Śląsk

Pisana historia mieszkańców Śląska księga dziewiątego wieku kiedy Śląsk zamieszkały był przez plemiona zachodniosłowiańskie.
Śląsk i jego mieszkańcy został w wyniku wojen polsko-czeskich zajęty przez władców polskich w 990 r , jakkolwiek odzyskał swą szeroką autonomię w 1138 r w wyniku rozbicia dzielnicowego. Trzynastowieczni Ślązacy doświadczyli pokojowej kolonizacji swego kraju przez niemieckich osadników.
W 1526 r Śląsk, wcześniej będący częścią Królestwa Czech ( od 1339 ) stał się częścią monarchii habsburskiej,
zaś po 1742 r znalazł się pod rządami pruskimi, za wyjątkiem południowych rubieży, które pozostały przy Austrii.
W wyniku kolonizacji niemieckiej, Dolny Śląsk ( zachodnia cześć regionu ) w XIX wieku stał się niemiecki wg. kryteriów narodowościowych, podczas gdy Górny Śląsk w większości pozostał słowiański.

W wyniku odrodzenia narodowego w połowie XIX wieku, obok Polaków i Czechów na Górnym Śląsku pojawiły się pierwsze ośrodki stricte Śląskie. Dopiero jednak w 1908 r, w austriackiej części Górnego Śląska powstała pierwsza silna
śląska partia - Sląska Partia Ludowa.
SPL sprzeciwiała się podziałowi austriackiego Śląska w latach 1918/1919, kiedy przeszedł on pod kontrole Czechosłowacji i Polski.
Po roku 1918 polski ruch narodowy na Górnym Śląsku domagał się włączenia pruskiej części
regionu do państwa polskiego. Wówczas, w roku 1919 powstał Związek Górnoślązaków,
domagający się dla tego regionu niepodległości. Po plebiscycie, który miał zadecydować czy
Górny Śląsk pozostanie niemiecki czy też przejdzie pod polską kontrole, region ten został
podzielony na dwie części : niemiecką i polską.
W czasach reżimu komunistycznego (1945-1989), kiedy Polska przejęła resztki dawnego niemieckiego Górnego Śląska, oraz około
95 % Dolnego Śląska, Ślązacy zostali zmuszeni bądź do opuszczenia swojej ojczyzny bądź do poddania się procesowi polonizacji. Według opracowań historycznych, więcej niż 95% Dolnoślązaków i około 50% Górnoślązaków musiało opuścić swe domy i wyjechać do Niemiec.
Odrodzenie śląskich inicjatyw kulturalnych oraz politycznych stało się możliwe dopiero po roku1989.
Ukształtowanie terenu
Śląsk to kraj o zróżnicowanej rzeźbie terenu.
Wzdłuż południowych jego granic rozciągają się góry : Sudety i Beskidy. Sudety należą do najstarszych masywów górskich Europy, zaś ich najwyższy szczyt - Śnieżką (1602 m. n.p.m. ) jest najwyższym punktem Śląska. Górny Śląsk jest regionem wyżynnym, podczas gdy Dolny Śląsk położony jest w znacznej mierze na nizinach (Nizina Śląska).
Klimat
Śląsk jest obszarem u umiarkowanym klimacie. Podczas lata średnia temperatura (lipiec ) wynosi 19 C.
Obszarem o największym zachmurzeniu sa górzyste tereny Sudetów. Slask jest obszarem działania głównie wiatrów zachodnich. Dzięki swojemu wilgotnemu charakterowi region ten może poszczycić się wieloma obszarami leśnymi.
Ludność
Ludność wynosi około 8 milionów. Obecnie Polacy, potomkowie osadników,
którzy przybyli na Dolny Śląsk po 1945 roku, tworzą ponad 95 % ludności tego regionu.
Odmienna sytuacja panuje na Górnym Śląsku, gdzie ok. 40% ludności stanowią etniczni
Ślązacy. Ludność Górnego Śląska składa się w ok. 25% z osób narodowości śląskiej
( 1 000000 osób ), 10% Niemców i ok. 65% Polaków. W czeskiej części Górnego Śląska żyją ponadto Morawianie i Czesi.
Hydrografia(Woda)
Śląsk znajduje się w dorzeczu Odry, wpadającej do Morza Bałtyckiego. Inne
ważne rzeki regionu to m.i.n. Nysa Kłodzka, Olza i Wisła. Na Górnym Śląsku znajduje się wiele
jezior oraz sztucznych zbiorników wodnych.
Miasta i miejsca(turystyka)
Największym i najciekawszym miastem regionu jest położony na Dolnym Śląsku Wrocław. Obok Krakowa i Gdańska należy on do najpiękniejszych polskich miast, które na pewno warto zobaczyć. To równocześnie potężny ośrodek handlowy, przemysłowy, naukowy i kulturalny. Znajduje się tu największy zespół gotyckiej architektury sakralnej średniowiecznej Polski. W ostatnich latach gruntownej renowacji poddano wrocławską starówkę. Teraz zachwyca urodą godną każdej europejskiej metropolii. Szybko udało się tu tchnąć życie, czyniąc z zabytkowego centrum Wrocławia, a szczególnie przepięknego rynku, miejsce światowe i wyjątkowo atrakcyjne. Urocza zabudowa, kafejki, kluby, puby, restauracje, kasyno, kabareti letnie imprezy plenerowe zapewniają amatorom miejskich rozrywek niezapomniane wrażenia. Wznoszący się na rynku ratusz jest uważany za jedną z najwspanialszych średniowiecznych budowli Europy.

Podróżując przez Śląsk, nie powinno się pominąć Kłodzka. Miasteczko, leżące pośrodku Kotliny Kłodzkiej, ma za sobą ponad 1000 lat dziejów. Przez wieki stapiały się tu równo wpływy polskie, czeskie i niemieckie, osiedlali się emigranci z krajów niemieckich, czeskich i flamandzkich, wyznawcy różnych religii. Rozwijała się kosmopolityczna architektura, świadomość i tolerancja. Miasto ma piękną starówkę - kamienice, kościoły, potężną twierdzę i podziemną trasę turystyczną, wiodącą przez kupieckie piwnice. Blisko 400 budynków zostało wpisanych na listę zabytków.
Ciekawym miejscem na Śląsku jest również Góra św. Anny. Na jej szczycie mieści się sanktuarium, cenny zespół barokowych budowli sakralnych, będący celem licznych pielgrzymek. W nieczynnym kamieniołomie bazaltu znajduje się olbrzymi amfiteatr na ok. 100 tys. miejsc. Jest to największy naturalny amfiteatr w Europie. Wybudowali go w latach 30 r.naziści jako miejsce zjazdów partyjnych i dla upamiętnienia Niemców poległych tu w czasie III powstania śląskiego. Obecnie jest osobliwością na skalę europejską.
Przyroda
Pomimo silnego uprzemysłowienia regionu, przyroda śląska zachowała wiele miejsc o ponadprzeciętnej wartości. Takie miejsce to na pewno Bory Dolnośląskie. Największy w Polsce zwarty kompleks leśny (1500 km2), jeden z największych w Europie Środkowej, urozmaicają polodowcowe wzgórza i doliny rzek. Tu rośnie jeden z najpotężniejszy
i najstarszych polskich dębów - Chrobry (ma 10 m obwodu, a liczy sobie ok. 750 lat). Bory są poprzecinane gęstą siecią szlaków turystycznych. Jednak tym, co przede wszystkim wabi miłośników przyrody i przygody na Śląsk, są góry. Dużą popularnością cieszy się Beskid Śląski. Tutaj ma swoje źródła Wisła, największa z polskich rzek. Na wędrowców czekają liczne szlaki i atrakcyjnie położone schroniska górskie, na narciarzy najlepsze w kraju wyciągi i nartostrady. W dolinach leżą modne kurorty, jak Wisła, Ustroń czy Szczyrk. Jeszcze
lepiej zagospodarowanym turystycznie obszarem są Sudety. Składają się z licznych pasm górskich, z których najciekawsze są Karkonosze i Góry Stołowe. Wędrując po sudeckich szlakach można zaobserwować żyjące tu muflony, a także znaleźć cenne minerały, które niegdyś stanowiły bogactwo tych gór (w średniowieczu Sudety były nazywane "skarbcem Europy"). W niektórych rejonach do dziś można ponoć znaleźć złoto.
Karkonosze to najwyższa grupa górska Sudetów (najwyższy szczyt, Śnieżka, 1602 m n.p.m.), ale, co charakterystyczne dla wszystkich sudeckich pasm, łatwo dostępna dla turystów. Podejścia są łagodne i nie męczące, szlaki bezpieczne i dobrze oznakowane. Znajdujący się na terenie Karkonoszy park narodowy oferuje liczne atrakcje przyrodnicze, m.in. ciekawe wodospady (np. wodospad Kamieńczyka) oraz Śnieżne Kotły - urwiska, turnie i przepaście wyżłobione przez lodowiec.
Góry Stołowe są o wiele niższe od Karkonoszy i jeszcze łatwiej je zdobyć. Są to wyjątkowe góry płytowe, zbudowane ze spękanych, ułożonych piętrowo warstw piaskowca - wypiętrzonego dna dawnego morza. Warstwy te na skutek trwającej miliony lat erozji utworzyły niepowtarzalny, bajkowy krajobraz. Szczyty, stoki i lasy są pełne skałek w kształcie maczug, grzybów, iglic i bram, które w najwyższych partiach górskich tworzą prawdziwe labirynty. W celu ochrony unikatowych form skalnych, utworzono tu park narodowy. Warto zwiedzić przede wszystkim najwyższy szczyt, Szczeliniec Wielki (919 m n.p.m.), a także Błędne Skały, skalny labirynt o powierzchni 20 ha.
Klimat i Roślinność
Klimat zróżnicowany regionalnie, z przewagą wpływu mas powietrza oceanicznego; na wyżynach średnia roczna temp. 7 8C, w górach poniżej 4 6C; opady 650 750 mm, w górach do 1300 mm; okres wegetacyjny od 205 dni na wsch. do 215 na zach., w górach krótszy. Przez województwo śląskie przebiega południkowo dział wodny między dorzeczem Wisły (na wyżynach źródła Pilicy i Przemszy, w Beskidach Wisły i Soły) a dorzeczem Odry (na wyżynach źródła Kłodnicy i Warty, w Beskidach Olzy); kilka dużych zbiorników retencyjnych, m.in. jez.: Goczałkowickie, Żywieckie, Poraj. Gleby przeważnie słabo i średnio urodzajne, gł. bielicoziemne, na pn.-wsch. rędziny, w górach gleby brunatnoziemne i inicjalne. Lasy zajmują 31,8% pow. woj. w powiatach żywieckim, tarnogórskim i lublinieckim (wsch. fragment Borów Stobrawskich) nieco powyżej 50%; w górach, zwł. w Beskidzie
Żywieckim, występują wyraźne piętra roślinne. W granicach woj. znajduje się obszar największego ekol. zagrożenia GOP, gdzie najdotkliwsze szkody powoduje energetyka, hutnictwo żelaza i stali oraz górnictwo, jako gł. producenci odpadów przem. w całym województwie śląskim rocznie wytwarza się prawie 59 mln t odpadów. Prace wykonał: Grzegorz Dłużniak