Embriologia, a ewolucja - dowody

Ewolucja - powolny, nieodwracalny i kierunkowy proces rozwoju organizmów, którego efektem jest coraz większa różnorodność, złożoność i organizacja świata żywego i któremu podlegają całe populacje, nie pojedyncze osobniki.

Embriologia - nauka zajmująca się rozwojem zarodkowym organizmów tzn. proces rozwojowy charakterystyczny dla człowieka i zwierząt wielokomórkowych rozmnażających się płciowo, obejmujący okres od zapłodnienia do opuszczenia osłonek jajowych (zwierzęta jajorodne) lub organizmu matki w czasie porodu (zwierzęta żyworodne).

Zarodki zwierząt wyższych powtarzają w swym rozwoju wiele stadiów, przez które przeszły zarodki niższych zwierząt. Zjawisko to nazywane jest rekapitulacją. Koncepcja ta, po raz pierwszy wysunięta przez von Baera, opiera się na obserwacji, że niektóre stadia rozwojowe organizmu są podobne do pewnych stadiów rozwojowych jego przodków. Bardzo niefortunnie zmodyfikował tę koncepcję Haeckel, który założył, że w czasie swego rozwoju osobnik przechodzi przez stadia podobne do stadiów dorosłych swych przodków. Współczesne badania wykazały, że pogląd Haeckla jest fałszywy; w istocie nasz obecna wiedza o mechanizmie dziedziczenia skłania się do poparcia założeń von Baera. W pewnym okresie rozwoju zarodka ssaka jego serce składa się z czterech, ułożonych jeden na drugim pęcherzyków, podobnie jak u zarodka ryby; potem wyodrębniają się przedsionki podobne jak u zarodków płazów, a następnie tworzą się przegrody między komorami, które przez pewien okres są niekompletne, jak u zarodków gadów. Podobnego przykładu rekapitulacji dostarcza powstawanie u zarodka ssaka kolejno przednercza i nerki właściwej. Typowym przykładem jest też występujące w rozwoju wielu mięczaków i wielu pierścienic wspulne stadium larwalne w postaci trochofory*.

Przykładów rekapitulacji* w czasie rozwoju zarodkowego jest wiele, ale jednego z najjaskrawszych dostarcza porównanie różnych zarodków kręgowców w odpowiednich sobie stadiach rozwojowych. W początkowym okresie wszystkie te zarodki są bardzo podobne. Wszystkie mają segmentalne ułożenie somity* oraz podobne łuski skrzelowe i szczeliny skrzelowe. W następnym okresie u wszystkich zarodków tworzą się w podobny sposób zawiązki odnóży; wszystkie też mają embrionalne ogonki. Embriony jaszczurki, kurczęcia, świni i człowieka wykazują jeszcze przez pewien czas wyrazne podobiństwo, podczas gdy zarodki ryb i płazów ogoniastych zaczynają już wytwarzać formy typowe dla tych groma. W tym stadium z tkanki wyściełającej szczeliny skrzelowe tworzą się u ryb i płazów ogoniastych skrzela. Potem każdy zarodek wyksztauca cechy, które przypominaja cechy już dość wyraznie ich ostateczną postać.
Zarodki gadów, ptaków i ssaków wyksztaucają szczeliny skrzelowe, gdyż zwierzęta te pochodzą od wspólnych przodków i dlatego mają takie samo podłożenie dziedziczne warunkujące ujawnianie się tych cech.

Rozój roślin jest prostszy niż zwierząt, a przykłady rekaitulacji nie występują tak licznie. Przykładu takiego dostarcza drzewo akacji. Roślinę tę cechują dobrze rozwinięte liście złożone, jednak siewki mają liście pojedyncze, podobne do tych, jakie występują we wszystkich stadiach rozwoju ich przodków.

Trochofora – urzęsiona larwa
Rekapitulacja – proces powtarzania w swym rozwoj, przez które przeszły zarodki niższych stadiów
Somity – segmenty powstjące w wyniku podziału mezodermy

zródła:
- „Esentials of biology” Willis H. Johnson, Louis E. DeLanney, Thomas A. Cole
- http://wiem.onet.pl