1. Konsul Gajusz Mariusz przekształcił rzymską armię z poborowej w zawodową. Broni i ekwipunku dostarczało każdemu żołnierzowi państwo, dlatego do wojska zaczęli wstępować przede wszystkim nieposiadający majątku proletariusze. W reformie Mariusza kryło się poważne niebezpieczeństwo dla republiki, ponieważ odtąd żołnierze stali się całkowicie zależni od swojego dowódcy. Ambitny wódz miał do dyspozycji legionistów gotowych pójść za nim w ogień. Reforma Mariusza przyniosła jednak pożądany skutek: zreorganizowana armia rozgromiła Cymbrów i Teutonów. 2. Romanizacja – proces polegający na rozpowszechnianiu się kultury rzymskiej na terenach podbitych przez Rzymian. Proces ten wywarł dominujący wpływ na kształt cywilizacji Zachodu.
1.Gajusz Mariusz był pierwszym cżłowiekiem w rzymie który zaniepokoił się o rzymską armię była to głównie milicja ochotnicza która była niewyszkolona za to nierozwazne posunięcie rzym dużo zapłacił podczas powstania spartakusa jego odważni doswiadczeni gladiatorzy siali pogrom w szeregach rzymskiej milicji widząc coraz wieksza bez radnośc rzymu gajusz wyszkolił całą armie wprowadził zmiany w ekwipunku i wyposażeniu żołnierzy oraz ich szkoleniu służbe i kondycji od tej pory wszyscy obowiązkowo szli doa rmi cezara i musieli mu służyc przez 25 potem przechodzili na emeryture i dostawali działkę ziemska dzięki interwencji mariusza rzymska armia przeszła do legendya milicja przekształciła się w budzą postrach nazwę legiony 2. romanizacja-rzymianie za wszelka cene chcieli aby podbite ludy przyjeły ich bogów kulture język a nawet ubiór wiele ludów w tym frankowie galowie i garmanie nie chcieli tego walczyli przeciwko temu jednak kraje południowe grecja hiszpania północna afryka i egipt przyjeły to w obawie przed rzymianami prosze o naj