Porównanie komórki roślinnej i zwierzęcej
Wszystkie organizmy żywe – ludzie, zwierzęta, rośliny itp. zbudowane są z komórek. Te najmniejsze części składowe żywej materii są odpowiedzialne za prawidłowy przebieg wszystkich procesów niezbędnych do podtrzymania życia.
Żywa komórka jest pudełeczkiem zawierającym galaretowatą mieszaninę związków chemicznych zwaną cytoplazmą. Poszczególne komórki łączą się z sąsiadującymi w jedną całość.
Komórka jest podstawową jednostką budulcową i funkcjonalną każdego organizmu. Głównymi jej składnikami są błona komórkowa, jak już wyżej wymieniałam cytoplazma, jądro komórkowe, wodniczki (wakuole) i mitochondrium.
Komórki dzielą się na żywe i na martwe. Żywe komórki to plazmatyczne a martwe to nieplazmatyczne. Komórka żywa – plazmatyczna ma za zadanie oddychanie, żywienie, wydalanie i rozmnażanie. Błona komórkowa, cytoplazma, jądro, plastydy i mitochondria są żywymi elementami komórki, natomiast ściana komórkowa i sok komórkowy w wodniczkach to martwe elementy komórki. Komórka posiada jeszcze inne składniki jak aparat CO (rybosomy, lizosomy oraz siateczka sródplazmatyczna).
Komórki zwierzęce i roślinne zawierają jądro będące ośrodkiem kontroli. Otoczone jest ono własną błoną jądrową i zawiera plan budowy i funkcjonowania całej nowej rośliny lub zwierzęcia. Komórki których jądra posiadają błonę jądrową nazywamy eukariotycznymi. Najmniejsze komórki występują w bakterii. Rozmiary komórek roślinnych i zwierzęcych wahają się w granicach od 10 do 100 mikrometrów.
Komórki roślinne posiadają ponadto ścianę komórkową i plastydy (np. chloroplasty).
Ciało niektórych roślin i zwierząt może tworzyć tylko jedna komórka. Są to na przykład pierwotniaki w których jedna komórka spełnia wszystkie czynności życiowe.
Wewnątrz każdej żywej komórki znajduje się bardzo istotna cząsteczka. Która zawiera wszystkie instrukcje wykonania dokładnej kopii całej rośliny czy zwierzęcia. Cząsteczka ta zwana jest kwasem dezoksyrybonukleinowym lub w skrócie DNA.
Żywe komórki mnożą się poprzez następujące po sobie podziały. W ten sposób rosną wszystkie rośliny i zwierzęta a stare komórki zastępowane są nowymi. Kiedy dochodzi do podziału komórek, każda nowo powstała komórka musi być identyczna i posiadać ten sam zestaw informacji genetycznej. Komórka wykonuje kopię swojego DNA, proces ten nazywamy replikacją. Stare komórki ulegną zużyciu, nowe powstają w procesie zwanym mitozą. Podczas mitozy wiązania łączące dwie nitki chromosomów rozluźniają się i każda nitka przesuwa się do przeciwnego bieguna komórki. Większość zwierząt i roślin posiadają dwa zestawy chromosomów w każdej komórce.
Zanim rozpocznie się nowe życie, muszą powstać specjalne komórki rozrodcze z pojedyńczym zestawem chromosomów. Dzieje się to w procesie podziału i redukcji zwanym mejozą.
Komórki zwierzęce i komórki roślinne mają cechy różniące się i cechy wspólne.
Komórki roślinne zbudowane w twardej błonie z celulozy, zawierają malutkie organella zwane chloroplastami. Są one miniaturowymi przetwornikami słonecznymi zdolnymi do wykorzystania energii promieniowania słonecznego w procesie zwanym fotosyntezą. Komórki roślinne zawierają przestrzenie wypełnione powietrzem lub wodą zwane wodniczkami. Błona komórkowa utrzymując cytoplazmę w całości pozwala jednak niektórym związkom chemicznym wnikać do środka w celu odżywiania komórki a innym nieużytecznym opuścić jej wnętrze. Liście zbudowane są z rzędów przylegających do siebie komórek, których pożywieniem są związki chemiczne rozpuszczone w wodzie i wnikające przez ścianę komórkową.
Typowa komórka zwierzęca jest otoczona cienką błoną plazmatyczną, wewnątrz której znajduje się galaretowata cytoplazma, ponadto posiadają siateczkę endoplazmatyczną gdzie wytwarzane są enzymy. Ponadto znajdują się w nich lizosomy usuwające zbędne substancje. W komórkach zwierzęcych znajduje się niewiele wodniczek ale za to dużo innych organelli.
Szczegółowe porównanie obydwu komórek jest przedstawione w schemacie i w tabeli poniżej:
Porównanie komórki roślinnej i zwierzęcej:
Budowa:
Komórka roślinna Komórka zwierzęca
wodniczka
ściana komórkowa
błona komórkowa
jądro komórkowe
cytoplazma
mitochondrium
wakuola (wodniczka)
chloroplast
Cechy wspólne komórki roślinnej i komórki zwierzęcej:
- błona komórkowa (tłuszczowo-białkowa) – jest półprzepuszczalna, tzn. przepuszcza niektóre substancje do wnętrz i na zewnątrz komórki; pełni też funkcje ochronną.- cytoplazma – złożona substancja zawierająca składniki płynne i stałe struktury; wypełnia wnętrze komórki.- jądro komórkowe – położone w cytoplazmie; pełni nadrzędną rolę w procesie rozmnażania, kieruje wszystkimi czynnościami życiowymi komórki.- mitochondria – w nich odbywa się oddychanie komórkowe, wytwarzanie i przetwarzanie energii potrzebnej komórkom do ich procesów życiowych.
Cechy różniące komórkę roślinną i komórkę zwierzęcą:
Komórka roślinna Komórka zwierzęca
- ściana komórkowa – jest zbudowana z celulozy; pełni funkcję ochronną i nadaje komórce kształt- plastydy; jednym z rodzajów są chloroplasty (ciałka zieleni) – zawierają zielony barwnik – chlorofil; w nich następuje pochłanianie energii świetlnej i przetwarzanie jej w energię chemiczną- wakuole (wodniczki) – u roślin zawierających sok komórkowy; przechowują składniki, np.: białka, cukry oraz produkty zbędne i wodę - brak ściany komórkowej- brak plastydów- wodniczki – u zwierząt znajdują się w różnych rodzajach komórek. U pierwotniaków można wyróżnić wodniczki pokarmowe (trawienne) i tętniące, które usuwają nadmiar wody z komórki.
Podsumowując temat tej pracy z całą pewnością można stwierdzić, że komórka roślinna jest mniej rozwinięta od komórki zwierzęcej, mimo to komórki te przechodzą cały czas ewolucje, które dostosowują je do naszego zanieczyszczonego, brudnego i coraz trudniejszego do życia środowiska.