie (służy do tego specjalny druk PIT-16). Urząd po jego rozpatrzeniu wydaje decyzję ustalającą wysokość karty na dany rok. 2. Ryczałt ewidencjonowany Uproszczoną formą rozliczenia z fiskusem jest również ryczałt ewidencjonowany. Podatek ten (w wysokości 20 proc., 17 proc., 8,5 proc., 5,5 proc. lub 3 proc. - w zależności od rodzaju prowadzonej działalności) płaci się od przychodów (wpływów ze sprzedaży towarów i usług), których nie można pomniejszyć o żadne koszty. Ryczałtowiec musi prowadzić uproszczoną księgowość w postaci ewidencji przychodów i wykazywać w niej wszystkie wpływy (należności) z prowadzonej działalności, nie musi natomiast księgować swoich wydatków. Ryczałt oblicza samodzielnie i wpłaca co miesiąc do urzędu skarbowego (w trakcie roku nie wypełnia żadnych deklaracji). Po zakończeniu roku składa zeznanie o wysokości uzyskanego przychodu i należnego ryczałtu. Chcąc rozliczać się ryczałtem, trzeba przed rozpoczęciem działalności złożyć w urzędzie skarbowym pisemne oświadczenie o wyborze opodatkowania w tej formie. Nie każdy jednak ma do tego prawo. Ryczałtowcami nie mogą zostać m.in. przedsiębiorcy prowadzący apteki, lombardy, kantory, wykonujący niektóre wolne zawody. Ryczałtu nie może również płacić osoba, która była zatrudniona na umowę o pracę, a chce założyć własną firmę i wykonywać na rzecz byłego pracodawcy takie same czynności, jakie w ostatnim czasie wykonywała pracując u niego. 3. Zasady ogólne Jest to podstawowa i jednocześnie najbardziej skomplikowana forma opodatkowania. Ten, kto przed rozpoczęciem działalności nie złoży wniosku o opodatkowanie kartą podatkową bądź oświadczenia o wyborze ryczałtu, musi rozliczać się właśnie w ten sposób. Podatek płaci się w tym przypadku od faktycznie uzyskanego dochodu . Aby ustalić dochód, trzeba od przychodów z działalności odjąć koszty jej prowadzenia (wydatki z nią związane). Dlatego wszystkie przychody i koszty należy wykazywać w specjalnej ewidencji, zwanej podatkową księgą przychodów i rozchodów (przy działalności o większych rozmiarach - jeśli przychody osiągną co najmniej równowartość 800 tys. euro - konieczne jest prowadzenie ksiąg rachunkowych). W zależności od wielkości osiągniętego dochodu stawka podatku wynosi 19 proc., 30 proc. lub 40 proc. Rozliczający się na zasadach ogólnych musi samodzielnie obliczać miesięczną zaliczkę na podatek i wpłacać ją do urzędu skarbowego. Musi też składać deklarację na zaliczkę miesięczną na formularzu PIT-5 (chyba że wybrał uproszczony tryb wpłacania zaliczki, ale nie jest to możliwe w przypadku osób rozpoczynających działalność). Obowiązek wpłacania zaliczki powstaje jednak dopiero od miesiąca, w którym dochód z działalności, pomniejszony o niektóre odliczenia (m. in. składki ZUS, darowizny), przekroczył kwotę powodującą obowiązek zapłacenia podatku (w 2005 r. jest to 2790 zł). Dopóki podstawa opodatkowania jest niższa niż 2790 zł, nie składa się też deklaracji PIT-5. Po zakończeniu roku, w terminie do 30 kwietnia, należy złożyć zeznanie roczne na odpowiednim formularzu. Przedsiębiorcy - w zamian za rezygnację z pewnych przywilejów - mogą też skorzystać z opodatkowania swoich dochodów - bez względu na ich wielkość - według najniższej 19 proc. stawki (czyli tzw. podatkiem liniowym). Wystarczy złożyć stosowne oświadczenie w urzędzie skarbowym. Osoba, która wybierze ten sposób opodatkowania, nie może rozliczać się wspólnie z małżonkiem, ani na zasadach przewidzianych dla osób samotnie wychowujących dzieci, korzystać z ulg innych niż odliczenie składek na ZUS i składki zdrowotnej. Płaci też zaliczki na podatek od pierwszej zarobionej złotówki (nie ma w tym przypadku kwoty wolnej od podatku) i składa miesięczne deklaracje na formularzu PIT-5L. Rozliczać się w ten sposób mogą zarówno osoby kontynuujące działalność, jak i "świeżo upieczeni" przedsiębiorcy. Rozliczenia według 19 proc. podatku nie mogą wybrać jedynie te osoby, które w ramach swej działalności gospodarczej chcą świadczyć usługi na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, jakie w ostatnim czasie (w roku podatkowym lub w roku poprzednim) wykonywały w ramach stosunku pracy. Co się najbardziej opłaca? Które z tych rozwiązań będzie najlepsze dla Ciebie, jako początkującego przedsiębiorcy? Odpowiedź na to pytanie nie jest łatwa, gdyż wszystko zależy od konkretnego przypadku. Aby dokonać odpowiedniego wyboru, musisz przeprowadzić dokładną analizę swoich zamierzeń. Decydując się na wybór formy rozliczenia, powinieneś wziąć pod uwagę: rodzaj działalności, którą zamierzasz uruchomić, jej rozmiar, wysokość spodziewanych przychodów i kosztów. Jeżeli zależy Ci na tym, aby podatek był jak najmniejszy, a jednocześnie spodziewasz się, że koszty Twojej działalności będą duże, powinieneś wybrać zasady ogólne i prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów. Dodatkowo, jeśli spodziewasz się w miarę wysokich dochodów, nie masz małżonka, z którym chciałbyś się wspólnie rozliczać, ani nie korzystasz z żadnych ulg podatkowych, najlepiej, jeśli zadeklarujesz chęć płacenia podatku nie według skali podatkowej, a podatku liniowego według stawki 19 proc. Jeśli chcesz przede wszystkim, aby Twoje rozliczenie było jak najprostsze i spodziewasz się, że koszty (wydatki) związane z działalnością będą stosunkowo niewielkie, opłaca ci się wybrać kartę podatkową lub ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Te dwie ostatnie formy opodatkowania mają jednak pewne mankamenty. Otóż ten, kto zdecyduje się na kartę podatkową, będzie musiał płacić podatek nawet wtedy, gdy z działalności nie osiągnie żadnych przychodów. Ryczałt ewidencjonowany płaci się co prawda tylko od uzyskanych przychodów, ale nawet wtedy, gdy działalność nie przynosi zysku (także gdy przynosi straty, bo koszty są większe niż przychody). Poza tym dotkliwy może być również brak prawa do wspólnego rozliczenia się z małżonkiem przy opodatkowaniu ryczałtem i kartą. Dodatkowym mankamentem karty podatkowej jest brak możliwości pomniejszania jej o jakiekolwiek ulgi podatkowe - poza składką na ubezpieczenie zdrowotne. Natomiast ryczałtowiec może pomniejszyć swój przychód lub podatek w zasadzie o wszystkie ulgi, które przysługują podatnikom rozliczającym się na zasadach ogólnych. Powinieneś dokładnie przemyśleć swój wybór, gdyż zmiana wybranej formy opodatkowania na inną będzie możliwa dopiero wraz z początkiem następnego roku. W spółce osobowej Bardziej zorganizowaną formą prowadzenia działalności jest spółka cywilna oraz osobowa spółka handlowa (jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo-akcyjna). W spółce cywilnej osobami wykonującymi działalność gospodarczą są wspólnicy spółki (to oni są przedsiębiorcami, a nie spółka) i to oni rozliczają się z podatku dochodowego od dochodu (przychodu) z działalności uzyskanego w spółce. W przypadku osobowych spółek handlowych przedsiębiorcą jest spółka, a nie jej wspólnicy, jednak i tu obowiązek zapłaty podatku dochodowego też ciąży na wspólnikach, a nie na spółce. Wspólnicy takich spółek - podobnie jak prowadzący działalność gospodarczą indywidualnie, mają do wyboru zasady ogólne lub formy zryczałtowane. Z tym że wybór ryczałtu bądź karty podatkowej nie zawsze jest możliwy, bowiem: ryczałt od przychodów ewidencjonowanych mogą opłacać tylko wspólnicy spółki cywilnej oraz jawnej, kartę podatkową mogą płacić tylko wspólnicy spółki cywilnej. Ci wspólnicy, którzy wybrali opodatkowanie według zasad ogólnych, ustalają swój dochód w specyficzny sposób. Otóż, choć to oni są podatnikami, najpierw ustają dochód spółki tak, jakby to ona płaciła podatek. Dopiero tak uzyskany dochód (lub stratę) dzielą między siebie - proporcjonalnie do ich prawa udziału w zysku spółki (np. jeśli jest dwóch wspólników, z których jeden ma 30 proc., a drugi 70 proc. udział w zysku, to proporcjonalnie 30 proc. dochodu tej spółki będzie opodatkowane u pierwszego, a 70 proc. u drugiego wspólnika). Podatkowa księga przychodów i rozchodów jest prowadzona dla spółki (a nie dla poszczególnych wspólników). Mogą ją jednak prowadzić tylko spółki cywilne, jawne i partnerskie, których przychody są niższe niż 800 tys. euro. Spółka komandytowa i komandytowo-akcyjna zawsze musi mieć pełną księgowość (księgi rachunkowe). Wspólnikiem w spółce osobowej (a nawet w spółce cywilnej) może być też osoba prawna (np. spółka z o.o. lub akcyjna). Wówczas taki wspólnik rozlicza się z podatku dochodowego od osób prawnych, a jego dochód ustala się proporcjonalnie do posiadanego udziału. Spółka musi w takiej sytuacji od początku prowadzić pełną księgowość (bez względu na wysokość osiąganych przychodów). W spółce kapitałowej Działalność gospodarcza może być też prowadzona w formie spółki kapitałowej - z ograniczoną odpowiedzialnością lub akcyjnej. Wówczas przedsiębiorcą, a zarazem podatnikiem podatku dochodowego będzie ta spółka. Od uzyskanych dochodów zapłaci ona podatek od osób prawnych, według stawki 19 proc. Tak samo są opodatkowane jednoosobowe spółki z o.o., których jedynym właścicielem firmy (udziałowcem) jest osoba fizyczna. Trzeba jednak pamiętać, że zysk spółki wypłacony wspólnikom w postaci dywidendy będzie w tym wypadku dodatkowo opodatkowany zryczałtowanym podatkiem dochodowym od osób fizycznych w wysokości 19 proc.
