Prawdopodobnie pierwszym urządzeniem służącym do usuwania kurzu, o napędzie jeszcze ręcznym, był "Whirlwind", wynaleziony w Chicago w 1865. Urządzenia tego typu były następnie rozwijane w XIX wieku. Jako pomysłodawca odkurzacza wskazywany jest także Ives McGaffey (1869). Odkurzacz elektryczny został wynaleziony w 1901 przez Brytyjczyka Huberta Bootha. Zainspirowany urządzeniami zdmuchującymi kurz strumieniem powietrza, doszedł do wniosku, że skuteczniejsze byłoby zasysać kurz, przez co nie osiadałby on ponownie na powierzchni. Testując swój pomysł, przyłożył usta do fotela i wykonał wdech. Próba ta o mało nie doprowadziła do jego uduszenia się, ale dowiodła słuszności pomysłu, który później opatentował w Wielkiej Brytanii. Booth skonstruował następnie odkurzacze przewoźne, wynajmowane na zlecenie klienta. Były to duże maszyny ciągnięte przez konie, które były ustawiane przed domem i zasysały kurz przez długie węże. Urządzenia te nie zdobyły jednak popularności. Więcej szczęścia miał drugi wynalazca, Amerykanin James Murray Spangler. Pracując jako dozorca w domu towarowym i będąc uczulony na kurz, w 1906 skonstruował on pierwszy odkurzacz przenośny z wentylatora elektrycznego, pudełka i poszewki od poduszki. Ulepszone urządzenie opatentował w 1908 i jako pierwszy wprowadził przenośne elektryczne odkurzacze na rynek. Szybko patent i firma Spanglera zostały kupione przez jego kuzyna Williama Hoovera, który produkował dotąd uprzęże końskie i widząc masowy rozwój motoryzacji, w porę zorientował się, że musi zmienić całkowicie kierunek produkcji, stawiając na postęp techniczny. Hoover dalej ulepszył odkurzacz, a wprowadzając je do sprzedaży komiwojażerskiej połączonej z demonstracją działania w domach, rozpowszechnił swój sprzęt w USA, osiągając duże zyski. Przez wiele lat po wynalezieniu, odkurzacze pozostały sprzętem drogim i luksusowym, lecz po II wojnie światowej stały się, wraz ze spadkiem ich cen, powszechnie używanym sprzętem gospodarstwa domowego, najpierw w USA, potem także w innych krajach uprzemysłowionych. Podział ze względu na rodzaj filtra: filtr z tkaniny filtr z tkaniny i filtr papierowy filtr wodny (kurz tonie w mgle wodnej) Cyclone Separator filtr HEPA Podział ze względu na mobilność: przenośny (zazwyczaj bateryjny lub akumulatorowy, używany do sprzątania np. wnętrza samochodu, czy tapicerki mebli) suwany – obecnie rzadko spotykane, choć są powszechnie używane w Wielkiej Brytanii i spotyka się je w USA – odkurzacz taki jest niewielki, umieszczony na długim trzonku, a kurz zbierany jest w podłużnym worku umieszczonym za silnikiem ciągniony – obecnie najczęściej spotykany, sam odkurzacz jest na kółkach, a sprząta się sztywną rurą, która połączona jest z odkurzaczem giętką rurą, jest on na tyle lekki, że podczas odkurzania przemieszcza się go ciągnąc po prostu za rurę stojący – używany dawniej np. w hotelach, bardzo duży, posiada kółka, lecz podczas odkurzania odkurzacza się nie przemieszcza – kółka służą jedynie do przemieszczania między pomieszczeniami jezdny – wszelkiego rodzaju wózki-odkurzacze używane do sprzątania m.in. hal i ulic centralny – wszystkie części mechaniczne umieszcza się w pomieszczeniu technicznym, np. w piwnicy, a do poszczególnych pomieszczeń prowadzi się w ścianach tylko rury – w takim systemie aby sprzątać podłącza się tylko giętką rurę do przyłącza w ścianie.
