Zielenice

Gromada zielenice (Chlorophyta) to duża i bardzo różnorodna grupa roślin. Obejmuje ona zarówno organizmy jednoko-mórkowe, jak i wielokomórkowe. Te ostatnie osiągnęły wysoki stopień organizacji, wyrażający się występowaniem skompliko-wanych systemów rozgałęzień i w wyniku tego zróżnicowaniem ciała.
Najważniejszymi wspólnymi właściwościami dla przedstawicieli tej grupy roślin jest występowanie barwników asymilacyjnych podobnych do barwników zielonych roślin lądowych: chlorofilu, karotenu i ksantofilu . Powszechna jest też obecność skrobi jako materiału zapasowego. Większość zielenic ma ściany komórkowe z celulozy lub hemicelulozy. Stadia ruchliwe opatrzone są dwiema równymi wiciami.
Zielenice rozmnażają się wegetatywnie i płciowo, przy czym występuje różnorodność sposobów rozmnażania. Rozmnażanie wegetatywne jest prostym podziałem komórki, występującym w form najprostszych, natomiast organizmy wyżej postawione wytwarzają jednokomórkowe zarodniki i pływki. Rozmnażanie płciowe występuje u większości przedstawicieli.
Zielenice dzielą się na trzy odrębne grupy – klasy
· prazynofity;
· zielenice właściwe;
· sprzężnice.
Prazynofity (Prasinophyceae) obejmują niewielką grupę jednokomórkowych organizmów. Mają postać wiciowca o spłaszczonych komórkach. Wici umieszczone są szczytowo lub z boku, często w zagłębieniu przypominającym gardziel. Barwnikiem asymilacyjnym jest chlorofil, a materiałem zapasowym skrobia. Rozmnażanie odbywa się przez podział.
Zielenice właściwe (Chlorophyceae) obejmują większość roślin tego gatunki. Należą do nich organizmy jedno- i wielokomórkowe. Form proste często tworzą kolonie. Komórki wytwarzają celulozową ścianę, zróżnicowaną na dwie warstwy: wewnętrzną celulozową i zewnętrzną pektynową. Chloroplasty są duże i występują w komórkach pojedynczo. Jedynie u form wyżej stojących są one drobne, płytkowate i wówczas mieści się ich w komórce znacznie więcej. Znaczna większość tych roślin jest samożywna. Mają barwniki asymilacyjne. Czasem występują formy bezbarwne, pobierające substancje organiczne rozpuszczone w wodzie. Do klasy tej zalicza się m.in. rzędy: toczki, tetrasporowce, chlorokokowce, syfonowce, wstężnice i gałęzatki.
Toczkowce (Volvocales) wykazują tendencję do tworzenia kolonii. Są one bardzo charakterystyczne i wysoko zorganizowane. Przejawia się to w określonej liczbie komórek budujących kolonię oraz w ograniczeniu autonomii pojedynczego osobnika. Często następuje podział pracy pomiędzy częściami kolonii. Pewne komórki przyjmują funkcje ruchome i asymilacyjne, zaś inne – rozmnażania. Komórki części różnią się wielkością oraz wykształceniem organelli. Komórki kolonii połączone są pasemkami plazmy. Odżywiają się fototroficznie. Potrzebują obecności substancji organicznych, dlatego często występują w wodach zanieczyszczonych
Tetrasporowce (Tetrasporales) obejmują nieliczne formy o komórkach w stadium wegetatywnym nieruchomym. Nie mają one wici, lecz inne szczegóły budowy, tj. chromatofor, plamka oczna i wodniczki tętniące, przypominają budowę wiciowca. Komórki rozrodcze uzyskują wici.
Syfonowce (Siphonales) to przeważnie duże glony, o wysokim stopniu zróżnicowania plechy. Ciało ich to przeważnie jedna, wielka komórka zawierająca wiele jąder. Mają dużą, centralną wodniczkę, a protoplazma stanowi jedynie cienką warstwę wyściełającą od wewnątrz ścianę komórkową. W plazmie znajdują się liczne, drobne i płytkowate chromatofory zawierające obok chlorofilu barwnik karoteinoidowy. Ściana komórkowa zbudowana jest w wielocukru z dodatkami węglanu wapnia. Rozmnażanie płciowe występuje często i jest skomplikowane. Gamety są ruchliwe, dwuwiciowe. Rozmnażanie połączone jest z przemianą pokoleń.
Wstężnicowce (Ulotrichales) to nitkowate lub plechowate glony o stosunkowo niskim stopniu organizacji. Komórki organizmu są jednakowe, z wyjątkiem jednej, znajdującej się u podstawy i przekształconej w organ przyczepny. Komórki są jednojądrowe, z jednym chloroplastem, umieszczonym przy ścianie komórkowej. Rozmnażanie wegetatywne odbywa się za pomocą pływek, płciowe zaś za pośrednictwem ruchomych gamet.
Gałęzatki (Cladophorales) to nitkowate glony bogato rozgałęzione. Ciało ich składa się z wielu wielojądrowych komórek. Rozmnażanie związane jest z przemianą pokoleń.
Klasa sprzężnice (Conjugatophyceae) to orgamizny jednokomórkowe, tworzące czasem wielokomórkowe nici. Komórki tych roślin wytwarzają celulozową ścianę, która u form wyspecjalizowanych ma bardzo złożoną strukturę. Posiadają protoplast charakterystyczny i odmienny od innych zielenic. Podkreślić należy centralne, osiowe położenie chloroplastów, które są duże i mają skomplikowane kształty. Centralne położenie chloroplastów ma wpływ na ogólną strukturę protoplastu. Brak w nim centralnej wodniczki, istnieje jednak szereg wodniczek rozmieszczonych nieregularnie w peryferyjnych partiach protoplazmy.
Rozmnażanie płciowe występuje u glonów o rozbudowanych plechach, i ma dosyć złożony charakter. Komórki rozrodcze męskie i żeńskie powstają w określonych rejonach plechy. U większości gatunków z tego rodzaju są one wytwarzane na różnych osobnikach (tzw. gatunki dwupienne). Czasami obydwa rodzaje gamet produkuje jedna roślina (tzw. gatunki jednopienne). Męskie plemnie i żeńskie lęgnie odrywają się na wiosnę od roślin i uwalniają do wody gamety. Męskie plemnie posiadają możliwości ruchowe (mają wici). Docierają w pobliże nieruchomych gamet żeńskich i zapładniają je. Powstała zygota wytwarza ścianę komórkową, a następnie kiełkuje i tworzy nową roślinę.

GWIAZDOSZEK BORY’EGO
(Pediastrum Boryanum)

Cenobia zamknięte ,okrągłe ,złożone z 4-128 komórek .Komórki środkowe wielokątne ,całkowicie ściśle przylegające .Komórki brzegowe mają po 2 ostro lub tępo zakończone płaty .W Bałtyku występuje w strefie przybrzeżnej w lecie i jesieni.

OOCYSTIS JEZIORNA
(Oocystis Lacustris)

Komórki eliptyczne z ostro zakończonymi końcami .komórki pokryte dość grubą błoną . Występuje pojedynczo albo kolonijnie otoczone wspólną otoczką .Wielkość komórek 13-14 m . W Bałtyku występuje od lipca do września .
OOCYSTIS POJEDYNCZA
(Oocystis Solitaria)

Komórki często pojedyncze ,eliptyczne lub owalne ,otoczone zgrubiałą na obu końcach otoczką .Komórki 6-18m szer, 14-25m dług. W Bałtyku występuje jesienią .
SCENEDESMUS CZTEROWYROSTKOWY
(Scenedesmus Quadricauda)

Komórki wydłużone ,zaokrąglone. Kolonie złożone z 2-3 komórek zrośniętych bokami w jednej płaszczyźnie . Komórki brzegowe mają po 2 wyrostki , w środkowych ich brak .Wielkość 8-44m dług., 3-15m szer. Wystepuje w strefie przybrzeżnej latem i jesienią .
SCENEDESMUS ZAOSTRZONY
(Scenedesmus Acuminatus)

Komórki długie ,ostro zakończone ,sierpowato wygięte ,zrośnięte w części środkowej bokami w jednej płaszczyźnie ., 30-40m dług, 6-7 m szer. Występuje latem w strefie przybrzeżnej Bałtyku.
TAŚMA JĘZYKOWATA
(Enteromorpha Lingulata)

Plecha wydłużona , rurowata ,miejscami ścieśniona ,a nawet rozgałęziająca się do 2 dm dług. Komórki plechy cienkościenne ,kwadratowe lub 3-5 kanciaste .W starszych plechach komórki biegną w równych rzędach . Przytwierdza się do podłoża.
TAŚMA ŚCIŚNIĘTA
(Enteromorpha Compressa)

Plecha taśmowato wydłużona ,miejscami poprzewężana .Ma ok. . 3dm długości i 1-100 mm szer. Jasnozielona ,przytwierdza się do podłoża . Komórki plechy nieregularne ,okrągławe ,rzędami biegnące obok siebie .Występuję przy brzegu latem .
TAŚMA KISZKOWATA
(Enteromorpha Intestinalis)

Plecha rurowata lub wydłużona kiszkowato., ścieniającymi się końcami przytwierdzona do podłoża .Jasnozielona . Dług – 30 cm , szer. – 15 mm. Komórki plechy okrągławe lub 3-5kątne .Błona komórek plechy dość gruba . Występuje przy brzegach latem.
TAŚMA PRZEŚWIECAJĄCA
(Enteromorpha Clathrata)

Plecha jasnozielona, rurowata ,nierozgałęziona ,nitkowato wyciągnięta .Komórki plechy ułożone w rzędach nieregularnie ,prostokątne .Występuje przy brzegach latem .
GAŁĘZATKA JEDWABISTA
(Cladophora Sericea)

Plecha ciemnozielona do 30 cm dług. Gęsto rozgałęziona. Wiotka .Grubość plechy 70 – 100 m ,rozgałęzień 30-50m.Komórki 12 razy dłuższe niż szersze .Występuje przy brzegach latem .