Prawa pracownika Stosunek pracy uważany jest przez pracowników za najlepszą formę zatrudnienia ponieważ z tego tytułu przysługuje im szereg uprawnień począwszy od prawa do wynagrodzenia, premii czy nagrody – na urlopie wypoczynkowym czy macierzyńskim kończąc. WYNAGRODZENIA, NAGRODY, ZASIŁKI Każdemu pracownikowi, za wykonaną pracę przysługuje wynagrodzenie ustalone tak, aby odpowiadało w szczególności rodzajowi wykonywanej pracy i kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu. Zgodnie z art.771- 772 Kodeksu Pracy, warunki wynagradzania za pracę i przyznawania innych świadczeń związanych z pracą ustalają układy zbiorowe pracy, regulaminy wynagradzania oraz umowy o pracę. Pracownik ma prawo do wynagrodzenia w formie pieniężnej aczkolwiek częściowa wypłata wynagrodzenia w innej formie tj. weksle, czeki, akcje, jest możliwa jeśli zezwalają na to przepisy ustawy lub układu zbiorowego pracy. Wynagrodzenie przysługuje również za czas niewykonania pracy, jeżeli pracownik był gotów do jej wykonania a doznał przeszkód z przyczyn dotyczących pracodawcy. Pracownik ma prawo także do wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek: a) choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną b) wypadku w drodze do pracy lub z pracy c) choroby przypadającej w czasie ciąży d) poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów. W przypadku niezdolności do pracy trwającej minimum 30 dni pracownikowi przysługuje wynagrodzenie i zasiłek chorobowy. W przypadku spełnienia wymogów określonych w wewnątrzzakładowych przepisach, obowiązujących u pracodawcy, pracownikowi przysługuje premia, nagroda lub nagroda jubileuszowa. Zgodnie z art. 921 K.P. pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury przysługuje odprawa pieniężna. URLOPY Jednym z najważniejszych praw pracownika jest prawo do urlopu. Celem urlopu jest zapewnienie pracownikowi rzeczywistego wypoczynku, pozwalającego na zregenerowanie sił fizycznych i stanu psychicznego. Urlopy dzielimy na: a) wypoczynkowe b) bezpłatne c) macierzyńskie d) szkoleniowe e) wychowawcze Pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego, którego to nie może się zrzec. W przypadku gdy pracownik zatrudniony jest krócej niż 10 lat przysługuje mu 20 dni urlopu a gdy powyżej 10 lat to 26 dni. Pracownik, który podjął pracę po raz pierwszy uzyskuje prawo do urlopu z upływem każdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowanym roku. Urlop można podzielić na części na wniosek pracownika jednakże jedna część wypoczynku powinna trwać nie mniej niż 14 dni kalendarzowych. Pracownik ma prawo także do urlopu na żądanie w wymiarze 4 dni w każdym roku kalendarzowym. Urlopu bezpłatnego pracodawca może udzielić na pisemny wniosek pracownika a w przypadku urlopu dłuższego niż 3 miesiące, strony mogą przewidzieć dopuszczalność odwołania pracownika z urlopu z ważnych przyczyn. Pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze 16 tygodni przy pierwszym porodzie, 18 tygodni przy następnym porodzie a 26 tygodni w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie. Jeżeli kobieta po wykorzystaniu 14 tygodni urlopu chce powrócić do pracy to jej małżonek ma prawo do pozostałej części tego urlopu. Umowa na czas nieokreślony - Rodzaj umowy o pracę, w której nie określa się daty jej zakończenia. Rozwiązanie takiej umowy musi być poprzedzone określonym działaniem jednej lub obu stron zainteresowanych. Kodeksu Pracy przewiduje trzy sposoby rozwiązania umowy na czas nieokreślony: podpisanie porozumienia o rozwiązaniu umowy, jej wypowiedzenie przez jedną ze stron lub rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia. Rozwiązanie umowy za porozumieniem stron może nastąpić w każdej chwili i dowolnie określać datę końca umowy. Wypowiedzenie umowy o pracę na czas nieokreślony wymaga złożenia pisemnego oświadczenia jednej ze stron, tak aby druga strona miała sposobność zapoznania się z dokumentem. Jeśli wypowiedzenie następuje z zachowaniem okresu wypowiedzenia to obie strony muszą przestrzegać odpowiednich terminów. Tzw. okresy wypowiedzenia zależą od czasu zatrudnienia u obecnego pracodawcy i wynoszą: dwa tygodnie jeśli pracownik był zatrudniony krócej niż sześć miesięcy, miesiąc jeśli był zatrudniony co najmniej sześć miesięcy, trzy miesiące jeśli pracownik był zatrudniony dłużej niż trzy lata. Bieg wypowiedzenia rozpoczyna się z początkiem kolejnego miesiąca lub tygodnia. Przepisy prawa pracy dopuszczają skracanie okresów wypowiedzenia w określonych sytuacjach. Pracodawca wypowiadając umowę na czas nieokreślany jest zobowiązany do podania przyczyny wypowiedzenia, pracownik nie ma takiego obowiązku. Zarówno pracodawca, jak i pracownik mogą rozwiązać umowę na czas nieokreślony - bez wypowiedzenia, co oznacza, że zrywają postanowienia umowy w trybie natychmiastowym. Jest to skuteczne jedynie wtedy, gdy mają ku temu uzasadniony powód - a jest nim naruszenie przez stronę przeciwną praw lub niedopełnienie obowiązków (np. nieusprawiedliwiona nieobecność pracownika lub opóźnienie w wypłacie wynagrodzenia ze strony pracodawcy). Każda ze stron może się w takiej sytuacji odwołać do sądu pracy. Dodatkowo, umowa na czas nieokreślony zostaje rozwiązana w sytuacji nieprzyjęcia przez pracownika warunków wypowiedzenia zmieniającego lub może wygasnąć np. w przypadku śmierci pracownika.
