Mniejszości narodowe w Polsce.

Grupy etniczne różniące się od większości obywateli nazywane są mniejszościami narodowymi. Pojawiły się one wraz z przemieszczeniem ludności, zmian granic oraz na wskutek powstawania państw wieloetnicznych w ostatnich stuleciach. Przyczyną wędrówek ludności była chęć poprawienia swoich warunków bytowych. Również i dziś ludzie migrują z biednych państw do bogatych i dobrze rozwiniętych. Często mniejszości narodowe będące w dużych skupiskach zamieszkujące od pokoleń na jednym terenie, zachowują swoja odrębność kulturowa i zdąża do utworzenia własnego samorządu. A rozproszone są bardziej zagrożone utratą własnej tożsamości kulturowej i językowej ponieważ władze świadomie starają się im przyswoić swoje kulturę i zwyczaje. Niejednokrotnie emigranci poddają się tym przemianom i świadomie do niej dążą.
Ogólnie w Polsce zamieszkuje 9 mniejszości narodowych: Białorusini, Czesi, Litwini, Niemcy, Ormianie, Rosjanie, Słowacy, Ukraińcy, Żydzi i 4 mniejszości etniczne: Karaimi, Łemkowie, Romowie i Tatarzy.
Białorusini są mniejszością narodowa i najczęściej zamieszkują tereny województwa podlaskiego. W 2002 r. zdeklarowało się 47640 obywateli RP. W województwie podlaskim Białorusini zasiadają we władzach samorządowych i są większością w radach niektórych powiatów i gmin. Około 3700 uczniów białoruskich uczy się swojego języka jako ojczystego w 44 placówkach oświatowych. Większość z nich należy do Kościoła Prawosławnego.
Łemkowie to mniejszo narodowa, która zdeklarowała Się w liczbie 5850 obywateli RP. W przeszłości zamieszkiwali oni Beskid Niski i Cześ Beskidu Sądeckiego, a obecnie po przesiedleniu tereny warmińsko-mazurskie, lubelskie, zachodniopomorskie i dolnośląskie i częściowo małopolskie. Środowisko łemkowskie to dwie grupy: Łemkowie uważający się za odrębną mniejszość narodową i Łemkowie identyfikujący się jako grupa etniczna narodu Ukraińskiego. W 21 placówkach uczy się swojego języka 270 uczniów. Nalezą do 2 kościołów: Katolickiego Obrządku Greckokatolickiego i do Polskich Kościoła Prawosławnego.
Litwini to mniejszości narodowa licząca 5639 obywateli RP. Najwięcej jest ich bo aż 80% w gminie Puńsk, dominują oni we władzach samorządu. Maja też przedstawicieli we władzach powiatu Sejneńskiego. W 17 placówkach jest nauczanie na wszystkich poziomach języka litewskiego. Do szkół tych uczęszcza ok. 730 uczniów. Mniejszość litewska jest jedyna mniejszością w Polsce, która jako model nauczania wybrała nauczanie prawie wszystkich przedmiotów w swoim języku ojczystym. W większości należą do kościoła Rzymskokatolickiego.
Karaimi są najmniej liczną mniejszością etniczną i jednocześnie wyznaniową. Podczas narodowego spisu powszechnego ludności i mieszkań przeprowadzonego w 2002 r. narodowość karaimską zadeklarowało 43 obywateli RP. Karaimi mieszkają przede wszystkim w Warszawie i okolicach, Wrocławiu oraz w Trójmieście. Karaimi zatracili znajomość ojczystego języka, wyróżnia ich natomiast religia karaimska, wywodząca się z judaizmu.
W 2002 roku Niemców zadeklarowało się 147094 obywateli RP. W niektórych gminach województwa opolskiego Niemcy stanowią większość mieszkańców i w związku z tym odgrywają znaczną rolę we władzach samorządowych. Po wyborach 27 września 2001 r. w Sejmie RP zasiada dwóch przedstawicieli mniejszości niemieckiej: Henryk Kroll i Helmut Paździor. Wśród szkół dla mniejszości narodowych najwięcej jest szkół z nauką języka niemieckiego. Ogólna liczba publicznych placówek oświatowych (przedszkoli, szkół podstawowych, gimnazjów i liceów), w których nauczany jest jako ojczysty język niemiecki wynosi 368, a uczęszcza do nich 36 393 uczniów.
Czesi to mniejszość narodowa, do której przynależność, podczas narodowego spisu powszechnego ludności i mieszkań przeprowadzonego w 2002 r., zadeklarowało 386 obywateli RP. Przedstawiciele mniejszości czeskiej zamieszkują przede wszystkim rejon Kotliny Kłodzkiej i miejscowość Zelów.
Przodkowie obecnej mniejszości czeskiej przybyli do Polski między XVI
a XVIII w. Należeli do nich głównie ewangelicy, którzy uciekali z Czech w wyniku prześladowań na tle religijnym. W Polsce czesi są oczywiście wyznania ewangelickiego.
Ormanie to mniejszość narodowa która zadeklarowała się w liczbie 262 obywateli RP. Po II wojnie światowej polscy Ormianie z południowo-wschodnich kresów w większości osiedlili się wzdłuż południowej i wschodniej granicy Polski oraz w Gdańsku i Warszawie. Mieszkający w Polsce Ormianie są przeważnie katolikami obrządku ormiańskiego lub łacińskiego.
Romowie to mniejszość etniczna która w Polsce żyje w liczbie 12731 obywateli RP. Pierwszy dokument który świadczy o tym, że Romowie żyją w naszym państwie pochodzi z roku 1401 z Krakowa. Dziś większość Romów, kiedyś wędrownych, prowadzi osiadły tryb życia. Upatrzyli oni sobie takie miasta jak Warszawa, Poznań, Wrocław, Łódź. W Polsce Romowie należą do czterech głównych grup etnicznych są to: Polska Roma, Romowie Karpaccy, Kełderasze i Lowarzy. Romowie w Polsce w większości są wyznania Kościoła Rzymskokatolickiego, zdarzają się jednak wyznawcy Kościoła Zielonoświątkowców i Świadków Jehowa.
W Polsce rosjanów jest ok. 3244. Rosjanie w Polsce należą w większości do Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Część mniejszości rosyjskiej w Polsce to potomkowie starowierców, których od roku 1983 reprezentuje Naczelna Rada Staroobrzędowców.
Słowacy to mniejszość narodowa, licząca 1710 obywateli RP. Słowacy zajmują teren Spisza i Orawy. W 11 placówkach oświatowych języka słowackiego, jako ojczystego, uczy się 331 uczniów. Słowacy są w większości wiernymi Kościoła Rzymskokatolickiego.
Tatarzy to mniejszość etniczna która w 2002 roku na spisie ludności zadeklarowała się w liczbie 447 obywateli RP. Tatarzy zamieszkują tatarskie kolonie na Białostocczyźnie (Bohoniki i Kruszyniany) oraz miasta: Białystok, Sokółka, Dąbrowa Białostocka i Gdańsk. Polscy Tatarzy mieszkali na ziemiach Wielkiego Księstwa Litewskiego od końca XIV wieku. Tatarzy w Polsce zatracili znajomość swojego ojczystego języka, pozostali natomiast wierni religii i nadal są wyznawcami islamu.
Ukraińcy to mniejszość narodowa która liczy 27172 obywateli RP. Największe skupiska mniejszości ukraińskiej znajdują się na terenach województwa dolnośląskiego, warmińsko-mazurskiego, zachodnio-pomorskiego, podkarpackiego i małopolskiego. Jako swojego języka ojczystego uczy się około 2 700 uczniów w 106 placówkach. Ukraińcy w Polsce należą do dwóch Kościołów: Kościoła Katolickiego Obrządku Greckokatolickiego i Polskiego Kościoła Prawosławnego.
W 2002 roku Żydów w Polsce było 1055. W dzisiejszych czasach nie ma szkół publicznych w których wykładany byłby hebrajski lub jidysz jako języki ojczyste. W Warszawie i Wrocławiu są dwie prywatne szkoły, w których jest nauka języka hebrajskiego, a Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w Polsce oraz Fundacja ?Shalom? organizują kursy języka jidysz. Żydzi to wyznawcy religii mojżeszowej.
Podsumowując: w Polsce znajduje się 9 mniejszości narodowych i 4 grupy etniczne, dzielą się one na grupy zwarte i rozproszone. Najwięcej na ziemiach polskich znajduje się Niemców, ponieważ jest ich aż 147094, a najmniej Karaimów ? jest ich tylko 43. Po dzień dzisiejszy Polska nie ma ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych. Jedynie Ministerstwo Edukacji Narodowej wydało akt mówiący o językach mniejszości narodowych oraz nauczaniu języków ojczystych.